Bao nhiêu là đủ?

Nhiều chưa chắc đã tốt

Hồi đầu tháng này, Hội Phụ huynh Tây Ban Nha (CEAPA) đã đưa ra kiến nghị yêu cầu giáo viên ngừng giao BTVN cho con em họ. Đây là mạng lưới tập trung phụ huynh của hơn 12.000 trường công lập trên cả nước nhằm đưa ra những kiến nghị, ý tưởng về các vấn đề trẻ em thường gặp nhằm bảo vệ trẻ nhỏ và góp phần tích cực cho cải cách giáo dục quốc gia.

Theo báo cáo của Chương trình đánh giá giáo dục quốc tế (PISA) năm 2012 nghiên cứu trên 38 nước, Tây Ban Nha là quốc gia đứng thứ 5 thế giới về khối lượng BTVN cho học sinh, sau Nga, Italy, Ireland và Ba Lan. Trẻ em nước này phải dành ít nhất 6,5 tiếng/tuần để làm BTVN, nhiều hơn so với mức trung bình của học sinh trên thế giới là 4,9 tiếng/tuần.

Tuy nhiên, báo cáo còn cho thấy, khối lượng BTVN không tỷ lệ thuận với thành tích học tập của trẻ em. Điển hình như tại Phần Lan và Hàn Quốc – 2 trong số những quốc gia mà học sinh đạt kết quả cao nhất trong các bài kiểm tra của PISA lại chỉ giành nhiều nhất 3 tiếng/ tuần để làm BTVN. Cơ quan Giáo dục Seoul cũng vừa đưa ra lệnh cấm các trường tiểu học giao BTVN cho toàn bộ học sinh từ năm 2017 tới. Trong một số trường hợp đặc biệt thích hợp, giáo viên vẫn có thể đưa ra một số bài tập nhỏ nhằm giúp các em nắm bắt bài vở và theo kịp bạn bè, song cũng cấm các hình phạt cho việc không hoàn thành bài.

Trong khi đó, có thể nói học sinh Tây Ban Nha dành nhiều thời gian ở nhà để “ôn luyện” - lý do các giáo viên thường dùng để miêu tả việc giao BTVN cho học sinh, lại có thành tích không tốt trong các bài kiểm tra tư duy như toán, đọc hiểu và môn khoa học.

Truyền thống “học vẹt”

Có thể nói, việc làm BTVN giống như cách các nhà huấn luyện thú cưng dạy vật nuôi của mình bằng cách yêu cầu chúng lặp đi lặp lại một hành động thành thói quen. Nếu lặp đi lặp lại quá nhiều lần với khối lượng BTVN lớn sẽ khiến học sinh trở nên thụ động và kiềm chế khả năng chủ động sáng tạo.

Chủ tịch CEAPA Jose Luis Pazos khẳng định, việc áp đặt BTVN cho học sinh gây bất lợi và làm ảnh hưởng đến sự phát triển hoạt động ngoại khóa của trẻ em. CEAPA cho rằng, giáo dục của xứ sở bò tót còn quá phụ thuộc vào phương pháp “học vẹt” truyền thống. Đó là nguyên nhân dẫn đến việc giao BTVN cho học sinh. Sự “ôn luyện” nêu trên thực chất là một cách thức “học vẹt”.

Hơn nữa, tình trạng lặp đi lặp lại cộng thêm gánh nặng từ khối lượng bài tập còn dẫn đến tình trạng trẻ chán học, “nản chí”. Điều này không có lợi cho sự phát triển tư duy của trẻ nhỏ. Nếu CEAPA phàn nàn, con cái của họ sợ học do chúng phải đối mặt với tình trạng BTVN “chất cao như núi” thì các bậc phụ huynh tại Anh cũng có những chia sẻ tương tự: BTVN đã khiến con cái họ không còn hứng thú với việc học. Điều này cũng xảy ra tương tự với hệ thống giáo dục của Rumani khi học sinh thường phải thức đến nửa đêm để hoàn thành BTVN.

Ngược lại, phụ huynh tại bang California, Mỹ lại rất hài lòng với chính sách không giao BTVN cho học sinh từ lớp 4 trở xuống của các trường tiểu học tại đây. Dana McGraw, phụ huynh có con 7 tuổi đang học tại trường Country School, bang California cho biết, mọi hình thức thu nạp kiến thức của trẻ đều diễn ra tại lớp học và không có BTVN. Điều này khiến các con vui thú với công việc học tập do không phải chịu áp lực bài vở sau giờ học. Thời gian ở nhà, phụ huynh thường khuyến khích chúng vui chơi để thư giãn đầu óc, đồng thời kích thích trí tò mò, khám phá, tìm hiểu từ môi trường và sự vật xung quanh thay vì “gói gọn kiến thức của chúng trong sách giáo khoa”.

Quy tắc 10 phút

Mặc dù có rất nhiều người ủng hộ việc không giao BTVN cho học sinh vì những lý do nêu trên song cũng không thể phủ nhận những hiệu quả mà công việc này đem lại bởi đúng như lý luận của các giáo viên, BTVN giúp học sinh ôn lại kiến thức đã học, tránh tình trạng “chữ thầy trả thầy”. Các chuyên gia phân tích, BTVN giúp học sinh phát triển kiến thức từ những điều cơ bản được dạy trên lớp; là một biện pháp chuẩn bị tốt trước mỗi kỳ thi… Những đứa trẻ học theo phương pháp này có thể gặp khó khăn để đạt thành tích xuất sắc với những câu hỏi “ngoài mẫu” song chúng sẽ hoàn thành tốt những bài kiểm tra điển hình, kiểu mẫu, truyền thống.

Vậy làm cách nào để dung hòa giữa ưu điểm và khuyết điểm của phương pháp học này? Các chuyên gia đã đưa ra “quy tắc 10 phút” làm tiêu chuẩn để trẻ em có thể vừa đạt được hiệu quả tiếp thu từ BTVN lại vừa không bị chán học, sợ học. Quy tắc này đã được áp dụng trong nhiều thập kỷ tại Mỹ. Theo đó, học sinh lớp 1 sẽ chỉ cần dành tối đa 10 phút/ngày để làm BTVN. Thời lượng cho công việc này sẽ tăng lên theo cấp học như sau: học sinh lớp 2 là 20 phút/ngày… và học sinh lớp 6 (bậc tiểu học Mỹ) là 1 tiếng/ngày; lớp thứ 6 bậc trung học Mỹ là 2 tiếng/ngày. Các giáo viên căn cứ vào đó mà điều chỉnh số lượng BTVN

Khảo sát cho thấy với quy tắc này, 60% số phụ huynh cảm thấy số lượng BTVN là vừa đủ đối với khả năng của con em mình; chỉ 20% số người được hỏi thấy quá nhiều.

Hơn nữa, BTVN còn giúp các bậc phụ huynh có cơ hội dành thời gian nói chuyện với con cái nhiều hơn. Đó là kết quả từ 90% số cha mẹ Mỹ được hỏi trong một cuộc khảo sát giáo dục. Trong khi đó, nhiều người cho rằng BTVN không chỉ là gánh nặng cho trẻ em mà còn là khó khăn cho người hướng dẫn chúng như bố mẹ khi vừa phải các công việc khác, vừa phải suy nghĩ về những kiến thức đã cũ. Điều này khiến họ nổi nóng với con cái. Tuy nhiên, cũng từ cuộc khảo sát trên, kết quả cho thấy, 70% số phụ huynh được hỏi khẳng định, BTVN không phải là ngọn nguồn của sự căng thẳng trong gia đình hay có ảnh hưởng gì tới thời gian của họ.
Nghiên cứu của Giáo sư Harris Cooper thuộc khoa tâm lý học trường Đại học Duke cho biết, có mối tương quan tích cực giữa thành thích học tập và BTVN của học sinh. Nghĩa là, những học sinh làm BTVN có kết quả học tập tại trường cao hơn những em không có sự ôn luyện. Tuy nhiên, điều này đúng hơn với khối trung học trở lên. Ở bậc tiểu học - những mầm non tương lai của đất nước thì mối tương quan này vô cùng yếu ớt. Giáo sư Cooper cũng cảnh báo về việc ngừng giao BTVN cho học sinh tiểu học. Ông cho rằng, BTVN - có vẫn hơn.