Doanh nghiệp mong chờ văn bản hướng dẫn
So với Luật PPP năm 2020, Luật sửa đổi có nhiều điểm mới quan trọng, được đánh giá là sẽ giúp các dự án PPP thực hiện thông suốt hơn, nhất là với những dự án quy mô nhỏ, dự án PPP đặc thù và tạo đột phá trong thu hút đầu tư tư nhân.
Cụ thể, thay vì giới hạn trong 5 lĩnh vực theo quy định cũ, Luật khuyến khích thực hiện phương thức PPP đối với tất cả dự án thuộc lĩnh vực đầu tư công, trừ các dự án thuộc lĩnh vực Nhà nước độc quyền hoặc dự án thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh và trật tự, an toàn xã hội. Hạn mức về quy mô vốn đầu tư tối thiểu để thực hiện dự án PPP cũng bị bãi bỏ.
Đáng chú ý, Luật cho phép tiếp tục áp dụng loại hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao) thanh toán bằng tiền và thanh toán bằng quỹ đất theo hướng đổi mới toàn diện cách thức thực hiện và thanh toán cho nhà đầu tư, khắc phục tối đa các bất cập trong việc thực hiện loại hợp đồng này. Luật cũng áp dụng cơ chế linh hoạt trong việc bố trí nguồn vốn nhà nước tham gia thực hiện dự án PPP, theo đó xem xét áp dụng tỷ lệ vốn nhà nước cao hơn 50% nhưng không quá 70% tổng mức đầu tư dự án. Đồng thời, Luật làm rõ trình tự, thủ tục sử dụng vốn đầu tư công thanh toán cho nhà đầu tư trong trường hợp chấm dứt hợp đồng trước thời hạn; bổ sung các nguồn vốn thanh toán để chia sẻ rủi ro với doanh nghiệp dự án PPP và xác định thứ tự ưu tiên khi sử dụng các nguồn vốn này…
Các nhà đầu tư trong lĩnh vực hạ tầng giao thông đang nghiên cứu kỹ lưỡng các quy định mới của Luật PPP, và chờ mong các văn bản hướng dẫn triển khai, ví dụ sửa đổi các Nghị định hướng dẫn và các mẫu hợp đồng, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI) Trần Chủng cho biết.
Sẽ làm rõ thêm các nội dung mới
Chủ tịch VARSI Trần Chủng cho rằng, để Luật PPP thực sự đi vào cuộc sống, các cơ quan chức năng cần sớm sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn Luật, trong đó cần quan tâm đến các hình thức hợp đồng PPP, kèm theo đó là các mẫu hợp đồng. Việc ký kết hợp đồng dự án PPP phải tuân thủ những nguyên tắc pháp lý nhất định. Việc tuân thủ các nguyên tắc này giúp cho quan hệ hợp đồng dự án PPP được thiết lập hợp pháp bảo đảm an toàn pháp lý cho các bên ký kết hợp đồng và là cơ sở để pháp luật bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên khi có tranh chấp xảy ra.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong hơn 3 năm thực hiện Luật PPP năm 2020, có 31 dự án mới đang được triển khai và 11 dự án đang chuẩn bị đầu tư. Đây đều là các dự án trọng điểm, quy mô lớn của quốc gia, địa phương với tổng mức đầu tư khoảng 380.000 tỷ đồng, nhu cầu sử dụng khoảng 190.000 tỷ vốn nhà nước.
Các dự án này dự kiến sẽ hình thành khoảng 1.000km đường cao tốc, 2 cảng hàng không tiêu chuẩn cấp 4C, 3 công trình xử lý chất thải rắn cấp đặc biệt, 3 nhà máy cung cấp nước sạch, góp phần mở rộng, nâng cấp các công trình kết cấu hạ tầng giao thông, kinh tế - xã hội của các địa phương.
“Một trong những nguyên tắc đặc thù quan trọng nhất chi phối việc xác lập và thực hiện hợp đồng PPP là nguyên tắc bình đẳng giữa cơ quan có thẩm quyền (thường là các cơ quan của chính quyền) và nhà đầu tư (thường là tư nhân). Sự khác biệt về địa vị pháp lý của hai chủ thể trong hợp đồng có thể là nguyên nhân dẫn đến sự bất bình đẳng trong hợp đồng PPP”, Chủ tịch VARSI khuyến cáo, đồng thời bày tỏ mong muốn các cơ quan soạn thảo cầu thị, lắng nghe các kiến nghị của các doanh nghiệp, nhà đầu tư để thực thi Luật hiệu quả.
Đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, đang trong bước cuối cùng hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 35/2021/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật PPP và trình Chính phủ ban hành. Trong đó sẽ hướng dẫn các nội dung Luật yêu cầu quy định chi tiết, làm rõ thêm những nội dung mới và cập nhật mẫu hợp đồng cho phù hợp với tình hình hiện nay, đặc biệt là mẫu hợp đồng O&M - loại hợp đồng được ký giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án để kinh doanh một phần hoặc toàn bộ công trình trong một thời hạn nhất định.
Riêng quy định về dự án BT (xây dựng - chuyển giao, còn gọi là đổi đất lấy hạ tầng) có hiệu lực từ 1.7.2025. Dự kiến có Nghị định riêng về dự án BT và tháng 3 tới sẽ có dự thảo ban đầu. Đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, đây là nội dung rất thách thức và sẽ phải lấy ý kiến rộng rãi, để mở ra những cơ hội mới trong thực hiện loại dự án này.
