Bầu trời trong xanh (Phần một)
Truyện ngắn của Lê Minh Khuê

      Vào một ngày cực kỳ nóng nực, cậu liên lạc của tiểu đoàn chạy tới cái hầm có mấy phóng viên loan tin:
      - Các anh các chị ạ, sắp tới giờ họp báo!
      Mọi người xếp lại giấy bút, máy ảnh. Họ chờ từ sáng. Đoàn dũng sỹ đánh giỏi nhất của mấy trận mở đầu sắp về tới đây để đi báo cáo thành tích ở đại hội mừng công. Các phóng viên cần lấy thêm một số tài liệu chi tiết. Toàn là những tay đã xông xáo hầu khắp các trận đánh, nhưng có một cuộc họp báo ngắn ở đây, họ vẫn chờ, không muốn bỏ qua.
      Mọi người rẽ xuống lối mòn, về tập trung trong cái lán dựng tạm bên bờ suối. Trong số những tay phóng viên đứng tuổi có một cô con gái. Cô này mặc quân phục, đội mũ tai bèo giống y hệt mọi cô lính ở vùng này. Chỉ có nước da trắng trẻo, giờ đang tái xanh đi vì xúc động là khiến người ta nghĩ cô từ nơi khác đến. Cô ghi chép, nhìn ra ngoài, lại ghi chép, đôi môi run run và cái bút cũng run run. Tay phóng viên nhiếp ảnh, để ria con kiến, kéo tay áo một ông thấp lùn:
      - Xem con bé kia kìa, nó lại bắt đầu dở hơi đấy! Bất kể gặp thằng cha nào đó cũng yêu được. Tớ cam đoan với cậu là trong số lính sắp tới đây nó lại yêu một thằng cho mà xem.
      Người đàn ông thấp lùn có vẻ bực mình:
      - Thôi đi cậu, cứ cái kiểu nghĩ của cậu rồi cái gì cũng thành ra xấu hết. Nó trẻ thì nó yêu chứ sao nào? Nó lấy chồng thì nó hết yêu, có thế thôi...
      Tay phóng viên nhiếp ảnh cười rinh rích. Đang hân hoan mong đợi, cô gái nghe tiếng cười đằng sau, cô quay lại và lập tức mắt cô đầy vẻ tức giận. Nhưng bộ đội đã đến. Có sáu dũng sỹ trẻ măng. Mặt cô gái lại càng tái đi vì hồi hộp. Cô đã quên tiếng cười của gã nhiếp ảnh. Sau buổi họp báo ngắn gọn, cô tới bên một chiến sỹ trinh sát. Hai người ngồi cạnh tảng đá bên bờ suối. Người lính trinh sát có vẻ là người thành phố, đưa đôi mắt thông minh nhìn cô gái:
      - Nhà báo phải giới thiệu tên đã chứ.
      - Tên tôi là Ninh, anh cứ gọi là Ninh thôi vì viết bài tôi cũng ký là Nguyễn Thị Ninh... 
      Người trinh sát lắc đầu:
      - Tôi ít đọc báo lắm nên chả quen tên ai.
      Anh nói thật thà làm Ninh thấy lúng túng. Cô giở sổ tay nhưng chưa ghi ghép được gì. Giống như bất cứ một thanh niên nào trong những năm đánh Mỹ, lại ở sát mặt trận, cô cảm thấy yêu mến người chiến sỹ đến nỗi cô có thể nói hết với anh những chuyện mà cô đã trải qua. Cô thấy mình vụng về, xấu xí và cô sợ cái nhìn của người lính. Trời ơi, một đôi mắt, một khuôn mặt... Dường như cả cuộc đời cô đã sống để chờ đợi một con người như thế này...! 
      Tay phóng viên nhiếp ảnh ngồi trong lán nhìn ra. Các phóng viên viết báo đang lấy tài liệu nên gã ngồi nghỉ. Hàng ria con kiến của gã nhích nhích một cách độc địa. Gã ngắm đôi thanh niên đang nói chuyện bên bờ suối, ngắm vẻ thanh xuân hồn nhiên của họ và gã lại muốn châm chọc cho thỏa thích.
      Ninh nói với người lính:
      - Anh kể cho tôi nghe với. Kể chuyện gì mà anh nhớ suốt đời ấy.
      Anh lính trinh sát mỉm cười. Anh cũng còn quá trẻ để dễ dàng rung động. Anh chăm chú nhìn một bông hoa bé tý tẹo mọc giữa kẽ đá:
      - Tôi tên là Đông, hai mươi tuổi, quê Hà Nội.
      Anh nói chậm, hay dừng lại giữa chừng. Ninh biết đây là người lính cực kỳ nổi tiếng mấy ngày vừa qua.
      Cách đây một tuần, tổ trinh sát của Đông đi làm nhiệm vụ. Con đường các anh sắp vượt qua đang có những trận đánh dữ. Cách chỗ các anh khoảng một cây số, bộ đội đang quần nhau với bọn thiết giáp và bộ binh giặc. Bọn máy bay cánh quạt, bọn phản lực chia thành tầng thành lớp trấn giữ trên không. Một cái xe tăng M.118 bỗng ở đâu chạy xồng xộc tới chỗ các anh đứng thì dừng lại. Thằng lái nhảy xuống đất, nghĩ là chỗ này không có người, nó bỏ xe đấy lủi vào bên đường.
      - Đứng lại! – Đông quát. Quát ba tiếng liền. Thằng giặc quay lại nhìn ba lần mà vẫn chạy. Mặt nó tái xám đi vì sợ. Có lẽ nó định bỏ tăng chạy trốn. Cậu Thắng đi cạnh Đông sốt ruột. Đang lúc nước sôi lửa bỏng này... cậu lia một băng. Thằng lái tăng mất dạng giữa đám lá cây lúp xúp.
      Cái tăng vẫn nổ máy, nằm giữa đường thành một đống to tướng. Thật là một tình huống bất ngờ. Các anh nhìn nhau, vừa vui thích vừa lo. Đông nói:
      - Tớ biết lái. Không khá lắm nhưng cũng tạm. Lái nhá!
      - Sợ gì. Làm tới đi xem nào!
      Đông nhảy lên chiếc tăng. Phải loay hoay đến hai mươi phút, cái tăng mới chịu nhích đi. Lính trinh sát thì phải biết đủ nghề. Dạo trước Đông cũng có học lái, nhưng là tăng của mình kia. Tăng của địch khó hơn, vì nó lạ. Nào có ai ngờ tới chuyện này. Bọn địch đang chạy như vịt để thoát thân. Xe cộ thành ra vô chủ.
      Sau mấy lần loanh quanh như con bọ hung, cái tăng bắt đầu chạy băng băng về hướng có tiếng súng.
      Đang chạy, Đông trông thấy một tay bộ binh vác khẩu B.40 từ trên đồi lao xuống. Thế thua được đã rõ ràng nên lính ta chả cần phải phục kích gì nữa, cứ thấy địch là lao xuống. Đông hoảng hồn dừng xe, bật nắp xe, dùng cái mũ tai bèo phất lấy phất để. Tay súng B.40 đứng sững lại và hiểu ngay. Anh nhảy tới ven đường, nhìn cho kỹ hơn và lao về phía chiếc M.118. Khuôn mặt sáng ngời lên vì thán phục, anh hét qua tiếng nổ:
      - Của đâu ra thế? Này, có giỏi thì lái cái tăng này nghiền nát bọn trên đồi kia đi. Hai trận địa của bọn nó đấy. Bộ binh mình đang bở hơi tai mà chưa xong! – Anh ta níu áo Đông – Này, tớ ngồi trên nắp tăng cho. Còn bốn quả đây này. Qua chỗ các bố nhà mình lấy thêm khẩu B.40 cho cậu gì đây, xin thêm cả đạn. Được không?
      - Xong ngay! – Đông gật đầu. Hai chiến sỹ thoăn thoắt leo lên nóc tăng.
      Lại một lần suýt ăn B.40 của quân ta. Mấy tay bạn của Đông phải đứng cả lên, phất mũ, vẫy tay cho các quả B.40 khỏi lao vào chiếc M.118.
      Đằng trước, trên mấy quả đồi, quân ta tấn công cứ điểm của địch. Từng cụm khói vụt ra, phình to lên rồi tỏa ra khắp nơi làm cho cảnh vật như bồng bềnh trong sương dày đặc. Những tấm dù trắng bị tung lên trên không, khói đạn nổ dữ làm không khí bị nén tới nỗi những tấm dù như bị treo lơ lửng. Bóng quân ta chạy trong khói súng. Một cái trực thăng hỏng nằm giơ càng ngay giữa trung tâm cứ điểm của địch, cạnh những công sự bằng bao cát. Một cái ô tô vận tải cản đường đi lên đồi. Đông cho chiếc tăng rú ga, húc cái ô tô lăn xuống hố bom. Đạn và một khẩu B.40 đã được tiếp lên chiếc tăng. Bộ đội ta đã nhận ra “quân nhà”, không bắn vào chiếc M.118 nữa. Còn bọn địch, sau những phút nghi ngờ, bắt đầu nã đạn vào bọn Đông. Đông lái bừa lên, lao vào cái ổ kháng cự của địch. Hai bên xe của anh, lính ta đang lao lên với tăng. Có mấy tay lính khoái cái chiến lợi phẩm này quá, vừa đánh vừa hét.
      Một ổ đại liên phun lửa của địch nằm gọn trong xích tăng. Một chiến sĩ nằm trên nắp tăng bắn vào một khẩu Đ.K của địch. Mục tiêu cháy bùng như một bó đuốc làm bằng xăng khô. Một thằng giặc vứt khẩu M.72 chạy dạt lên trên một ụ đất... Đông lái chiếc M.118 tung hoành trên trận địa pháo của bọn giặc nằm bên phải quả đồi. Anh lao lên luôn trận địa cối, dùng tăng nghiến nát tất cả và vòng lên hầm chỉ huy địch, đỗ lại đấy. Ở đây, anh gặp anh em cùng tiểu đoàn. Khu vực này, cánh trinh sát đã rõ như lòng bàn tay nên cái tăng của anh mới thọc đúng hướng như thế. Khắp trận địa quân ta đã làm chủ. Lính ta reo hò đến khản cả tiếng. Một tay quen cho Đông điếu thuốc. 
      - Này, xong việc chưa mà đi làm ăn lẻ thế, đồng hương?
      - Xong tốt, đêm nay đánh được.
      Lính ta vây quanh cái tăng, bàn tán xem xét.
      Chỉ huy địch bị dẫn ra khỏi hầm. Một gã to béo, đầu hói, mắt nhỏ, cấp bậc đại tá. Hắn dừng lại một giây và yên tâm trước những cái nhìn của người chiến thắng...
      Đông ngừng lại. Cô gái lặng người đi.
      - Sau đó thì sao nữa, anh?
      - Sau đó tôi bị lôi đi khắp nơi hỏi chuyện, báo cáo. Tôi cũng chả muốn như thế!
      - Sao vậy?
      - Tôi cũng chả biết nữa. Đối với lính thì đánh đấm dễ hơn là báo cáo, nhà báo chắc cũng biết.
      Cô gái nhìn hai bàn tay của người lính. Hai bàn tay đàn ông gân guốc, hai bàn tay già dặn trái ngược với khuôn mặt.
      Ninh cố ghìm, nhưng không được, cô hỏi một câu mà cô đã nghĩ từ trước:
      - Khi vào trận đánh như thế, anh có cảm thấy gì không?
      - Không! Lúc ấy chỉ có đánh thôi. Đúng như vậy. Chị không tưởng tượng được chứ, cái dốc của quả đồi đầu tiên mà tôi lái qua ấy, cực kỳ cao. Ngồi ở chỗ lái chỉ thấy trời. Đến khi thấy gập một cái thật mạnh xuống mới biết là hết dốc.
      Ninh ghi vội vào sổ tay “Ngồi ở chỗ lái chỉ thấy trời”. Còn cả câu chuyện thì Ninh không ghi được gì. Nhưng dường như từng chỗ dừng ngắt câu của người lính trinh sát cô cũng nhớ.
      Ninh sợ đến giờ chia tay. Tim cô gái đập tới đau đớn.
      Không hiểu từ khi nào, cô đã say mê những người lính, say mê chiến công của họ như một chú bé ở tuổi mười ba. Trong đó, cô gái không phân biệt nổi đâu là tình yêu đối với một người, đâu là tình yêu tất cả. Nhưng chưa lúc nào cô thấy thế này. Bàn tay nhỏ nhắn của cô để yên trong lòng bàn tay người lính. Đông ngạc nhiên nhìn thấy nước mắt rưng rưng trong mắt cô gái. Anh xoay lưng lại phía mọi người, kiểu như muốn che chở cho cô trước những ánh mắt người khác. Tiếng anh lạc đi:
      - Chào chị nhé, hẹn gặp lại!
      Cô gái lắc đầu, nước mắt lăn dài trên má!
      - Biết các anh ở đâu mà gặp?
      Đông đi sau cùng, qua cái cầu gỗ sang bên kia suối. Xe đang chờ các anh. Ninh đã lau khô nước mắt, lấy lại vẻ mặt bình thường. Nhưng khi chiếc xe bên kia suối nổ máy, cô không dừng được, chạy vào lán, ngồi thụp xuống ghế, khóc òa lên. May mắn thay không có ai trong lán...
      Buổi tối, đám phóng viên nghỉ trong một doanh trại của thanh niên xung phong. Ở đây tương đối xa mặt trận. Gã nhiếp ảnh ngốn một lúc cả một hộp giò to tướng. Gã nhìn cái nắp hănggô đựng thức ăn còn nguyên của Ninh, nhìn vẻ mặt bần thần của cô và cười khẩy.
      - Nhớ lắm hả? Người thứ mấy trăm đấy hả em?
      Cô gái bưng cái hănggô lại võng ngồi ăn. Nói chung, cô ít muốn nói chuyện với gã. Cô không đủ từ ngữ để đối đáp với một kẻ hơn cô tới hai chục tuổi, đã sống qua thời Pháp chiếm Hà Nội, đã có bốn đứa con mà có tới hai cô người yêu suốt ngày ngấp nghé ở cơ quan. Nói chung, gã chỉ là một kẻ nhỏ nhen, bần tiện. Gã nhòm ngó cả cái quần đen mặc trên mắt cá chân của Ninh khi cô mới về cơ quan. Gã giễu cợt đôi dép xanh của cô. Và khi Ninh ngồi ôn tiếng Pháp ở cơ quan, gã cười hô hố khi cô nói nhầm. Trong lớp sương màu hồng luôn luôn bao phủ Ninh, gã giống như cái củi gộc nhô lên làm Ninh rất khó chịu. Gã đã làm một bài vè tự đọc cho mọi người nghe, trong đó gọi cô gái là con gà dám bước vào đàn công. Đến nơi này, giữa những con người tốt đẹp, gã vẫn không khá lên chút nào. Cái mặt dài thượt của gã chỉ tươi tỉnh khi không có tiếng bom, tiếng súng. Gã sợ chết một cách kỳ quặc, luôn làm vướng bận mọi người. Làm sao gã hiểu được mình? Cô gái nhấm nháp những miếng thịt hộp, gườm gườm nhìn cái mặt ươn hèn của gã nhiếp ảnh. Làm sao mà bụng gã to thế? Ăn như hùm ấy!
      Đêm hôm đó, ngồi trên võng bấm đèn pin, Ninh viết xong bài báo về chiến sĩ trinh sát và cái xe tăng chiến lợi phẩm của anh. Ngay sáng hôm sau, cô gửi mấy anh phóng viên bên quân đội rồi một mình trở vào sâu trong mặt trận. Gã nhiếp ảnh cũng trở ra. Gã có một lý do gì đấy khi trở ra mà Ninh biết không ai bắt bẻ được. Ninh chưa thấy một người nào sợ chết như gã. Đi một mình, Ninh thấy dễ chịu hơn. Cô vẫn có thói quen mang balô, nhảy lên một chiếc xe vận tải và đi thật dài ngày vào tuyến trong.
      Đợt này cô xin đi thêm với hy vọng gặp lại người lính trinh sát.
      Hôm chia tay, tình yêu bùng lên mãnh liệt đến mức ngay lúc ấy, cô gái có thể hy sinh hết để được đi cùng người chiến sỹ. Bài báo cô viết rừng rực lửa dành cho anh đã gửi đi. Tất cả những bồi hồi, khâm phục, xao xuyến cô đã gói vào những dòng chữ viết vội vàng đằng sau tờ in rônêô. Nay mai, bài báo sẽ đến tay anh. Anh sẽ đọc. Anh có biết những gì Ninh muốn nói với anh đằng sau những dòng mô tả chiến công?
      Những ngày hôm sau, Ninh đã bình tĩnh lại. Cô đủ sức nhìn anh như một người bạn trong muôn vàn người lính cô đã gặp, đã nói chuyện. Đôi khi, cô buồn cười trước tình cảm của mình. Nhưng nếu không yêu, làm sao mà viết được?
      Cô ở lại thêm hai tuần, đi tới các đơn vị pháo, các đơn vị bộ binh. Và nhiều khuôn mặt, nhiều chiến công làm trái tim cô gái lại nhiều lần đau đớn vì phải chia tay.
      Trên chuyến xe trở về, Ninh sốt ruột được đọc lại bài báo viết về Đông. Vội vàng quá, không hỏi đường phố của anh, không hỏi địa chỉ hòm thư? Biết tìm anh ở đâu?

      >>Bầu trời trong xanh (Phần cuối)