Tránh lãng phí trong xây dựng, triển khai quy hoạch đô thị
Theo ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai, về tỷ lệ quy hoạch phân khu, Luật Quy hoạch đô thị năm 2009 quy định “Quy hoạch phân khu” là một loại quy hoạch (được thể hiện ở tỷ lệ 1/2000 hoặc 1/5000) chứ không phải là hai loại quy hoạch (quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/5000 và quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000). Thực hiện quy định này, một số địa phương trong đó có TP. Hà Nội đã lập các quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/5000 [tổng số đồ án quy hoạch phân khu đô thị trên địa bàn thành phố là 67 đồ án, trong đó 24/67 đồ án thể hiện ở tỷ lệ 1/5000 (chiếm khoảng 35,8%), 42/67 đồ án thể hiện ở tỷ lệ 1/2000 (chiếm khoảng 62,7%), 01/67 đồ án thể hiện ở tỷ lệ 1/500 (chiếm khoảng 1,5 %).
Theo đại biểu, hiện nay, theo Luật Nhà ở năm 2023, tại Điều 126 có nêu rõ việc giao đất, cho thuê đất thông qua đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất. Luật Đất đai 2024 cũng nêu một trong những điều kiện để đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất là “có quy hoạch chi tiết hoặc có quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt”, từ đó dẫn đến tại các khu vực TP. Hà Nội đã lập quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/5000 theo Luật Đất đai năm 2024 sẽ không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư được.
"Để bảo đảm thống nhất giữa các Luật Nhà ở năm 2023, Luật Đất đai năm 2024 với lĩnh vực quản lý quy hoạch xây dựng, kiến nghị tại Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn quy định Quy hoạch phân khu lập theo một tỷ lệ duy nhất là 1/2000 (hiện dự thảo tại điểm b, khoản 1, Điều 23 đang để 2 tỷ lệ 1/5000 hoặc 1/2000). Đồng thời bổ sung thêm quy định tại Điều 65 (Quy định chuyển tiếp) để xử lý đối với các địa phương đã có quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/5000 thì được phép lập lại quy hoạch phân khu ở tỷ lệ 1/2000", ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai đề xuất.
Về hệ thống quy hoạch đô thị, đại biểu cho biết, thực hiện theo Luật Quy hoạch đô thị năm 2009 và Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội (Thủ đô Hà Nội được quy hoạch theo mô hình chùm đô thị), TP. Hà Nội lập Quy hoạch chung Thủ đô, dưới quy hoạch chung Thủ đô là các quy hoạch chung các đô thị vệ tinh, thị trấn sinh thái, thị trấn thị tứ và dưới các quy hoạch chung đô thị mới lập các quy hoạch phân khu đô thị. Từ đó dẫn đến chuyện để lập được quy hoạch phân khu cơ bản phải thông qua 2 cấp độ quy hoạch chung là quy hoạch chung Thủ đô và quy hoạch chung đô thị, thị trấn.
Hiện nay, dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn đang tiếp tục quy định “Quy hoạch chung thành phố trực thuộc Trung ương đã được phê duyệt là cơ sở để lập quy hoạch chung thị xã, thành phố trực thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, đô thị mới”... Từ đó dẫn đến sau khi Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 được duyệt, Hà Nội sẽ phải tiếp tục lập Quy hoạch chung 2 thành phố trực thuộc là thành phố phía Bắc, thành phố phía Tây, các đô thị vệ tinh, thị xã, thị trấn... rồi mới lập được các quy hoạch phân khu.
"Việc này sẽ tốn nhiều thời gian, có thể gây đứt gãy quá trình thực hiện các dự án phát triển đô thị tại Thủ đô. Do vậy, để tránh tốn kém, lãng phí không cần thiết trong khi toàn TP. Hà Nội đã có Quy hoạch Thủ đô, Quy hoạch chung Thủ đô, kiến nghị bổ sung quy định đối với thành phố trực thuộc Trung ương chỉ lập một cấp Quy hoạch chung thành phố, dưới quy hoạch chung thành phố lập ngay quy hoạch phân khu", ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai đề xuất.
Tránh đứt gãy trong quá trình quản lý
Về vấn đề về quy hoạch chung xây dựng vùng huyện, ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai dẫn chứng, theo Luật Quy hoạch đô thị, Luật Xây dựng, quy hoạch xây dựng gồm 3 loại: Quy hoạch đô thị; Quy hoạch nông nông thôn; Quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành (quy hoạch xây dựng vùng liên huyện, vùng huyện; quy hoạch xây dựng khu chức năng). Các địa phương trong đó có TP. Hà Nội đã lập Quy hoạch xây dựng vùng huyện, Hà Nội lập 13 quy hoạch xây dựng vùng huyện. Trong khi đó, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn không còn quy hoạch vùng huyện; quản lý các huyện được thay bằng quy hoạch chung huyện (đây là loại quy hoạch nông thôn). Do vậy dẫn đến có điều khoản chuyển tiếp “Quy hoạch đã được phê duyệt trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành thì được tiếp tục thực hiện đến hết thời hạn hiệu lực của quy hoạch”.
"Nội dung này là chưa đầy đủ do khi không còn quy hoạch xây dựng vùng huyện nữa các hoạt động điều chỉnh quy hoạch (khi có sự tác động từ các quy hoạch cấp cao hơn là quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch ngành...) sẽ không có hành lang pháp lý để thực hiện", ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai phân tích.
Để tránh đứt gãy trong quá trình quản lý, cần bổ sung thêm quy định tại điều khoản chuyển tiếp theo hướng, việc điều chỉnh quy hoạch xây dựng vùng liên huyện, vùng huyện đã được phê duyệt trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành thì thực hiện theo quy trình quy định như đối với điều chỉnh Quy hoạch chung huyện.
Đối với quản lý hoạt động hành nghề quy hoạch đô thị và nông thôn, ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai phân tích, Luật Quy hoạch đô thị năm 2009 không có quy định về quản lý hoạt động hành nghề quy hoạch đô thị; nội dung quản lý hoạt động hành nghề quy hoạch xây dựng, kiến trúc được quy định cùng với nhiều hoạt động hành nghề xây dựng khác (quản lý dự án, giám sát, kiểm định...) tại Luật Xây dựng năm 2014. Tuy nhiên, đến năm 2019 nội dung quản lý hoạt động hành nghề kiến trúc đã được đưa sang Luật Kiến trúc.
Do vậy, để bảo đảm quản lý hoạt động hành nghề theo Luật quản lý lĩnh vực, ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai kiến nghị bổ sung nội dung quản lý hoạt động hành nghề quy hoạch xây dựng tại Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn. "Như vậy sẽ bảo đảm hoạt động hành nghề kiến trúc được quản lý bởi Luật Kiến trúc; hoạt động hành nghề quy hoạch đô thị và nông thôn được quản lý bởi Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn; các hoạt động quản lý hành nghề còn lại của ngành xây dựng được quản lý bởi Luật Xây dựng", ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai nhấn mạnh.
Riêng đối với vấn đề về thanh tra quy hoạch đô thị và nông thôn, ĐBQH Phạm Thị Thanh Mai cho rằng, cần bổ sung thêm nội dung quy định về thanh tra chuyên ngành quy hoạch đô thị và nông thôn theo hướng: đối với các đô thị, thành phố, UBND cấp tỉnh căn cứ yêu cầu quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực tại địa phương được phép lập, quy định nhiệm vụ cụ thể cho thanh tra chuyên ngành quy hoạch đô thị và nông thôn nằm trong các Sở Xây dựng hoặc Sở Quy hoạch - Kiến trúc.
