Bảo đảm quyền lợi lâu dài của người lao động

Gia tăng số người nhận BHXH một lần

Theo thông tin từ BHXH tỉnh Đồng Nai, trung bình mỗi năm có khoảng 41 nghìn người rời khỏi hệ thống BHXH từ việc nhận BHXH một lần. Chỉ riêng trong tháng 5.2021, toàn tỉnh có hơn 5,5 nghìn người hưởng chế độ BHXH một lần. Lũy kế trong 5 tháng đầu năm, toàn tỉnh có hơn 25,7 nghìn người lao động nhận BHXH một lần, tăng 9,1% so với cùng kỳ năm 2020.

Bên cạnh đó, trong tháng 5 số người hưởng trợ cấp thất nghiệp là hơn 6.000 người, tăng 42% so với tháng 4. Trong khi đó, tính đến cuối tháng 5, toàn tỉnh Đồng Nai có hơn 813,6 nghìn người tham gia BHXH bắt buộc, giảm hơn 5,6 nghìn người so với cuối năm 2020, thấp hơn chỉ tiêu Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh giao.

Theo thống kê của BHXH tỉnh, đa số người lao động đề nghị giải quyết trợ cấp BHXH một lần có thời gian tham gia đóng BHXH bắt buộc khá ngắn, bình quân là 4,54 năm đối với nam và 4,28 năm đối với nữ. Độ tuổi nhận BHXH một lần từ trên 20 tuổi đến đủ 50 tuổi chiếm khoảng 92,5% tổng số người nhận BHXH một lần. Người nhận trợ cấp BHXH một lần là nữ cao hơn nam, do nhiều doanh nghiệp chuyên về da giày, may mặc… trên địa bàn tỉnh sử dụng phần lớn lao động nữ.

Trưởng phòng Truyền thông và phát triển đối tượng BHXH tỉnh Đồng Nai Huỳnh Anh Tú cho biết, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên từ tháng 4.2020 đến nay, số người lao động đăng ký hưởng BHXH một lần có chiều hướng gia tăng. Nguyên nhân phần lớn do người lao động mất việc làm, việc làm không ổn định, không có thu nhập hàng tháng để bảo đảm cuộc sống. Khoản tiền BHXH một lần nhận được tuy không quá lớn nhưng giúp giải quyết được khó khăn trước mắt.

Ngoài ra, thời gian qua trên mạng xã hội và nhiều kênh thông tin không chính thống khác đăng tải những thông tin so sánh giữa việc tham gia BHXH và gửi tiền tiết kiệm ngân hàng tác động không tốt đến nhận thức của người dân. Nhiều người dân sợ vỡ quỹ BHXH dẫn đến việc làm hồ sơ để hưởng BHXH một lần hoặc rút khỏi hệ thống BHXH.

Nâng cao nhận thức cho người lao động

Dịch Covid-19 diễn biến ngày càng phức tạp thời gian qua đã khiến nhiều địa phương, đặc biệt là các tỉnh, thành phố có nhiều khu công nghiệp đối mặt với nhiều khó khăn, trong đó có việc người lao động mất việc làm do doanh nghiệp cắt giảm lao động vì đơn hàng không dồi dào như trước. Để khắc phục khó khăn, người lao động đã tìm đến BHXH một lần. Tuy nhiên, theo Giám đốc BHXH tỉnh Đồng Nai Phạm Minh Thành, người lao động cần cân nhắc kỹ thiệt hơn trước khi quyết định nhận BHXH một lần.

Theo ông Thành, nhận BHXH một lần, người dân sẽ mất đi cơ hội được hưởng lương hưu khi đủ thời gian tham gia BHXH bắt buộc, đủ tuổi để nhận lương hưu. Khi tuổi đã cao, không có nguồn thu nhập ổn định hàng tháng để bảo đảm cuộc sống, người già sẽ phải phụ thuộc vào con cháu và cần đến sự hỗ trợ từ xã hội. Chưa kể, sau khi hưởng BHXH một lần và không tham gia BHXH, BHYT tại doanh nghiệp, đơn vị, người lao động sẽ phải tự mua thẻ BHYT mỗi năm. Trường hợp không mua thẻ BHYT mà mắc bệnh, phải nằm viện điều trị, người lao động sẽ phải đối mặt với nhiều nguy cơ, đặc biệt là tiền viện phí cao do không được quỹ BHYT chi trả.

Trong hoàn cảnh khó khăn trước mắt, người lao động có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH bắt buộc, hưởng trợ cấp thất nghiệp, theo học các khóa đào tạo nghề do cơ quan chức năng hỗ trợ. Sau đó, có thể tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc khi có việc làm trở lại hoặc đóng BHXH tự nguyện để có điều kiện tự bảo đảm cuộc sống và chăm sóc sức khỏe bản thân khi hết tuổi lao động. Người lao động chỉ nên hưởng BHXH một lần trong những trường hợp bất khả kháng, khi không còn lựa chọn nào tốt hơn.

Để hạn chế tình trạng nhận BHXH 1 lần, cùng với việc từng bước nâng cao nhận thức của người lao động, vừa qua BHXH Việt Nam đã đưa vào vận hành hệ thống VssID. Đây là hình thức quản lý sáng tạo để người lao động có thể giám sát được thời gian tham gia BHXH, giám sát được quá trình thanh toán, quyết toán chế độ BHXH của mình. Đồng thời, các cơ quan có thẩm quyền cũng thường xuyên cập nhật, điều chỉnh các chính sách về BHXH khi có những vấn đề chưa hợp lý, để chính sách BHXH thật sự công khai, công bằng, bình đẳng.