Bế mạc LHP Cannes 2010: Dấu ấn phương Đông

Giải cao thuộc về ngôi sao

Sự kiện một bộ phim Đông Nam Á giành giải Cành cọ Vàng là bất ngờ lớn nhất của LHP Cannes năm nay. Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives (Chú Boonmee, người gọi hồn) là tác phẩm của đạo diễn Apichatpong Weerasethakul, được thực hiện dưới sự hợp tác đa phương: Đức – Anh – Pháp – Tây Ban Nha – Thái Lan. Phim nói về một người đàn ông bị hư thận, đang mòn mỏi sống những ngày cuối cùng của đời mình thì gặp lại linh hồn của người vợ và cậu con trai đã qua đời… Đây là lần thứ 6 trong lịch sử 63 năm của Cannes, một bộ phim châu Á giành ngôi vị cao nhất.

Năm 2004, Apichatpong Weerasethakul từng giành ba giải thưởng của Ban giám khảo, cũng tại LHP Cannes. Phát biểu tại lễ trao giải, đạo diễn Thái Lan nói: “Thực sự tôi không biết nhiều về khái niệm điện ảnh. Với giải thưởng này, tôi cho rằng mình đã biết thêm được chút ít, thế nhưng điện ảnh vẫn là điều huyền bí đối với tôi. Tôi nghĩ rằng điều huyền bí này sẽ giúp đưa chúng tôi trở lại đây và chia sẻ thế giới của mình. Tôi cũng muốn bày tỏ lòng biết ơn tới cha mẹ mình, những người cách đây 30 năm đã lần đầu tiên đưa tôi tới rạp chiếu phim ở thị trấn quê nhà, và từ lúc đó, đầu óc non nớt của tôi đã nhận ra, mặc dù chưa hiểu được hết, những điều huyền bí hấp dẫn trên màn hình lớn kia”.

Ngoài Cành cọ Vàng, những giải thưởng quan trọng còn lại đều thuộc về những gương mặt quen thuộc, từng giành nhiều giải thưởng điện ảnh danh giá trên thế giới, hoặc từng quen mặt với Cannes.

Ở hạng mục diễn xuất, không mấy bất ngờ khi những giải thưởng chính đều được trao cho các gương mặt kỳ cựu. Có chăng là năm nay giải Nam diễn viên chính xuất sắc được chia cho hai người: Javier Bardem với vai diễn trong bộ phim Mexico – Tây Ban Nha Biutiful, và nam diễn viên Italy Elio Germano (Our Life). Giải Nữ diễn viên chính xuất sắc thuộc về Juliette Binoche với bộ phim tình cảm Certified Copy (Pháp – Italy), do đạo diễn từng giành Cành cọ Vàng Abbas Kiarostami thực hiện. Đáng chú ý, cả Juliette Binoche và Javier Bardem đều từng đăng quang tại giải Oscar cùng với danh hiệu Nữ và Nam diễn viên chính xuất sắc nhất (Bệnh nhân người Anh và Người già không chốn dung thân).

Giải Đạo diễn xuất sắc nhất thuộc về Mathieu Amalric, với bộ phim On Tour. Mathieu Amalric vốn xuất thân từ diễn viên, và từng giành nhiều giải thưởng, trong đó có giải Cesar cho Nam diễn viên chính xuất sắc vào các năm 1997, 2005 và 2008. Trong On Tour, Mathieu Amalric cũng tham gia diễn xuất.

Còn chủ nhân giải Grand Prix năm nay là Of God and Man của đạo diễn Xavier Beauvois, điện ảnh Pháp. Xavier Beauvois từng giành giải của Ban giám khảo tại LHP Cannes 1995 với bộ phim N’oublie pas que tu vas mourir.

Giải thưởng của Ban giám khảo được trao cho A Screaming Man – tác phẩm điện ảnh châu Phi của đạo diễn Mahamet-Saleh Haroun, hợp tác Bỉ - Pháp và CH Chad. Mahamet-Saleh Haroun từng giành 5 giải thưởng tại LHP Venice 2006, trong đó có giải đặc biệt của Ban giám khảo. Đáng chú ý, A Screaming Man cũng là bộ phim đầu tiên của CH Chad xuất hiện trở lại tại Cannes sau 13 năm vắng bóng.

Dấu ấn châu Á

Đương nhiên thắng lợi lớn nhất của điện ảnh châu Á tại Cannes 2010 là Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives. Tuy nhiên hương vị chiến thắng sẽ không đầy đủ nếu chưa tính đến các đại diện của điện ảnh Hàn Quốc. Tác giả Lee Chang-dong đã giành giải thưởng Kịch bản xuất sắc với Poetry, bức chân dung nhẹ nhàng về một cụ bà đấu tranh để sáng tác thơ trong khi phải vật lộn với căn bệnh Alzheimer và đối phó với cậu cháu hay gây rắc rối. Ha Ha Ha, một bộ phim chính kịch khác của Hàn Quốc giành giải thưởng Un Certain Regard, được coi là quan trọng thứ nhì sau hệ thống tranh giải Cành cọ Vàng. Đây là bộ phim bi kể về những ký ức đan xen của hai người bạn khi đã ngà ngà say.

Điện ảnh Việt Nam cũng tạo được dấu ấn nho nhỏ tại LHP Cannes năm nay với Bi, đừng sợ của đạo diễn trẻ Phan Đăng Di. Trình chiếu tại Tuần lễ của các nhà phê bình, Bi, đừng sợ đã được trao giải thưởng do hiệp hội kịch bản và đạo diễn của SACD bầu chọn, đồng thời giành giải thưởng ACID/CCAS, một giải thưởng do Hiệp hội các nhà làm phim độc lập và Quỹ cho các hoạt động xã hội do chính phủ tài trợ trao tặng.

Liên hoan phim Cannes 2010 đã khép lại với nhiều tranh cãi: nhiều nhà phê bình cho rằng có quá ít phim tranh tài khiến cho chất lượng của LHP giảm sút theo, và năm nay cũng thể hiện rõ nhất ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế tới sự kiện điện ảnh lớn nhất châu Âu này. Tuy nhiên, sau một thời gian dài bị chỉ trích là chịu ảnh hưởng nhiều từ Hollywood, Cannes đang dần lấy lại vị thế và bản sắc.