Bình đẳng trên thị trường chứng khoán

Sự đồng tình của ĐBQH xuất phát từ vai trò quan trọng của thị trường chứng khoán đối với nền kinh tế. Về nguyên tắc, muốn thị trường chứng khoán hoạt động tốt thì không một nhà đầu tư nào dù lớn hay nhỏ có thể chi phối và dẫn dắt thị trường. ĐBQH Hoàng Văn Cường (TP Hà Nội) tán thành việc dự thảo Luật quy định về việc xử phạt nặng những nhà đầu tư đẩy giá thị trường, thao túng thị trường, cũng như mức phạt tối đa được Ban soạn thảo đề xuất.

Không chỉ tăng mức xử phạt vi phạm hành chính mà việc tăng thẩm quyền của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng được nhiều ĐBQH tán thành nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý thị trường chứng khoán với quy mô ngày càng lớn và tính chất ngày càng phức tạp như hiện nay. ĐBQH Trần Văn Lâm (Bắc Giang) đề nghị, cần trao cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thẩm quyền điều tra, giống như thẩm quyền điều tra của cơ quan quản lý cạnh tranh. Bởi có như vậy, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước mới có năng lực phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trên thị trường ngày càng tinh vi, phức tạp hiện nay để làm trong sạch thị trường, đồng thời làm tăng uy tín của thị trường chứng khoán Việt Nam trên trường quốc tế.

Các ĐBQH cũng cho rằng, cần rà soát kỹ các hoạt động đang được thực hiện trên thị trường chứng khoán để có quy định pháp lý điều chỉnh. Trong đó, có các giao dịch bán chênh lệch giá trên thị trường chứng khoán phái sinh với lợi thế thuộc về công ty chứng khoán có quyền tự doanh chứng khoán. Lợi thế thuộc về công ty chứng khoán bởi nắm thông tin trước nên có khả năng chủ động thực hiện nhanh những giao dịch chênh lệch giá, định hướng thị trường phái sinh. Nói cách khác, khi công ty chứng khoán tự doanh thực hiện những giao dịch chênh lệch giá cho khách hàng thông thường thực chất không mang lại lợi ích cho khách hàng, mà chính là thu lợi cho họ. Với những giao dịch trên hợp đồng như vậy, ĐBQH cho rằng, cần có các quy định để bảo đảm công bằng cho các công ty chứng khoán.

Để bảo đảm sự bình đẳng trên thị trường chứng khoán, dự án Luật đã điều chỉnh với các thị trường không phải thị trường niêm yết. Nhưng chính trong các nội dung đã điều chỉnh, ĐBQH nhận thấy vẫn cần tiếp tục hoàn thiện hơn. Bởi đơn cử như quy định tại dự án Luật về thị trường phi tập trung, không được tổ chức trên mặt bằng giao dịch cố định (OTC) chưa cụ thể, trong khi đã được điều chỉnh bởi các văn bản dưới luật trong thời gian qua.

Đối với những thị trường này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Hữu Quang cũng chỉ ra một hiện tượng đang ngày càng “nóng” hơn hiện nay.  Đó là trên sàn các cổ phiếu đại chúng chưa niêm yết (upcom) hiện có trên 500 mã cổ phiếu, nhiều hơn hai sàn niêm yết chính thức của TP Hồ Chí Minh và Hà Nội. Phó Chủ nhiệm Nguyễn Hữu Quang nhận định, nếu không giải quyết việc càng ngày càng có nhiều cổ phiếu trên sàn upcom mà không chuyển lên sàn niêm yết thì sẽ dẫn đến “dồn toa”, các doanh nghiệp cổ phần hóa sẽ không chịu hoàn thiện các bước khác để nâng cao chất lượng của mình để đăng ký lên sàn niêm yết.

Hiện tượng nêu trên không được giải quyết nhanh chóng không những sẽ không khắc phục được sự ì ạch của doanh nghiệp nhà nước mà về bản chất sẽ khiến thị trường chứng khoán mất công bằng. Trên sàn giao dịch này, những giao dịch hợp đồng, giao dịch đằng sau vẫn diễn ra nhằm trục lợi khi cổ phiếu được niêm yết chính thức.

Không trực tiếp chỉ ra hệ quả, song thực tế đang diễn ra hiện tượng này là nguyên nhân khiến ĐBQH đề nghị, dự án Luật cần quy định chế tài với sàn upcom, ít nhất về mặt thời gian, các công ty doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa sau một thời gian nhất định thì phải hoàn thiện để lên sàn, chuyển từ sàn upcom lên sàn niêm yết. 
Để bảo đảm thị trường chứng khoán nước ta trở thành một thị trường hoàn hảo, thì rõ ràng phải điều chỉnh đầy đủ các hoạt động, hành vi có nguy cơ ảnh hưởng đến bảo đảm sự bình đẳng trên thị trường. Những hiện tượng được ĐBQH chỉ ra trong dự án Luật Chứng khoán (sửa đổi) cần được nghiên cứu, tiếp thu thấu đáo.