Cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín Việt Nam đã được quốc tế công nhận
Nhắc lại nhận định của Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước Nguyễn Phú Trọng tại phiên khai mạc Đại hội XIII của Đảng, “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nêu rõ, đây là một thực tế đã được thế giới thừa nhận. Từ một nền kinh tế lạc hậu, xếp hạng cuối trong số các quốc gia Đông Nam Á, ngày nay Việt Nam đã vươn lên trở thành nền kinh tế lớn thứ 4 trong ASEAN với GDP ở mức hơn 340 tỷ USD; giá trị thương hiệu quốc gia hiện đứng ở vị trí thứ 33 trong Top 100 thương hiệu quốc gia giá trị nhất thế giới; chỉ số ảnh hưởng ngoại giao đứng thứ 9/26 ở khu vực châu Á và đứng thứ 2 trong Đông Nam Á.
Theo Trưởng ban Đối ngoại Trung ương Khóa XII Hoàng Bình Quân, 5 năm qua, thế giới và khu vực chứng kiến những diễn biến nhanh, hết sức sâu sắc, phức tạp, chứa đựng các yếu tố bất an, bất định, bất ngờ, tác động đa chiều đến môi trường an ninh và phát triển của các quốc gia, trong đó có nước ta. Chúng ta đã thấy nhiều nước và khu vực trên thế giới phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức và bất ổn. Đặt trong bối cảnh đó, sự phát triển ổn định của Việt Nam trong suốt thời gian qua là thành tựu, là điểm sáng có ý nghĩa hết sức quan trọng, để lại trong lòng bạn bè quốc tế hình ảnh một Việt Nam ổn định, phát triển năng động, có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế.
“Những thành tựu nổi bật của đất nước trong nhiệm kỳ vừa qua có đóng góp rất quan trọng của mặt trận đối ngoại. Ba kênh đối ngoại đã phối hợp, gắn kết chặt chẽ, triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại của Đại hội XII, góp phần quan trọng bảo vệ các lợi ích của quốc gia dân tộc, thực hiện nhiệm vụ bao trùm là giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; bảo vệ vững chắc độc lập, tự chủ, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; khai thác có hiệu quả các nguồn lực bên ngoài, vị thế của đất nước nhằm phục vụ mục tiêu xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”, ông Hoàng Bình Quân khẳng định.
Cũng theo ông Hoàng Bình Quân, quan hệ của Đảng ta với các đảng cầm quyền, các đảng có vai trò quan trọng đã có sự phát triển mạnh mẽ, tạo nền tảng chính trị và chiến lược quan trọng cho quan hệ song phương và đa phương. Trong nhiều trường hợp, đối ngoại đảng đã đóng vai trò cân bằng quan trọng, bảo đảm sự hài hòa, phù hợp trong quan hệ đối ngoại của ta. Quan hệ với các đảng cầm quyền, tham chính khác đã góp phần thiết lập, củng cố các khuôn khổ quan hệ ổn định, bền vững với các nước và đối tác quan trọng; góp phần gia tăng tin cậy chính trị, thích ứng với những biến chuyển nhanh chóng, khó lường trên chính trường các nước giúp tạo thế chủ động ứng phó với sự thay đổi vị thế cầm quyền ở các nước.
Khẳng định, công tác đối ngoại đã phát huy bản lĩnh vượt khó, triển khai linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả nhiệm vụ, cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại Đại hội XII, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao nhấn mạnh, công tác đối ngoại đã góp phần duy trì môi trường hòa bình, ổn định, giữ vững an ninh quốc gia. Với việc thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện thêm với 5 nước và nâng cấp lên Đối tác chiến lược với 2 nước, chúng ta đã xây dựng được mạng lưới 17 Đối tác chiến lược và 13 Đối tác toàn diện, trong đó có toàn bộ các nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và các nước thành viên ASEAN, mạng lưới bạn bè và đối tác quan trọng ngày càng được mở rộng, hợp tác ngày càng hiệu quả. Đối ngoại đã phối hợp chặt chẽ với quốc phòng, an ninh bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo Tổ quốc. Trước những diễn biến phức tạp của tình hình Biển Đông, chúng ta đã phát huy được ngọn cờ chính nghĩa, tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế, phản đối các hành động xâm phạm đơn phương, thúc đẩy xu thế giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế, đồng thời duy trì được ổn định quan hệ với các nước láng giềng liên quan.
Cùng với đó, công tác đối ngoại còn góp phần thu hút nguồn ngoại lực to lớn cho phát triển kinh tế - xã hội và công cuộc đổi mới. Với 5 hiệp định thương mại tự do được thiết lập, trong đó có cả các thỏa thuận thế hệ mới, tiêu chuẩn cao với các đối tác chủ chốt, Việt Nam trở thành tâm điểm của mạng lưới 16 FTA khu vực. Công tác tham mưu, nghiên cứu, xúc tiến các vấn đề kinh tế được đẩy mạnh, gắn sát với việc triển khai 3 đột phá chiến lược; đồng thời xử lý thỏa đáng các vấn đề nảy sinh trong quan hệ kinh tế - thương mại với các đối tác.
Đặc biệt, công tác đối ngoại đã góp phần quan trọng vào nâng cao vị thế đất nước. Đối ngoại đa phương chuyển mạnh từ tham gia sang chủ động, tích cực đóng góp xây dựng, định hình các thể chế khu vực, toàn cầu, tạo được dấu ấn quan trọng trong đảm nhiệm các trọng trách quốc tế: Chủ nhà Năm APEC 2017, WEF - ASEAN 2018, Diễn đàn Liên minh Nghị viện châu Á - Thái Bình Dương 26 (2018), Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều 2019, và đặc biệt hoàn thành xuất sắc vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, Chủ tịch AIPA 2020, Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021, qua đó gia tăng uy tín và vị thế đất nước, được bạn bè quốc tế đánh giá cao.
Kiên trì về nguyên tắc, linh hoạt về sách lược
Những thành tựu của công tác đối ngoại như vậy hết sức có ý nghĩa, nhất là trong bối cảnh quốc tế phức tạp chưa từng có như 5 năm qua. Tổng kết hoạt động của ngành ngoại giao trong bối cảnh đặc biệt của nhiệm kỳ Khóa XII, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao chỉ rõ 3 bài học kinh nghiệm sâu sắc trong công tác đối ngoại. Một là, luôn kiên định với đường lối độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa và hội nhập quốc tế. Độc lập, tự chủ cần tiếp tục là nền tảng, là cơ sở, là điều kiện tiên quyết cho hội nhập quốc tế thành công. Chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, đa phương hóa, đa dạng hóa sẽ góp phần nâng cao sức mạnh tổng hợp quốc gia, giữ vững độc lập tự chủ của đất nước. Hai là, kiên trì về nguyên tắc, linh hoạt về sách lược, kết hợp nhuần nhuyễn, biến hóa, sáng tạo giữa chiến lược và chiến thuật trên tinh thần “dĩ bất biến ứng vạn biến” để bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trong một môi trường quốc tế biến động không ngừng. Ba là, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại nhằm tranh thủ tối đa ngoại lực, tạo sức mạnh cộng hưởng cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Giai đoạn chiến lược sắp tới được dự báo sẽ đầy biến động, thậm chí với những thay đổi sâu sắc mang tính bước ngoặt, mang lại cả cơ hội và thách thức với đất nước ta. Điều này đòi hỏi đối ngoại phải nâng cao hơn nữa năng lực, tính nhạy bén, tốc độ, linh hoạt và khả năng phối hợp liên ngành trong triển khai nhiệm vụ.
Tuy vậy, chúng ta cũng đang có nhiều thuận lợi để “vượt qua thách thức, nắm bắt cơ hội”. Nêu nhận định này, Trưởng ban Đối ngoại Trung ương Khóa XII Hoàng Bình Quân nêu rõ, thành công của Việt Nam trong phòng chống đại dịch Covid-19 vừa qua đã thể hiện rõ những ưu việt về bản chất của chế độ và mô hình, phương thức phát triển của nước ta, nâng cao hình ảnh và uy tín quốc tế của Việt Nam, tiếp tục củng cố thêm niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. “Đây là nhân tố thuận lợi để phát huy sức mạnh to lớn của văn hóa Việt và con người Việt Nam, từ ý chí, bản lĩnh, nghị lực đến sự tự tin về năng lực và tư tưởng, tạo nên động lực to lớn để hiện thực hóa khát vọng phồn vinh đất nước”, ông Hoàng Bình Quân nhấn mạnh.
Theo Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao, công tác đối ngoại cần tiếp tục quán triệt và vận dụng sáng tạo 3 bài học kinh nghiệm đã nêu; đồng thời, phải phát huy vai trò tiên phong trong việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; kiến tạo mọi điều kiện, huy động mọi nguồn lực và tranh thủ mọi cơ hội để phục vụ sự nghiệp phát triển và nâng cao vị thế của đất nước. Trong đó, phải tiếp tục đưa vào chiều sâu, tăng cường đan xen lợi ích và tin cậy chính trị với 30 Đối tác chiến lược và Đối tác toàn diện. Phải "đặt phát triển vào vị trí trọng tâm của các mối quan hệ" và lấy châu Á - Thái Bình Dương là địa bàn trọng điểm chiến lược; đồng thời thúc đẩy quan hệ với các đối tác tiềm năng ở các khu vực khác. Đẩy mạnh hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng và nâng tầm đối ngoại đa phương; tham gia tích cực hơn vào định hình các thể chế đa phương như ASEAN, Liên Hợp Quốc, hợp tác Mê Kông…; kiên trì thúc đẩy chủ nghĩa đa phương và luật pháp quốc tế; chủ động đề xuất các sáng kiến thiết thực, phù hợp với khả năng, lợi ích của đất nước và quan tâm của cộng đồng quốc tế...
Đất nước ta đang bước vào giai đoạn chuyển mình quan trọng, hướng tới khát vọng và các mục tiêu phát triển mạnh mẽ, vươn lên sánh vai với các cường quốc năm châu. Hơn bao giờ hết, công tác đối ngoại như nhận định của ông Hoàng Bình Quân “cần tiếp tục đổi mới tư duy, chủ động, sáng tạo, linh hoạt, mạnh dạn đột phá, thích ứng nhanh chóng với tình hình, tranh thủ tốt nhất các cơ hội, hóa giải hiệu quả những thách thức; phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, nhuần nhuyễn giữa tất cả các kênh để bảo đảm tối cao lợi ích quốc gia - dân tộc”.
