Bộ Y tế họp khẩn trực tuyến về công tác phòng, chống bệnh sởi

Báo cáo hội nghị, Cục trưởng Cục Phòng bệnh Hoàng Minh Đức cho biết, chỉ tính từ đầu năm 2025, cả nước ghi nhận tới gần 4 vạn ca nghi sởi, 3.447 ca dương tính tại 61 tỉnh, thành phố và 5 ca tử vong liên quan đến sởi.

Trong đó, miền Nam chiếm tỷ lệ cao nhất với 57%, miền Trung chiếm 19,2%, miền Bắc 15,1% và Tây Nguyên là 8,7%. Một số tỉnh, thành phố có số mắc xu hướng tăng cao như Cao Bằng (582 ca), Nghệ An (737 ca), Quảng Nam (499 ca), Đà Nẵng (2043 ca), Khánh Hòa (1661 ca), Đắk Lắk (621 ca), Gia Lai (1879 ca), Kon Tum (624 ca), Đồng Tháp (1202 ca), An Giang (1046 ca), Lâm Đồng (476 ca).

Một số địa phương tỉnh, thành phố có số mắc cao nhưng bắt đầu chững lại gồm Lào Cai (1180 ca), Hà Giang (6.017 ca), Hà Tĩnh (547 ca), Bình Thuận (1208 ca), Bạc Liêu (1167 ca), TP. Hồ Chí Minh (3321 ca), Bình Dương (2085 ca), Đồng Nai (4099 ca), Tây Ninh (668 ca), Cà Mau (1995 ca).

Theo lãnh đạo Cục Phòng bệnh, số ca sốt phát ban nghi sởi phân bố ở đủ nhóm tuổi, trong đó chủ yếu là trẻ từ 9 tháng tuổi đến dưới 15 tuổi (72,7%); tỷ lệ trẻ dưới 9 tháng tuổi là 15,3% (6 tháng tuổi là 5,4% và từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tháng tuổi là 9,9%.) - đây là nhóm chưa đến độ tuổi tiêm chủng. Số mắc là trẻ nam cao hơn so với trẻ nữ với lần lượt khoảng 55,7% và 44,3%.

Về tác động của bệnh, ông Hoàng Minh Đức cho biết sởi lây truyền nhanh qua đường hô hấp, 90% người chưa có miễn dịch sẽ bị mắc bệnh nếu tiếp xúc gần với bệnh nhân. Trung bình 1 người mắc bệnh có thể lây cho 12-18 người khác.

“Bên cạnh đó, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, thậm chí có thể viêm não dễ dẫn đến tử vong. Bệnh đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, trẻ suy dinh dưỡng,” ông Đức chia sẻ.

Ngoài ra, các trường hợp chưa được tiêm chủng hoặc tiêm chủng chưa đầy đủ tích luỹ qua nhiều năm cũng tạo khoảng trống miễn dịch làm giảm khả năng bảo vệ trước nguy cơ lây lan. Bên cạnh đó, việc ghi nhận các trường hợp mắc bệnh khi chưa đến độ tuổi tiêm chủng (khoảng hơn 20% trẻ dưới 9 tháng tuổi) làm tăng thêm nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh về diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình dịch bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là bệnh sởi trong thời gian hiện nay.

Dù Bộ Y tế đã chỉ đạo các địa phương triển khai quyết liệt các biệt pháp phòng chống bệnh sởi từ cuối năm 2024, tuy nhiên tình hình bệnh sởi vẫn ở mức cao và có nguy cơ tiếp tục gia tăng.

Dẫn chứng từ khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới WHO trong năm 2024, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh, trong 5 năm qua, dịch sởi đã bùng phát ở 103 quốc gia và nguyên nhân chính là do tỷ lệ tiêm vaccine thấp (80% hoặc ít hơn).

Theo quy định, Bộ Y tế là đơn vị được giao nhiệm vụ mua và chủ động bàn giao vaccine trong Chương trình tiêm chủng quốc gia tới các địa phương. Tuy nhiên, việc rà soát đối tượng tiêm, mua sắm sinh phẩm vật tư đi kèm hoạt động tiêm chủng là do địa phương chủ động và mua sắm. Do vậy, khi địa phương ban hành kế hoạch chậm thì việc triển khai tiêm vaccine cho trẻ cũng không thể đáp ứng được yêu cầu so với dự kiến.

Các báo cáo của địa phương cũng cho thấy, hiện còn những địa phương như Kon Tum mới triển khai chiến dịch tiêm vaccine sởi cho trẻ, hay những địa phương khác triển khai tiêm còn chậm như Đắc Nông, Nghệ An, Thanh Hoá, Bến Tre, Bình Phước...

Trong thời gian tới, Bộ trưởng Đào Hồng Lan yêu cầu, các địa phương cần theo dõi sát diễn biến dịch bệnh và báo cáo ngay tình hình. Bên cạnh đó, cần huy động sự vào cuộc của các cấp, các ngành chứ không chỉ có ngành y tế; đồng thời chuẩn bị sẵn cơ sở vật chất, trang thiết bị, vật tư y tế, nhất là các vùng có nguy cơ cao để xử lý ngay dịch bệnh.