Cần cơ chế, chính sách đủ mạnh thúc đẩy phát triển công nghiệp hóa chất
Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) do Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy trình bày nêu rõ, có ý kiến đề nghị nghiên cứu sửa tên Luật để bao trùm hơn và đề nghị đổi tên thành Luật Công nghiệp hóa chất.
Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thấy rằng, tên gọi Luật Hóa chất là phù hợp, bao quát đầy đủ nội dung 4 chính sách của Luật, kế thừa tên gọi của Luật Hóa chất hiện hành. Nếu đổi tên thành Luật Công nghiệp hóa chất thì phạm vi điều chỉnh của Luật có thể sẽ bị thu hẹp. Vì vậy, đề nghị cho giữ tên gọi Luật Hóa chất.
Về ưu đãi đối với lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm (Điều 7), một số ý kiến đề nghị rà soát, đối chiếu quy định về ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt với quy định của Luật Đầu tư, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 22.3.2018 của Bộ Chính trị về định hướng xây dựng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Có ý kiến đề nghị không quy định ưu đãi đối với sản xuất nguyên liệu làm thuốc trong Luật này để tránh chồng chéo với quy định của Luật Dược.
Về nội dung này, Thường trực Ủy ban cho rằng, công nghiệp hóa chất là một ngành công nghiệp nền tảng, có vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, góp phần bảo đảm an ninh, quốc phòng. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều địa phương nhận thức chưa thực sự đầy đủ, lo ngại nguy cơ ô nhiễm, nguy hiểm nên có chủ trương không thu hút đầu tư các dự án hóa chất, làm cho các nhà đầu tư dè dặt, gặp nhiều khó khăn. Do đó, cần có cơ chế, chính sách đủ mạnh để thúc đẩy phát triển các lĩnh vực này, góp phần thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về thúc đẩy phát triển công nghiệp hóa chất.
Dự thảo Luật kèm theo Tờ trình số 371/TTr-CP ngày 30.7.2024 của Chính phủ đã có quy định về các lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm (khoản 1 Điều 7) và dự án đầu tư thuộc các lĩnh vực này phù hợp với Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất, có quy mô vốn đầu tư, tiến độ giải ngân theo quy định của Chính phủ, thì được hưởng ưu đãi và hỗ trợ đầu tư đặc biệt theo quy định tại Luật Đầu tư và quy định của luật khác có liên quan (khoản 3 Điều 7). Thường trực Ủy ban nhận thấy, quy định như vậy là phù hợp với thực tiễn triển khai các dự án hóa chất, hỗ trợ công bằng cho các nhà đầu tư.
Về ý kiến cho rằng không quy định ưu đãi đối với sản xuất nguyên liệu làm thuốc, Thường trực Ủy ban nêu rõ, theo Tờ trình số 371/TTr-CP của Chính phủ, lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm bao gồm sản xuất sản phẩm hóa dược là nguyên liệu làm thuốc và được hưởng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt theo quy định của Luật Đầu tư. Để tránh chồng chéo với chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư trong phát triển công nghiệp dược theo quy định tại Luật Dược, dự thảo Luật đã chỉnh lý khái niệm “sản phẩm hóa dược” (khoản 11 Điều 2) cho phù hợp.
Xác định rõ phạm vi, loại hình dự án được hưởng hỗ trợ đầu tư đặc biệt
Đa số ý kiến Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi); đánh giá cao sự chủ động, tích cực của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Bộ Công Thương, các Bộ, cơ quan hữu quan trong việc nghiên cứu, tiếp thu, giải trình cơ bản đầy đủ ý kiến đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ Tám.
Cơ bản tán thành với quy định về ưu đãi đối với lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm (Điều 7), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đề nghị, Cơ quan thẩm tra và Cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, đối chiếu với chủ trương của Đảng, các nghị quyết có liên quan để xác định rõ phạm vi và các dự án, loại hình dự án được hưởng chế độ hỗ trợ đầu tư đặc biệt.
Đồng thời, với những quy định như tại Điều 7 cần có đánh giá, nếu cần thiết thì phải sửa quy định trong Luật Đầu tư. Bởi Khoản 2, Điều 20 Luật Đầu tư hiện đã được sửa đổi, cập nhật đến thời điểm này, thì không bao hàm những dự án đầu tư đang quy định trong dự thảo Luật này; đồng nghĩa sẽ không thực hiện được.
Bởi, liên quan đến Luật Thuế nhập doanh nghiệp mà Quốc hội sẽ thông qua tại Kỳ họp tới đang thể hiện là những ưu đãi đặc biệt về thuế thu nhập doanh nghiệp cho các dự án đầu tư được hưởng ưu đãi đặc biệt này chỉ trích dẫn đến Khoản 2, Điều 20 của Luật Đầu tư. Nếu quy định hỗ trợ đầu tư đặc biệt ở đây, nhưng trong Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp không quy định được hưởng ưu đãi, thì cũng không có giá trị.
Do đó, đề nghị phải có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan Chính phủ với các cơ quan của Quốc hội trong việc hoàn thiện pháp luật về thuế nhập doanh nghiệp.
Cùng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh cho rằng, việc thiết kế các ưu đãi, dẫn chiếu sang Luật Đầu tư là đúng, nguyên tắc là phù hợp. Tuy nhiên, Luật Đầu tư hiện hành không chỉ có ưu đãi thuế mà còn có các ưu đãi khác. Quá trình thiết kế các ưu đãi này cho thấy, cũng chưa thực sự đi vào cuộc sống, vì có sự không đồng bộ giữa các luật. Do đó, quy định các ưu đãi ở đây sẽ không có hiệu lực trong thực tiễn triển khai.
Về quản lý nhà nước về hóa chất (Điều 47), dự thảo Luật đã bỏ các quy định cụ thể về trách nhiệm quản lý nhà nước của các bộ và UBND các cấp; đồng thời quy định Bộ Công Thương là cơ quan đầu mối giúp Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về hóa chất (khoản 2 Điều 47) và Chính phủ quy định chi tiết trách nhiệm quản lý nhà nước về hóa chất của các bộ, cơ quan ngang bộ và UBND các cấp. Quy định này là phù hợp với định hướng đổi mới công tác xây dựng pháp luật hiện nay.
Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, trong quản lý sản xuất, kinh doanh hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, đồng nghĩa cần một cơ quan chuyên trách quản lý, và nếu giao nhiệm vụ này cho Bộ Công Thương thì có phù hợp không?... Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần tiếp tục nghiên cứu để có sự điều chỉnh phù hợp.
Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với các cơ quan hữu quan tiếp tục rà soát để bảo đảm ý kiến của đại biểu Quốc hội, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và nội dung tại Thông báo Kết luận số 4255 ngày 17.9.2024 được tiếp thu hoặc giải trình đầy đủ, thuyết phục. Tiếp tục rà soát, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, đáp ứng yêu cầu đặt ra khi sửa đổi Luật và bảo đảm chất lượng của dự án luật trình Quốc hội.
Cùng với đó, cần tiếp tục rà soát bảo đảm tính thống nhất và khả thi của hệ thống pháp luật, lưu ý quan hệ với các luật có liên quan, nhất là Luật Đầu tư, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp…; bảo đảm việc thực hiện chủ trương đổi mới của Đảng, của Quốc hội trong công tác xây dựng pháp luật.
