Theo thống kê của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, hiện cả nước có hơn 52.000 người bệnh đang được điều trị Methadone ở hơn 330 cơ sở điều trị, tại 63 tỉnh, thành phố với độ bao phủ tới 28%. Tuy nhiên, vẫn có khá nhiều người bệnh bỏ dở và không thể tuân thủ quy trình điều trị. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng này là do người bệnh không đủ kiên trì khi phải đến cơ sở y tế uống thuốc hàng ngày, liên tục trong nhiều năm. Vì vậy, mới đây, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã tổ chức sự kiện khởi động cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh.
Cán bộ y tế tư vấn, kê đơn cho người bệnh tham gia Đề án cấp thuốc Methadone
Ảnh: Tùng Dương
Cần lộ trình phù hợp
Theo Phó Cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS Phạm Đức Mạnh, độ bao phủ của chương trình điều trị Methadone đã đạt 28%, tổng số người nghiện các chất dạng thuốc phiện, tỷ lệ tuân thủ điều trị sau 6 tháng đạt tới 83%, được đánh giá xếp loại tốt (theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới là 80%). Tuy nhiên, sau hơn 12 năm triển khai, việc điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone đã bộc lộ một số hạn chế, đó là tỷ lệ tiếp cận điều trị chưa được như kỳ vọng, việc tuân thủ điều trị rất khác nhau giữa các khu vực, tỷ lệ người bệnh bỏ điều trị khá cao.
Chính vì vậy, sau một thời gian dài tích cực chuẩn bị kể cả về khung pháp lý, hướng dẫn chuyên môn và được phép của Bộ Y tế, Cục Phòng, chống HIV/AIDS vừa tổ chức sự kiện “khởi động cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện” tại thành phố Hải Phòng, tỉnh Lai Châu và tỉnh Điện Biên.
PGS. Phạm Đức Mạnh chỉ rõ, các quốc gia trên thế giới đã triển khai cho người bệnh tuân thủ điều trị tốt được mang thuốc Methadone về sử dụng tại nhà, để giảm vấn đề bỏ điều trị do phải đến cơ sở y tế uống thuốc hàng ngày và đạt kết quả tương đối khả quan. Tuy nhiên, tại Việt Nam, mô hình này tạm thời vẫn cần lộ trình phù hợp và sẽ chưa nhân rộng, bởi đây là vấn đề mới nên việc triển khai cần bảo đảm an toàn về sức khỏe cho người bệnh, cộng đồng.
Vì mới trong giai đoạn thí điểm nên Bộ Y tế khuyến cáo, với những người nghiện các chất dạng thuốc phiện cần kiên trì tham gia điều trị lâu dài bằng Methadone, phấn đấu đủ điều kiện tham gia chương trình cấp thuốc Methadone nhiều ngày. Với những người đã được tham gia chương trình cấp thuốc nhiều ngày, cần tiếp tục tuân thủ điều để bảo đảm hiệu quả lâu dài.
Cho đến nay, Methadone vẫn được các Tổ chức quốc tế coi là tiêu chuẩn vàng trong điều trị cho người nghiện các chất dạng thuốc phiện. Điều trị bằng thuốc Methadone đã được chứng minh rất hiệu quả, giúp người bệnh giảm và tiến tới dừng sử dụng ma túy bất hợp pháp, cải thiện về sức khỏe, giảm lây nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường máu, nâng cao thể lực, phục hồi về thể chất và tâm thần. Đây cũng là biện pháp giúp cải thiện về an ninh, trật tự xã hội, đem lại hiệu quả về kinh tế cho người bệnh, gia đình và cộng đồng.
Thuận tiện cho người bệnh
Anh Đặng Như Tuấn - một người đang điều trị Methadone tại cơ sở Lê Chân, Hải Phòng tâm sự, “Với tôi, Trung tâm điều trị Methadone như là ngôi nhà thứ 2. Chương trình là chiếc phao cứu sinh giúp tôi thoát khỏi cảnh nghiện ngập ma túy. Từ khi rời bỏ ma túy, qua chương trình điều trị Methadone, tôi đã có việc làm ổn định. Tôi hy vọng, chương trình cấp phát thuốc nhiều ngày sẽ giúp cho hành trình điều trị bệnh của mình và nhiều bệnh nhân khác có nhiều khởi sắc. Chúng tôi sẽ được làm công việc phù hợp với bản thân mà không phải phụ thuộc việc lấy thuốc điều trị hàng ngày”. Anh Đặng Như Tuấn khẳng định, mình sẽ gắn bó với Methadone lâu dài, thậm chí trọn đời. Trong đợt này, anh Tuấn là một trong những bệnh nhân được cấp phát thuốc tại nhà nhiều ngày và cam kết sẽ thực hiện tốt chương trình này.
Theo PGS. Phạm Đức Mạnh, ngoài những bệnh nhân bỏ điều trị vì không kiên trì thì một số người bỏ điều trị do đặc thù công việc như là công nhân, không có thời gian uống thuốc hàng ngày trong giờ hành chính. Những người làm nghề như lái xe, ngư dân phải đi làm việc xa nhà thường xuyên không thể đến uống thuốc hàng ngày hoặc một số người bệnh không thể tuân thủ điều trị do phải đi công tác, du lịch hoặc có việc đột xuất… Việc cho người bệnh mang thuốc Methadone nhiều ngày sẽ giảm thời gian, chi phí đi lại, tạo điều kiện thuận lợi cho người bệnh được tiếp cận, duy trì và tuân thủ điều trị mà vẫn bảo đảm thời gian cho công việc, sinh hoạt, giúp cải thiện việc điều trị cho người bệnh, nâng cao chất lượng cuộc sống và tăng sự hài lòng của bệnh nhân và gia đình đối với cơ sở điều trị Methadone.
Được biết, Chương trình khởi động cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện có sự hợp tác chặt chẽ và hiệu quả của các tổ chức quốc tế như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Văn phòng Liên Hợp Quốc về chống Ma túy và Tội phạm (UNODC), Chương trình phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV và AIDS (UNAIDS)... Các tổ chức trên đã hỗ trợ Bộ Y tế trong việc đưa Methadone vào Việt Nam và triển khai Đề án thí điểm này.
