Bám sát thực tế cơ sở để xác định mô hình quản lý phù hợp, hiệu quả

Giao UBND cấp huyện quản lý Trung tâm y tế huyện

Chuyên đề giám sát "Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19; việc thực hiện chính sách pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng" được các đại biểu Quốc hội đánh giá là rất đúng và trúng. Qua báo cáo kết quả giám sát của Đoàn giám sát của Quốc hội đã cho thấy bức tranh toàn diện về công tác phòng, chống dịch Covid-19 của cả nước, sự chung sức đồng lòng của toàn dân, toàn quân, tinh thần đoàn kết, “lá lành đùm lá rách” của dân tộc ta.

"Chuyên đề giám sát này có ý nghĩa như một cuộc tổng kết mang tính chiến lược, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm mang tính thời đại, dự liệu cho các tình huống tương tự có thể xảy ra trong tương lai, với mong muốn khi có tình huống xảy ra có thể huy động sức mạnh lớn hơn mà không phải băn khoăn, lo lắng điều gì”, ĐBQH Trịnh Xuân An (Đồng Nai) nhìn nhận. 

Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 cũng là “phép thử” cho thấy những hạn chế, yếu kém trong hoạt động của hệ thống y tế cơ sở. Đó là sự thiếu ổn định, chưa thống nhất về mô hình quản lý trung tâm y tế huyện. Theo ĐBQH Ma Thị Thúy (Tuyên Quang), Thông tư số 37/2021/TT – BYT của Bộ Y tế đã quy định 2 cơ quan có thẩm quyền quản lý Trung tâm y tế huyện gồm Sở Y tế và UBND cấp huyện. Đại biểu Ma Thị Thúy chỉ rõ, việc giao Trung tâm y tế huyện cho Sở Y tế đã phát huy được sự thống nhất trong chỉ đạo, quản lý của một đầu mối trong tỉnh, giúp nâng cao chất lượng hoạt động, thuận lợi cho điều hành.

"Nếu giao Trung tâm y tế huyện cho UBND huyện quản lý thì sẽ thuận lợi trong việc huy động các các nguồn lực của địa phương để đầu tư, nâng cấp y tế cơ sở nhưng lại không bảo đảm về quản lý chuyên môn, cũng như linh hoạt trong công tác tổ chức, bố trí cán bộ trên địa bàn". Do đó, đại biểu đề nghị sửa đổi, bổ sung dự thảo Nghị quyết theo hướng: giao UBND cấp huyện quản lý cơ sở y tế trên địa bàn về tài chính và cơ sở vật chất, đồng thời giao Sở y tế quản lý về chuyên môn, tổ chức.

Cho rằng Trung tâm y tế huyện nên giao UBND huyện quản lý, ĐBQH Nguyễn Hải Dũng (Nam Định) nêu thực tế, nhiều năm qua UBND cấp huyện gặp khó khăn với mô hình Trung tâm y tế thuộc Sở Y tế. Nếu xảy ra dịch bệnh hoặc sự việc về an toàn thực phẩm cần huy động nhanh người và phương tiện y tế để xử lý tình huống, thì UBND huyện phải báo cáo Sở Y tế chỉ đạo, gây chậm trễ trong xử lý ban đầu. Và trong suốt quá trình xử lý, UBND huyện cũng không thể trực tiếp chỉ đạo được, nên rất khó trong việc hoàn thành nhiệm vụ chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân ở địa phương. Do vậy, đại biểu nhất trí quy định như dự thảo Nghị quyết: giao UBND cấp huyện trực tiếp quản lý Trung tâm y tế huyện, đồng thời phát huy vai trò và trách nhiệm quản lý chuyên môn của ngành y tế, tháo gỡ cho địa phương trong vận hành, quản lý, bảo vệ sức khỏe nhân dân, đáp ứng kịp thời yêu cầu phòng, chống dịch bệnh.

Sẽ đánh giá toàn diện tổ chức bộ máy, nhân lực y tế dự phòng, y tế cơ sở

Ở góc độ khác, ĐBQH Nguyễn Văn Mạnh (Vĩnh Phúc) cho rằng, việc chuyển trung tâm y tế cấp huyện trực thuộc UBND huyện sẽ phát sinh thêm tổ chức bộ máy. Nhiều tỉnh, nhiều huyện đã giải thể Phòng Y tế và chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước đã chuyển về cho Văn phòng HĐND, UBND cấp huyện, trong văn phòng này chỉ bố trí một công chức, thậm chí không có chuyên môn về y tế để tham mưu cho UBND các huyện quản lý về y tế. Nếu chuyển trung tâm y tế về cấp huyện, sẽ phải thành lập lại phòng y tế để giúp cho UBND các huyện quản lý nhà nước, làm phát sinh thêm tổ chức bộ máy.

Giao trung tâm y tế về UBND cấp huyện quản lý, thì các huyện có quyền điều động cán bộ, bác sỹ mua sắm các trang, thiết bị có thể không phù hợp với chuyên môn, nghiệp vụ. Điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng khám, chữa bệnh. Vì vậy, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh kiến nghị tiếp tục giao cho Bộ Y tế và Chính phủ quy định Trung tâm y tế là đơn vị sự nghiệp y tế công lập trực thuộc Sở Y tế để bảo đảm chất lượng cũng như công tác quản lý nhà nước và giải pháp này phải phù hợp với quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước trong việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, đó là một nhiệm vụ chỉ giao cho một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính; tránh trường hợp một việc giao cho nhiều cơ quan chủ trì, đến khi xảy ra sai sót thì không cơ quan nào chịu trách nhiệm.

Cùng quan điểm, ĐBQH Nguyễn Quốc Luận (Yên Bái) thẳng thắn, giao UBND huyện quản lý Trung tâm y tế huyện sẽ khó khăn trong công tác chỉ đạo, điều hành quản lý nhà nước. Việc chỉ đạo về chuyên môn cũng không sát sao, thuận lợi như khi Trung tâm y tế trực thuộc Sở Y tế, khó khăn trong điều động, luân chuyển nhân sự y tế và đội ngũ lãnh đạo quản lý giữa các trung tâm y tế, khó khăn trong việc huy động nguồn lực giữa các huyện khi giải quyết nhiệm vụ cấp bách, không điều tiết được trang thiết bị, vật tư hóa chất, đặc biệt, khi cần thiết phải dự phòng để đáp ứng nhiệm vụ đột xuất, cấp bách. Đại biểu Nguyễn Quốc Luận dẫn chứng, Trung tâm y tế thuộc UBND huyện thì đơn vị nào cũng phải dự phòng và có nơi dự phòng nhưng không sử dụng đến hoặc dự phòng thiếu, khó điều tiết giữa các đơn vị khác nhau vì ở 2 địa bàn khác nhau, 2 đơn vị quản lý hành chính khác nhau, nhưng nếu Trung tâm y tế huyện trực thuộc Sở Y tế thì việc dự phòng, điều tiết sẽ rất thuận lợi.

Nhấn mạnh y tế cơ sở phải bám sát cơ sở để quy định mô hình quản lý cho phù hợp, đại biểu Trịnh Xuân An nêu quan điểm, không nhất thiết phải cào bằng và bó cứng, bởi lẽ nông thôn, miền núi cũng khác với đô thị, biên giới, hải đảo.

Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định, sẽ phối hợp với Bộ Y tế đánh giá toàn diện về tổ chức bộ máy, nhân lực y tế dự phòng, y tế cơ sở để đề xuất với Chính phủ xây dựng mới hoặc bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm ổn định về mô hình tổ chức, bộ máy, với tinh thần nâng cao hiệu quả, chất lượng y tế cơ sở.

Trên cơ sở ý kiến của đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Đoàn giám sát sẽ phối hợp với các cơ quan có liên quan để hoàn thiện Báo cáo tiếp thu, giải trình, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến, trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp.