Bảo đảm tính thống nhất giữa Luật Phòng, chống tham nhũng và các luật có liên quan

Phát biểu tại hội thảo, Phó Trưởng Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Thái Học cho biết, thời gian qua, Ban Nội chính Trung ương đã tổ chức 3 hội thảo về dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) liên quan đến kê khai, kiểm soát tài sản thu nhập; mở rộng phòng, chống tham nhũng ra khu vực ngoài Nhà nước. Nội dung tập trung bàn sâu về vấn đề liên quan đến tính thống nhất, đồng bộ giữa Luật Phòng, chống tham nhũng với các luật khác trong hệ thống pháp luật hiện hành. Đây là những vấn đề mang tính cấp thiết còn có nhiều ý kiến khác nhau trong quá trình thảo luận về dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi). Dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi) đã được QH thảo luận qua 2 kỳ họp: Kỳ họp thứ Tư và Kỳ họp thứ Năm. Theo dự kiến Chương trình Kỳ họp thứ Sáu, dự thảo Luật sẽ được QH xem xét, thông qua. Do đó, những đóng góp tại hội thảo này sẽ là những thông tin bổ ích để QH tiếp tục thảo luận và xem xét thông qua dự thảo Luật này.

Kết quả rà soát pháp luật cho thấy, hệ thống pháp luật về phòng chống tham nhũng còn tồn tại, hạn chế, bất cập. Trong đó, có những quy định chung chung, thiếu cơ chế thực hiện như các quy định về tặng quà, trách nhiệm giải trình, trách nhiệm của người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng trong nội bộ cơ quan, tổ chức, đơn vị. Có quy định còn thiếu cơ chế thực hiện, như quy định về xác minh tài sản, thu nhập, về kiểm soát tài sản, thu nhập còn hình thức, thiếu cơ chế giám sát, cơ chế phát hiện, xử lý tham nhũng thông qua thanh tra, kiểm toán chưa cụ thể, rõ ràng và thiếu cơ chế để bảo đảm hiệu quả thực hiện. Những hạn chế này không chỉ làm giảm hiệu quả thực hiện của hệ thống pháp luật phòng, chống tham nhũng mà còn không bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật nói chung…

Phó trưởng Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Thái Học phát biểu tại Hội thảo

Liên quan đến quy định về việc kê khai tài sản, Luật hiện hành chỉ dựa vào ý thức tự giác và còn nặng về hình thức. Cơ chế kiểm tra, xác nhận về kê khai nguồn gốc tài sản, thu nhập không đầy đủ, không cụ thể, không phát huy được tác dụng trong kiểm soát tài sản, thu nhập.

Để khắc phục tình trạng này, dự thảo Luật đã quy định rõ hơn về thẩm quyền, thủ tục xác minh tài sản, thu nhập, quyền hạn yêu cầu, kiến nghị về cung cấp thông tin liên quan đến nội dung xác minh và áp dụng biện pháp ngăn chặn hành vi tẩu tán, chuyển dịch tài sản. Đặc biệt, dự thảo Luật quy định về cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập theo hướng tăng cường một bước quản lý tập trung bản kê khai; chuyên nghiệp và khách quan hơn trong việc theo biến động tài sản, thu nhập và thực hiện xác minh tài sản, thu nhập cần thiết… Tuy nhiên, để thống nhất với các luật khác và bảo đảm quyền cơ bản của công dân, không ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, có ý kiến đề nghị bổ sung trong dự thảo Luật các quy định về trình tự, thủ tục đối với các yêu cầu, kiến nghị, đề nghị về cung cấp thông tin, dữ liệu về tài sản, thu nhập, áp dụng các biện pháp ngăn chặn; định giá, thẩm định giá, giám định tài sản.

Về xử lý hành vi tham nhũng, có ý kiến đề nghị, căn cứ kết quả xác minh tài sản, thu nhập đối với người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập đối với người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập không giải trình một cách hợp lý về nguồn gốc tài sản tăng thêm, cơ quan có thẩm quyền xác minh phải ra kết luận. Trường hợp kết luận người đó không giải trình một cách hợp lý thì cơ quan ra quyết định xác định có trách nhiệm chuyển vụ việc sang Viện Kiểm sát cùng cấp để khởi kiện vụ án dân sự theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự. Việc thu hồi tài sản, thu nhập này cũng không thay thế hoặc loại trừ quá trình điều tra, truy tố và xét xử đối với người không giải trình được nguồn gốc tài sản tăng thêm nếu họ thực hiện hành vi phạm tội hoặc hành vi tham nhũng khác có liên quan…