Thực tiễn hoạt động của HĐND tỉnh Quảng Bình những năm qua cho thấy, tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động giám sát, một giải pháp quan trọng là thực hiện tốt công tác nhân sự, đặc biệt là trong đợt bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026. Cần lấy tiêu chuẩn, chất lượng đại biểu làm trọng tâm; tăng số lượng đại biểu chuyên trách, khuyến khích đại biểu tái cử, giảm số đại biểu kiêm nhiệm công tác tại các cơ quan chuyên môn của UBND các cấp. Đặc biệt, xem xét để Trưởng các Ban HĐND tỉnh được hoạt động chuyên trách.
Giải quyết hiệu quả nhiều vấn đề
Quá trình giám sát cần tăng cường sự hợp tác giữa cơ quan dân cử với cơ quan, đơn vị thực thi pháp luật; đổi mới theo hướng thực chất và hiệu quả, từ đề xuất lựa chọn nội dung giám sát đến việc tổ chức đoàn giám sát, xây dựng chương trình, kế hoạch và triển khai. Trường hợp cần thiết, có thể mời chuyên gia tham gia đoàn giám sát hoặc tranh thủ ý kiến của những người am hiểu sâu, rộng lĩnh vực giám sát để nâng cao chất lượng hoạt động giám sát.
Phiên họp chất vấn và trả lời chất vấn thường chiếm gần 1/3 thời gian của mỗi kỳ họp thường lệ và luôn là một nội dung thu hút sự quan tâm theo dõi của đông đảo cử tri trong các hoạt động giám sát của HĐND tỉnh. Trung bình mỗi kỳ họp thường lệ của HĐND tỉnh Quảng Bình có từ 12 - 15 ý kiến chất vấn. Thái độ chất vấn đúng mực, thẳng thắn và kiên quyết đi đến làm rõ trách nhiệm, hướng giải quyết của các cơ quan hữu quan. Hầu hết các ý kiến chất vấn đều được các lãnh đạo ngành tiếp thu, trả lời rõ ràng, gắn trách nhiệm và thời hạn giải quyết. Nhờ tích cực đôn đốc việc thực hiện các kết luận chất vấn nên đã giải quyết hiệu quả nhiều vấn đề nổi lên.
Trong hoạt động giám sát chuyên đề, các đoàn giám sát của HĐND tỉnh đã tập trung vào việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; những vấn đề được cử tri và dư luận quan tâm, như: Xây dựng cơ bản, quản lý và sử dụng ngân sách, quản lý đất đai, môi trường, phòng chống tham nhũng, lãng phí; giải quyết khiếu nại, tố cáo; công tác khám, chữa bệnh, thực hiện chính sách với người có công… Kết quả giám sát được báo cáo trực tiếp tại kỳ họp HĐND tỉnh, nêu rõ kết quả đạt được, hạn chế, tồn tại, khuyết điểm và kiến nghị đối với từng cấp, từng ngành, cơ quan, đơn vị liên quan để có biện pháp giải quyết, khắc phục những hạn chế trong quá trình quản lý, điều hành. Các báo cáo giám sát đã cung cấp thông tin hữu ích giúp đại biểu HĐND có cơ sở thảo luận và quyết định các vấn đề tại kỳ họp.
Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh Quảng Bình giám sát việc xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia
Ảnh: Trần Thu
Khuyến khích đại biểu tái cử
Bên cạnh những kết quả đạt được, nhìn nhận khách quan, hoạt động chất vấn tại kỳ họp HĐND tỉnh tuy sôi nổi nhưng số lượng đại biểu đăng ký chất vấn còn ít. Một số đại biểu kiêm nhiệm, có chức danh lãnh đạo ít khi tham gia chất vấn. Phần trả lời chất vấn có khi còn thiếu cụ thể, thiếu giải pháp và thời hạn khắc phục. Sự phối hợp để giải quyết những vấn đề phức tạp, liên quan đến nhiều ngành chưa thật chặt chẽ. Do vậy, hiệu quả chất vấn có lúc chưa đạt như mong muốn. Sự tham gia của các đại biểu kiêm nhiệm trong giám sát chuyên đề của các Ban HĐND tỉnh; giám sát của các Tổ đại biểu về việc thi hành pháp luật ở địa phương, thực hiện nghị quyết của HĐND tỉnh còn hạn chế. Việc giám sát thực hiện những vấn đề lớn, phát sinh, cần giải quyết ngay có lúc chưa kịp thời, hiệu quả chưa cao. Giám sát ở cơ sở chủ yếu vẫn nghe trình bày báo cáo, ít chất vấn, tranh luận nên kết quả chưa thật sâu sắc. Công tác theo dõi, đôn đốc việc thực hiện kiến nghị sau giám sát chưa kịp thời, hiệu quả.
Từ thực tiễn hoạt động của HĐND tỉnh Quảng Bình những năm qua cho thấy, tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND, một giải pháp quan trọng là thực hiện tốt công tác nhân sự, đặc biệt là trong đợt bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026. Cần giới thiệu, lựa chọn bầu được những đại biểu HĐND thật sự tiêu biểu, có phẩm chất, đạo đức và năng lực, có quan điểm, lập trường chính trị vững vàng; bảo đảm đủ tiêu chuẩn, số lượng, có cơ cấu hợp lý, trong đó lấy tiêu chuẩn, chất lượng đại biểu làm trọng tâm. Tăng số lượng đại biểu chuyên trách, khuyến khích đại biểu tái cử, giảm số đại biểu kiêm nhiệm công tác tại các cơ quan chuyên môn của UBND các cấp.
Hiện nay, các Trưởng ban HĐND tỉnh Quảng Bình đều hoạt động kiêm nhiệm. Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi năm 2019, chức danh Trưởng các Ban HĐND tỉnh là đại biểu HĐND tỉnh có thể hoạt động chuyên trách. Do đó, trong công tác cán bộ nhiệm kỳ mới, cần xem xét để Trưởng các Ban HĐND tỉnh được hoạt động chuyên trách.
Bên cạnh đó, bộ máy tham mưu, giúp việc cũng cần được kiện toàn theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả; bố trí đủ số lượng, phân công nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng; có sự liên thông, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, bảo đảm không chồng chéo và phân tán nguồn lực; nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong tham mưu, giúp việc các hoạt động của HĐND.
