Bảo vệ tiểu thương trên sàn thương mại điện tử

Thương mại điện tử ở Việt Nam duy trì đà tăng trưởng ấn tượng và trở thành một phần không thể thiếu trong nền kinh tế. Theo Bộ Công Thương, năm 2024, doanh số thương mại điện tử bán lẻ đạt 20,5 tỷ USD, chiếm 8% tổng doanh thu bán lẻ cả nước. Cùng với đó, số lượng gian hàng trực tuyến cũng tăng mạnh, với khoảng 650.000 cửa hàng có phát sinh đơn hàng trên các sàn thương mại điện tử.

Song song với cơ hội kinh doanh rộng mở, người bán hàng trên các sàn thương mại điện tử - đặc biệt là các cá nhân, hộ kinh doanh nhỏ lẻ (tiểu thương) – đang đối mặt với những thách thức không nhỏ. Khi thị trường thương mại điện tử dần định hình, quyền lực tập trung vào một số nền tảng lớn, tạo ra sự chênh lệch đáng kể về quyền lực giữa người bán và sàn thương mại điện tử.

Nếu như trước đây, các nền tảng thương mại điện tử sẵn sàng hỗ trợ người bán để thu hút họ tham gia, thì nay, khi thị trường đã định hình, sự phụ thuộc vào nền tảng trở thành một vấn đề đáng lo ngại. Tiểu thương không chỉ đối mặt với các chính sách thay đổi đột ngột mà còn bị hạn chế quyền tiếp cận dữ liệu và mất khả năng thương lượng.

Khác với thị trường truyền thống, nơi các tiểu thương có thể chủ động thiết lập mối quan hệ với khách hàng và điều chỉnh giá cả, thì trên sàn thương mại điện tử, họ gần như hoàn toàn phụ thuộc vào nền tảng. Hệ thống thuật toán, chính sách hiển thị, phí hoa hồng, phí quảng cáo, thậm chí cả việc đóng/mở gian hàng đều do sàn quyết định.

Nhiều tiểu thương trên sàn thương mại điện tử than phiền rằng, họ có thể bị đình chỉ gian hàng mà không được thông báo rõ ràng, hoặc bị thay đổi điều khoản hợp tác mà không có sự thỏa thuận trước. Hơn thế, khi tranh chấp xảy ra, người bán gần như không có cơ chế bảo vệ hiệu quả. Điều này tạo ra một môi trường kinh doanh thiếu công bằng, khi một bên nắm trong tay quyền lực quá lớn.

Hiện chưa có thống kê chính thức về những vấn đề kể trên ở Việt Nam. Tuy nhiên, ở thị trường EU, nghiên cứu của Ủy ban châu Âu chỉ ra rằng, 46% doanh nghiệp sử dụng nền tảng trực tuyến gặp phải các vấn đề trong quan hệ thương mại với nền tảng, trong số đó, 21% cho biết các vấn đề xảy ra thường xuyên. Những doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào nền tảng (chiếm hơn 50% doanh thu từ nền tảng) có khả năng gặp vấn đề cao hơn đáng kể (75%) và thường xuyên hơn (33%). Thiệt hại kinh tế ước tính từ 2 đến 19,5 tỷ Euro mỗi năm.

Quay trở lại với nước ta, pháp luật thương mại điện tử hiện nay tập trung chủ yếu vào các quy định bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, tương ứng với đó là trách nhiệm của người bán và sàn thương mại điện tử; trong khi quyền và lợi ích của một chủ thể quan trọng khác – người bán hàng hóa dịch vụ, dường như bị “bỏ ngỏ”. Luật Cạnh tranh năm 2020 đã tạo ra hành lang pháp lý để xử lý các hành vi thoả thuận hạn chế cạnh tranh hoặc lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường - đây là cơ chế rất tốt và phù hợp với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, các hành vi bất lợi kể trên có thể diễn ra mà không cần có thoả thuận hay ở vị trí thống lĩnh. Đây là “khoảng hở” giữa pháp luật cạnh tranh và thực tiễn hoạt động thương mại điện tử.

Thực tế cho thấy, các nền tảng thương mại điện tử không chỉ đóng vai trò trung gian mà còn nắm giữ quyền lực chi phối đáng kể đối với thị trường. Điều này đòi hỏi một khung pháp lý rõ ràng hơn để bảo vệ quyền lợi của người bán, thay vì chỉ tập trung vào bảo vệ người tiêu dùng như hiện nay. Bộ Công Thương đang đề xuất xây dựng Luật Thương mại điện tử - đây là cơ hội để thiết kế chính sách về bảo vệ quyền lợi cho người bán trên nền tảng thương mại điện tử. Thay vì những quy định hành chính, chính sách này nên tập trung vào tăng cường tính minh bạch trong hoạt động của sàn thương mại điện tử đối với người bán, bảo đảm khả năng tiếp cận dữ liệu kinh doanh và quyền tự do thương lượng của người bán.

Khi quyền lợi giữa các chủ thể được giữ ở thế cân bằng, tính cạnh tranh trên thị trường thương mại điện tử sẽ được bảo đảm. Điều này thúc đẩy các doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh nhỏ tiếp tục gia nhập, hoạt động và phát triển trong nền kinh tế số. Khi đó, thị trường thương mại điện tử sẽ tiếp tục phát triển lành mạnh và bền vững.

Quốc hội và Cử tri

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan phát biểu tại cuộc gặp - Ảnh H.Ngọc
Quốc hội và Cử tri

Mỗi nhà khoa học hãy dành một phần thời gian đưa khoa học về làng

Tại cuộc gặp gỡ các nhà khoa học khối nông - lâm - ngư nghiệp, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan kêu gọi mỗi nhà khoa học hãy dành một phần thời gian để “đưa khoa học về làng”; tham gia tư vấn, tập huấn cho bà con nông dân về kỹ thuật canh tác, chăn nuôi, bảo vệ môi trường; hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã nông nghiệp trong việc áp dụng khoa học, công nghệ, phát triển sản phẩm chế biến sâu... Các nhà khoa học bằng trí tuệ, tâm huyết của mình có thể làm nhiều hơn từ những nghiên cứu.

Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng
Quốc hội và Cử tri

Bài 3: Xây dựng những cán bộ tốt, đảng viên tốt

Trong bối cảnh hiện nay, nước ta phải hướng đến xây dựng những cán bộ tốt hay cụ thể hơn, đó là những đảng viên tốt. Đảng chú trọng công tác cán bộ vừa là quyền hạn nhưng cũng là trách nhiệm trước sự tồn vong của Đảng, sự hưng thịnh của đất nước, của chế độ. Để đi tới được kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, thì Đảng phải quản trị cho được đội ngũ cán bộ thật sự toàn diện, nghiêm minh. Có được cán bộ, đảng viên tốt, văn hóa trong Đảng cũng tăng lên theo tỷ lệ thuận.

Sử dụng đất hiệu quả, tạo động lực phát triển cho địa phương
Quốc hội và Cử tri

Sử dụng đất hiệu quả, tạo động lực phát triển cho địa phương

Trên cơ sở chỉ tiêu sử dụng đất được Thủ tướng Chính phủ phân bổ tại Quyết định số 326/QĐ-TTg, Yên Bái đã tập trung rà soát, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất theo quy định, trong đó tập trung vào phát triển quỹ đất đô thị, khu công nghiệp, dịch vụ theo hướng đồng bộ hạ tầng, thu hút đầu tư... Tuy nhiên, các thành viên Đoàn khảo sát của Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị, UBND tỉnh cần đánh giá kỹ lưỡng tác động khi điều chỉnh giảm diện tích đất nông nghiệp và liệu có vướng mắc liên quan đến chuyển đổi đất nông nghiệp trong khu dân cư hay không?

Kịp thời điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương
Quốc hội và Cử tri

Kịp thời điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương

Qua quá trình khảo sát tại cơ sở tại Hải Dương, Đoàn khảo sát của Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhận thấy, tỉnh đề nghị điều chỉnh chỉ tiêu sử dụng đất đến năm 2030 hầu hết đều tăng rất cao so với chỉ tiêu được Thủ tướng Chính phủ phân bổ, trong khi đó, việc thực hiện các chỉ tiêu được phân bổ đạt kết quả chưa cao. Do đó, đề nghị, khi đề xuất điều chỉnh nhu cầu sử dụng đất, cần làm rõ căn cứ cụ thể đề xuất tăng diện tích đất phi nông nghiệp thêm 15.327 ha và đã đánh giá tác động về môi trường và xã hội của việc điều chỉnh này như thế nào?

Có giải pháp hoàn thành chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021 - 2025
Quốc hội và Cử tri

Có giải pháp hoàn thành chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021 - 2025

Luật Đất đai năm 2024 có quy định mới về nội dung các công trình, dự án có sử dụng đất rừng sản xuất trước khi được cơ quan có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích, giao đất, cho thuê đất phải trình HĐND tỉnh thông qua nghị quyết cho phép chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác. Điều này dẫn tới một số công trình, dự án phải thực hiện thêm thủ tục nêu trên trước khi hoàn thiện các thủ tục về đất đai. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc thực hiện các chỉ tiêu sử dụng đất so với chỉ tiêu được phân bổ đến năm 2030 trên địa bàn Yên Bái đạt thấp.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì Phiên họp thứ 43 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội
Chính sách và cuộc sống

Rành mạch về chính sách thuế

Từ gần 100 nhóm ngành nghề được ưu đãi đầu tư đang quy định tại các văn bản pháp luật về đầu tư và các luật chuyên ngành, dự luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) đã thu gọn phạm vi các ưu đãi thuế xuống còn 30 nhóm lĩnh vực. Dù vậy, theo các đại biểu Quốc hội, quy định như dự thảo Luật vẫn chưa bảo đảm được tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Đoàn ĐBQH tỉnh giám sát tại Sở Giáo dục và Đào tạo. Ảnh: N. Thanh
Quốc hội và Cử tri

Bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển mới

Làm việc với Sở Giáo dục và Đào tạo về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2024, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh đã ghi nhận nhiều ý kiến, đề xuất liên quan đến việc giải quyết bất cập đối với tình trạng thiếu giáo viên; thực hiện phân cấp trong quản lý đội ngũ giáo viên ngành giáo dục; thu hút nhân lực chất lượng cao, các giải pháp giữ chân y, bác sĩ; việc bổ sung đối tượng đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ ngành y tế…

Đồng Nai: Góp ý hoàn thiện luật phải bảo đảm tính đồng bộ, tháo gỡ vướng mắc
Quốc hội và Cử tri

Đồng Nai: Góp ý hoàn thiện luật phải bảo đảm tính đồng bộ, tháo gỡ vướng mắc

Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai vừa tổ chức hội nghị lấy ý kiến góp ý dự án Luật Hóa chất (sửa đổi) và Luật Công nghiệp công nghệ số. Các đại biểu nhấn mạnh việc hoàn thiện luật cần bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, tháo gỡ những vướng mắc trong thực tiễn thi hành.

Bài cuối: Đột phá để phát triển và phục vụ Nhân dân
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Bài cuối: Đột phá để phát triển và phục vụ Nhân dân

ThS. Nguyễn Vân Hậu

Được kỳ vọng là một cuộc đột phá để phát triển và phục vụ Nhân dân, cử tri và Nhân dân đặt niềm tin rất lớn vào việc tinh gọn bộ máy sẽ sàng lọc và chọn được người đủ tài, đủ đức, đủ tâm huyết phục vụ trong bộ máy hệ thống chính trị; có chế độ đãi ngộ tương xứng để họ tận tâm, tận trí, tận lực cống hiến, phục vụ Nhân dân mà không cần, không muốn tham nhũng, tiêu cực. Từ đó, khắc phục và đẩy lùi tệ tham nhũng, tiêu cực, quan liêu, phiền hà sách nhiễu dân.

Không áp đặt cứng nhắc…
Chính sách và cuộc sống

Không áp đặt cứng nhắc…

Theo Nghị quyết số 25/NQ-CP về mục tiêu tăng trưởng các ngành, lĩnh vực và địa phương bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên, có 18/63 địa phương được Chính phủ giao mục tiêu tăng trưởng GRDP hai con số, trong đó, Bắc Giang, Ninh Thuận, Hải Phòng được giao mục tiêu tăng trưởng GRDP cao nhất cả nước.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh
Quốc hội và Cử tri

Quy trình mới có thể rút ngắn thời gian ban hành luật từ 22 tháng xuống còn 10 tháng

Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 đã tách bạch quy trình chính sách với việc lập Chương trình lập pháp hàng năm, phân định rõ hơn quy trình xây dựng chính sách và quy trình soạn thảo. Với tinh thần đó, đối với các luật, pháp lệnh cần thực hiện quy trình chính sách sẽ gồm 4 bước cơ bản. Trên cơ sở chính sách được thông qua sẽ tiến hành soạn thảo theo quy trình 7 bước, trong đó đơn giản một số thủ tục hoặc một số loại hồ sơ, tài liệu. Quy trình này có thể rút ngắn thời gian ban hành luật từ 22 tháng xuống còn 10 tháng.

AMH
Chính sách và cuộc sống

"Liều thuốc mạnh" để bảo vệ dữ liệu cá nhân

Không ít người thường nói với nhau: chúng ta bây giờ không phải lo lắng về chuyện lộ thông tin cá nhân nữa, bởi các thông tin ấy đã lộ hết rồi. Dù đây là nhận xét nửa đùa nửa thật, nhưng không thể phủ nhận rằng nó phản ánh thực trạng nghiêm trọng hiện nay, khi thông tin cá nhân của hàng triệu người đã bị lộ ra ngoài mà không thể thu hồi.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu
Diễn đàn Quốc hội

Kịp thời ban hành nghị định, thông tư hướng dẫn để Luật, Nghị quyết sớm đi vào cuộc sống

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, Kỳ họp bất thường lần thứ Chín đã thể hiện rõ tinh thần đổi mới trong xây dựng, hoàn thiện thể chế, phục vụ cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để thúc đẩy phát triển. Để phát huy hiệu quả kết quả của Kỳ họp, Chính phủ cần chỉ đạo các bộ ngành ban hành nghị định, thông tư nhằm triển khai kịp thời các luật, nghị quyết.

Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga
Quốc hội và Cử tri

Lý giải rõ việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng thiết yếu

Cho rằng, bản chất của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt là đánh vào mặt hàng xa xỉ, không khuyến khích tiêu dùng. Trong khi đó, xăng và điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống là mặt hàng thiết yếu, có ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị bỏ thuế tiêu tiêu đặc biệt đối với 2 mặt hàng này. Nếu không bỏ thì phải lý giải tại sao đưa mặt hàng thiết yếu vào đánh thuế tiêu thụ đặc biệt.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển
Quốc hội và Cử tri

Rà soát phạm vi sửa đổi, bảo đảm xử lý tốt nhất các bất cập hiện nay

Cho ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa tại phiên họp thứ 43, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, qua hơn 17 năm thi hành, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa đã xuất hiện nhiều bất cập, vướng mắc trong thực tiễn cũng như chưa đáp ứng được nhu cầu thay đổi và hội nhập quốc tế. Do vậy, cần tiếp tục rà soát phạm vi sửa đổi để xử lý tốt nhất các bất cập hiện nay.

Bài cuối: Chọn mặt gửi vàng, lượng tài trao chức
Quốc hội và Cử tri

Bài cuối: Chọn mặt gửi vàng, lượng tài trao chức

Để Kết luận 127-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư được thực hiện hiệu quả, đạt mục tiêu đề ra là xây dựng bộ máy tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả, việc chọn mặt gửi vàng, lượng tài trao chức để giữ lại những người vừa hồng, vừa chuyên trong bộ máy nhà nước được sắp xếp hợp lý là giải pháp quan trọng nhất để đất nước ta sẵn sàng bước vào kỷ nguyên mới.