Phân định giữa thẩm quyền chung của UBND và thẩm quyền riêng của Chủ tịch UBND
Góp ý vào quy định về UBND tại Điều 6 dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), ĐBQH Trần Thị Diệu Thúy (TP. Hồ Chí Minh) đề nghị, cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định số lượng, cơ cấu thành viên của UBND; bổ sung quy định về cơ chế hoạt động của UBND, do thực tế chưa có phân định giữa thẩm quyền chung của UBND và thẩm quyền riêng của Chủ tịch UBND, gây khó khăn trong thực hiện do các luật đều quy định các nội dung thuộc thẩm quyền quyết định của UBND phải lấy ý kiến của các thành viên UBND mà không thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND trong khi thực tế có nhiều nội dung có thể để Chủ tịch UBND quyết định.
ĐBQH Trần Thị Diệu Thúy (TP. Hồ Chí Minh) phát biểu
Về nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch UBND cấp tỉnh quy định tại Điều 18 dự thảo Luật, đại biểu Trần Thị Diệu Thúy đề nghị nên quy định theo hướng giao đủ thẩm quyền để Chủ tịch UBND tỉnh thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của UBND tỉnh trừ những trường hợp phải thảo luận và giải quyết theo chế độ tập thể như: những vấn đề về chương trình làm việc của UBND tỉnh; các nội dung sẽ trình HĐND tỉnh; việc thành lập, chia tách, sáp nhập, giải thể các tổ chức bộ máy…
Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi đề nghị, cần tiếp tục nghiên cứu tổng thể, toàn diện mô hình chính quyền nhằm xác định mô hình chính quyền của chúng ta gồm mấy cấp, có bỏ cấp huyện không, ở từng cấp có tổ chức HĐND và UBND không…
Quang cảnh thảo luận tại Tổ 2 (Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh)
Hiện nay, Hà Nội đang thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm mô hình chính quyền đô thị; Đà Nẵng cũng đang thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm mô hình chính quyền đô thị; riêng tại TP. Hồ Chí Minh thì không thí điểm nữa mà đang thực hiện Nghị quyết 131/2020/QH14 về tổ chức chính quyền đô thị.
Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh cũng đề nghị, trong dự thảo Luật nên duy trì việc thí điểm về tổ chức bộ máy tại một số địa phương, để có tổng kết kỹ lưỡng và nghiên cứu đề xuất thấu đáo về tổ chức bộ máy chính quyền địa phương.
Điều 4 dự thảo Luật quy định các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương và HĐND, trong đó có nguyên tắc về tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương.
Góp ý về nội dung này, ĐBQH Hà Phước Thắng (TP. Hồ Chí Minh) đề nghị sửa theo hướng “tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp, phân quyền; đồng thời, có cơ chế kiểm soát quyền lực và trách nhiệm giải trình trước Nhân dân”, nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động của chính quyền địa phương.
Quy định về nhiệm vụ của Chính phủ để mang tính khái quát hơn
Khoản 1 Điều 11 dự thảo Luật quy định "Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình; kết quả, hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của bộ máy hành chính nhà nước; các chủ trương, chính sách do mình đề xuất với cơ quan nhà nước có thẩm quyền".
ĐBQH Vũ Hải Quân (TP. Hồ Chí Minh) nhận thấy, quy định này mâu thuẫn với khoản 2 Điều 1 dự thảo Luật quy định "Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công tác trước Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước".
Mặt khác, Hiến pháp 2013 quy định Chính phủ chỉ phải chịu trách nhiệm trước chủ thể duy nhất là Quốc hội. Với lý do đó, đại biểu đề nghị sửa lại quy định tại khoản 2 Điều 1 dự thảo Luật cho phù hợp với Hiến pháp và bảo đảm thống nhất giữa các quy định trong dự thảo Luật.
Khoản 5 Điều 6 dự thảo Luật quy định nguyên tắc phân định thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ là không quyết định các vấn đề cụ thể thuộc trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ với tư cách thành viên Chính phủ đối với ngành, lĩnh vực được phân công phụ trách.
ĐBQH Trần Anh Tuấn (TP. Hồ Chí Minh) nêu quan điểm, Thủ tướng có thẩm quyền chỉ đạo toàn diện Chính phủ nên có thể chỉ đạo cụ thể từng bộ, ngành vẫn được. Do vậy, không nên quy định nguyên tắc này và chỉ nên phân định thẩm quyền giữa các bộ, cơ quan ngang bộ.
ĐBQH Đỗ Đức Hiển (TP. Hồ Chí Minh) phát biểu
ĐBQH Đỗ Đức Hiển (TP. Hồ Chí Minh) nhận thấy, quy định về nguyên tắc phân định thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ đối với những vấn đề của bộ, cơ quan ngang bộ là điểm mới, nhằm nâng cao trách nhiệm của bộ, cơ quan ngang bộ trong thực hiện nhiệm vụ, tránh tình trạng đùn đẩy giữa các bộ rồi kiến nghị lên Thủ tướng để quyết định.
Tuy nhiên, điểm c, khoản 4 Điều 13 dự thảo Luật quy định Thủ tướng Chính phủ "chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động giữa các thành viên Chính phủ; quyết định các vấn đề khi còn có ý kiến khác nhau giữa các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ".
Điều này sẽ dẫn đến trường hợp có vấn đề thuộc trách nhiệm của một bộ nhưng khi có ý kiến khác nhau của bộ khác thì Thủ tướng vẫn phải quyết định.
Nêu tình huống trên, đại biểu Đỗ Đức Hiển đề nghị cần tính toán lại quy định về nguyên tắc phân định thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ; đồng thời, cần rà soát các quy định về nhiệm vụ của Chính phủ để mang tính khái quát hơn.
