Ông Bảo cho biết thêm, tại cuộc họp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Giang ngày 21.5, ông đã thông báo nếu tỉnh không xây dựng Quy chế quản lý khu di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia nhà họ Vương thì sẽ tự quản lý. Và để chuẩn bị cho việc tự quản lý sẽ tạm đóng cửa, không tiếp nhận khách tham quan. Khu dinh thự sẽ mở cửa trở lại khi chính quyền và con cháu họ Vương đạt được sự thống nhất về phân chia nguồn lợi từ thu phí tham quan…
Như vậy, có thể hiểu vấn đề chính ở đây là sự chưa đồng thuận trong việc quản lý, khai khác dinh thự họ Vương, trong đó có việc phân chia lợi ích từ thu phí tham quan; trách nhiệm dòng họ Vương và Nhà nước trong bảo vệ và phát huy giá trị khu di tích.
Việc quản lý, khai thác và phân chia quyền lợi từ bán vé của một di tích tưởng là nhỏ nhưng để xử lý lại không đơn giản chút nào. Hiện nay, toàn bộ phí tham quan di tích này sau khi đã trừ các chi phí khác được nộp vào ngân sách. Thế nhưng, di sản này do chủ sở hữu và Nhà nước phối hợp quản lý nên một phần nguồn lợi thu được cần được chia cho chủ sở hữu là đòi hỏi chính đáng. Còn phía cơ quan chức năng cũng có lý lẽ: Thời gian qua, tỉnh Hà Giang đã chi hơn 8 tỷ đồng để trùng tu khu dinh thự…
Sự việc dùng dằng cho tới cuối tháng 8 vừa qua, biên bản thống nhất nội dung dự thảo quy chế quản lý di tích kiến trúc nghệ thuật Khu nhà Vương đã được huyện Đồng Văn cùng đại diện dòng họ thông qua. Tiếp đó, UBND huyện Đồng Văn đã có công văn số 2440 ngày 9.10 về kết quả buổi làm việc, tiến độ xây dựng quy chế quản lý, bảo tồn đối với khu di tích. Tại buổi làm việc, các bên thống nhất giữ nguyên Ban quản lý di tích và danh thắng theo quyết định thành lập của UBND huyện. Đây là chủ thể quản lý nhà nước theo lĩnh vực đối với khu di tích. Bên cạnh đó, sẽ thành lập tổ quản lý di tích trên cơ sở tổ quản lý hiện tại đang thực hiện… Về nguồn thu từ hoạt động khu di tích sẽ thực hiện theo quy chế: 30% nguồn thu nộp vào ngân sách nhà nước; 70% còn lại sẽ được phân bổ như sau: Các chủ sở hữu của dòng họ Vương hưởng 20%; 80% được dùng để chi cho hoạt động sửa chữa và chi cho tổ quản lý khu nhà Vương.
Việc mở cửa di tích nói chung phục vụ công chúng, khách tham quan là điều tất yếu bởi pháp luật đã quy định, với bất động sản không phải là di tích thì chủ sở hữu có quyền quyết định tuyệt đối. Trong trường hợp này, dù do tư nhân sở hữu nhưng là di sản nên đồng thời bị ràng buộc bởi các quy định của Luật Di sản. Vì vậy, việc mở hay đóng cửa di tích này không hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí chủ quan của người sở hữu. Hơn nữa, phía chính quyền cũng đã đầu tư kinh phí để trùng tu khu dinh thự với mục đích chính là phục vụ cộng đồng. Bởi vậy, điều kiện tiên quyết để tháo gỡ vấn đề chính là các bên cần có cái nhìn thiện chí. Và cuối cùng là cái kết có hậu: Mọi khúc mắc đã được giải quyết. Di tích tiếp tục thực hiện sứ mệnh của mình đó là phục vụ cộng đồng, vì lợi ích của cộng đồng.
