Phải xử lý đồng bộ giữa các dự thảo Luật
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược đã được Quốc hội thảo luận ngay trong ngày làm việc thứ hai của Kỳ họp thứ Tám (22.10.2024). Ngay sau phiên thảo luận, Thường trực Ủy ban Xã hội đã tổ chức cuộc họp với cơ quan chủ trì soạn thảo, Thường trực Ủy ban Pháp luật, các cơ quan hữu quan để thống nhất định hướng tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật; tổ chức các cuộc họp để chỉnh lý dự thảo Luật. Ngày 29.10.2024, Bộ Y tế cũng đã có Báo cáo số 1412/BC-BYT về dự kiến tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội đối với dự thảo Luật.
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh nêu rõ, hầu hết các nội dung của dự thảo Luật sau chỉnh lý đã đạt được sự thống nhất của các cơ quan, trừ nội dung về quy mô dự án đầu tư mới trong phát triển công nghiệp dược được áp dụng ưu đãi và hỗ trợ đầu tư đặc biệt. Trong đó, ý kiến của đại biểu Quốc hội phát biểu đều thể hiện việc đồng tình cần có sự đột phá trong ưu đãi nhằm phát triển ngành công nghiệp dược. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Xã hội đề xuất Ủy ban Thường vụ Quốc hội thể hiện khoản 1 Điều 8 theo Phương án 1 (phương án được đa số đại biểu lựa chọn) là cho phép áp dụng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt với dự án thành lập mới trong lĩnh vực dược có quy mô vốn đầu tư từ 3.000 tỷ đồng trở lên, thực hiện giải ngân tối thiểu 1.000 tỷ đồng trong thời hạn 3 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư.
Trong khi đó, tại Báo cáo số 1412/BC-BYT, Bộ Y tế nêu lại quan điểm chọn phương án 2 của Chính phủ (Báo cáo số 529/BC-CP ngày 27.9.2024). Theo đó, dự thảo Luật không quy định quy mô cụ thể mà dẫn chiếu áp dụng theo Luật Đầu tư, nghĩa là chỉ được áp dụng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt với dự án thành lập mới có vốn đầu tư từ 30.000 tỷ đồng trở lên, thực hiện giải ngân tối thiểu 10.000 tỷ đồng trong thời hạn 3 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư (gấp 10 lần quy mô vốn so với phương án 1).
Nêu quan điểm về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng lưu ý, một trong những nhiệm vụ đặt ra trong sửa đổi, bổ sung Luật Dược lần này là để kịp thời thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng. Trong đó, Nghị quyết số 29-NQ/TW Hội nghị Trung ương 6 khóa XIII về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước năm 2030, tầm nhìn 2045 đã nêu rõ “chú trọng phát triển một số ngành công nghiệp mũi nhọn, trong đó có công nghiệp sinh học tập trung vào gen, dược phẩm và các chế phẩm sinh học”.
Để thể chế hóa chủ trương của Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nhấn mạnh, tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược cần quy định quy mô dự án đầu tư mới trong phát triển công nghiệp dược được áp dụng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt, không thể để quy định tại Luật Đầu tư. Bởi, quy định về ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt tại Điều 20 của Luật Đầu tư hiện hành là chính sách ưu đãi đầu tư chung. Trong khi đó, chính sách phát triển công nghiệp dược là một chính sách riêng cho ngành, lĩnh vực, nên không thể quy định tại luật chung.
Tán thành với quy định tại khoản 1, Điều 8 sửa đổi, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho rằng, quy định này được đưa ra trên cơ sở tham khảo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 20 của Luật Đầu tư về chính sách áp dụng cho các trung tâm đổi mới sáng tạo, là một lĩnh vực rất được ưu tiên hiện nay. Tuy nhiên, tại dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) được Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp này chưa đưa lĩnh vực dược vào những lĩnh vực được áp dụng ưu đãi về thuế suất. “Nếu dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) tới đây vẫn giữ nguyên như dự thảo bây giờ thì có nghĩa là khoản 1, Điều 8 sửa đổi này là vô nghĩa, vì không được ưu tiên. Chỗ này phải xử lý đồng bộ giữa các dự thảo Luật thì mới thực hiện được chính sách ưu đãi đặc biệt với dự án thành lập mới trong lĩnh vực dược”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nhấn mạnh.
Áp dụng chính sách ưu đãi đầu tư chung sẽ khó tạo đột phá
Nhìn từ góc nhìn của doanh nghiệp, Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn cũng đồng tình với phương án được Ủy ban Xã hội đề xuất, thậm chí còn kiến nghị có thể quy định thấp hơn. Bởi lẽ, một trong những cơ sở để ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược này là chính sách hiện tại chưa tạo được bước đột phá cho phát triển công nghiệp dược trong tình hình mới. Nếu chọn phương án 2 áp dụng Điều 20 của Luật Đầu tư, có nghĩa vẫn theo tinh thần cũ, thì rất khó để doanh nghiệp được thụ hưởng cơ chế ưu đãi đầu tư của Nhà nước. Thực tế qua rà soát cũng cho thấy, những dự án công nghiệp dược được các tập đoàn lớn trên thế giới đầu tư gần đây tại khu vực ASEAN, chưa phải Việt Nam, đều có mức đầu tư bình quân khoảng 20 - 100 triệu USD, tức là từ 500 - 2.500 tỷ đồng. Như vậy, nếu chọn phương án 1 thì cũng đã là "hơi cao".
Phó Tổng Thư ký VCCI cũng nêu rõ, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành chưa đồng bộ, chỉ ưu đãi đối với địa bàn đầu tư đặc biệt khó khăn, khu chế xuất, khu công nghệ cao hoặc công nghệ đầu tư thuộc danh mục công nghệ cao. Danh mục công nghệ cao đã ban hành nhưng chưa bao gồm công nghệ sử dụng trong dược phẩm, cho nên hầu như trên thực tế không có dự án nào có khả năng để đáp ứng điều kiện hiện hành để hưởng ưu đãi đầu tư. “Việc dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược quy định quy mô dự án đầu tư mới trong phát triển công nghiệp dược được áp dụng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt là rất phù hợp. Nếu áp dụng ưu đãi chung theo pháp luật về đầu tư thì e rằng không tạo được sự hấp dẫn và mức độ đột phá”, ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cũng mong muốn, trong sửa đổi Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp tới đây cần quan tâm đưa lĩnh vực dược vào danh mục các lĩnh vực được ưu đãi về thuế suất, tránh câu chuyện bên này quy định nhưng bên kia không có thì quy định tại dự thảo Luật chỉ mang tính chất hình thức và không đi vào thực tiễn được.
Phát biểu kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ có công văn đề nghị Chính phủ có ý kiến chính thức về khoản 1 Điều 8 theo hướng Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất phương án 1; đồng thời, thời gian tới, các cơ quan cần theo dõi quá trình sửa đổi Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, để "bảo đảm luật này mở ra nhưng không khép luật khác lại, các luật phải đồng bộ".
