Bài cuối: Để “dân thụ hưởng” trong thực hiện dân chủ cơ sở
Phát huy dân chủ cơ sở, nhấn mạnh vai trò của Nhân dân, đề cao vai trò chủ thể vị trí trung tâm của Nhân dân trong chiến lược phát triển và trong toàn bộ tiến trình xây dựng đất nước theo quan điểm “dân là gốc”, coi đây là sức mạnh của dân tộc, khơi dậy và phát huy truyền thống đoàn kết - dân chủ - kỷ cương và sáng tạo…, khẳng định vai trò của Nhân dân trong quá trình phát triển đất nước.
Bảo đảm thực hiện dân chủ cơ sở
Là tỉnh miền núi, biên giới, nằm ở cực Bắc của Tổ quốc, tỉnh Hà Giang cũ (nay thuộc tỉnh Tuyên Quang) có địa hình hiểm trở, chia cắt mạnh, giao thông đi lại khó khăn, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt. Do đặc thù cộng với nguồn lực hạn chế, cùng xuất phát điểm thấp khiến việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của tỉnh gặp rất nhiều khó khăn.
Để khắc phục tình trạng đó, tỉnh xác định thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở là nhiệm vụ quan trọng, bảo đảm thực hiện thành công các nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội. Từ đó, người dân sẽ được thụ hưởng những thành quả, kết quả của quá trình phát triển về đời sống vật chất, tinh thần mà các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật mang lại.
Giai đoạn 2021 - 2025, thực hiện Quyết định số 263/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tỉnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020 - 2025, ngày 25.7.2022, Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Hà Giang cũ (nay thuộc tỉnh Tuyên Quang) ban hành Nghị quyết số 28/NQ-TU về lãnh đạo triển khai thực hiện chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới đến năm 2025 trên địa bàn tỉnh.
Trong quá trình triển khai, TP. Hà Giang khi đó đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Trong giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh đã có 51 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 1 xã đạt chuẩn nâng cao. Đặc biệt, 133 thôn được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, với 52 thôn thuộc diện đặc biệt khó khăn. Tổng số tiêu chí nông thôn mới đã hoàn thành là 2.210, đưa bình quân toàn tỉnh đạt 12,63 tiêu chí/xã. Ngoài ra, tỉnh còn có 203 sản phẩm được đánh giá xếp hạng OCOP từ 3 đến 5 sao, bao gồm 197 sản phẩm 3 sao, 4 sản phẩm 4 sao và 2 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia.

Theo “Chánh Văn phòng điều phối nông thôn mới (tỉnh Hà Giang cũ) Đỗ Tấn Sơn, năm 2025 là năm tăng tốc, bứt phá, về đích của tỉnh Hà Giang cũ, với quyết tâm đạt kết quả cao nhất trong các mục tiêu đề ra. Để thực hiện điều này, tỉnh đã đề ra nhiều giải pháp cụ thể, trong đó tập trung tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, vai trò quản lý của chính quyền và sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc cùng các tổ chức chính trị - xã hội. Tỉnh ưu tiên bố trí ngân sách địa phương và tiếp tục thực hiện Chương trình hỗ trợ xi măng làm đường bê tông nông thôn.
“Để đạt được những thành quả đáng ghi nhận nói trên, trong quá trình triển khai thực hiện, mọi vấn đề khó khăn, vướng mắc đều được các Cấp ủy, chính quyền địa phương lấy ý kiến rộng rãi trong Nhân dân để kịp thời tháo gỡ thông qua hình thức quy chế dân chủ cơ sở. Qua đó, phát huy tối đa nội lực và tinh thần chủ động, sáng tạo của người dân và cộng đồng dân cư theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”; từ đó đề ra những giải pháp phát triển kinh tế - xã hội nói chung, xây dựng nông thôn mới nói riêng phù hợp với thực tiễn, xử lý kịp thời những vướng mắc còn tồn tại” - ông Sơn cho biết.
Đáng chú ý, các nội dung của Pháp lệnh 34/2007/PL-UBTVQH11 về “Thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn” đều được thực hiện gắn với nhiệm vụ chính trị ở địa phương và các phong trào thi đua để tạo sự đồng thuận trong Nhân dân.

Có thể thấy, thành công của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Hà Giang cũ là minh chứng điển hình của phát huy dân chủ ở cơ sở trong nhiều năm qua. Ở đây, phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” được thể hiện một cách rõ nét, sâu sắc. Người dân là chủ thể của quá trình và là người thụ hưởng thành quả quá trình xây dựng nông thôn mới.
Củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng
Tại Văn kiện Đại hội XIII mới đây đã bổ sung “dân thụ hưởng” là một trong những điểm mới quan trọng trong tiêu chí “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”, qua đó càng khẳng định vai trò của Nhân dân trong quá trình phát triển đất nước.
Cùng với đó, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022 đã cụ thể hóa đầy đủ phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Trong đó, người dân được Nhà nước và pháp luật công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm thực hiện quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội, các quyền về thực hiện dân chủ ở cơ sở; Được thông tin đầy đủ về các quyền và lợi ích hợp pháp, chính sách an sinh xã hội, phúc lợi xã hội theo quy định của pháp luật và quyết định của chính quyền địa phương mà mình được hưởng; Được thụ hưởng thành quả đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội, chế độ an sinh xã hội và sự an toàn, ổn định của đất nước, của địa phương và ở cộng đồng dân cư nơi sinh sống; Được thụ hưởng thành quả đổi mới, phát triển của cơ quan, đơn vị, tổ chức có sử dụng lao động nơi làm việc….

Để người dân “thụ hưởng” những quyền và lợi ích chính đáng của mình đòi hỏi sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị cũng như đòi hỏi mở rộng cơ chế dân chủ cơ sở. Người dân không chỉ được quyền cung cấp thông tin về đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, bàn bạc và chất vấn các văn bản hành chính, kiểm soát thực thi các chính sách, còn được quyền đón nhận những điều tích cực nhất.
Nguyên Phó Chánh Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND tỉnh Đắk Nông (nay thuộc tỉnh Lâm Đồng) Võ Văn Hân cho rằng: Cần tăng cường tuyên truyền pháp luật, nâng cao nhận thức của người dân, trước hết là cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức về thực hiện dân chủ ở cơ sở, bởi vì, mục tiêu cuối cùng của Đảng, của cả hệ thống chính trị là thực hiện dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát huy đầy đủ quyền làm chủ của Nhân dân. Đất nước phát triển thì người dân phải được hưởng trực tiếp những thành tựu chính trị đó một cách công bằng, cả quyền lợi về kinh tế, chính trị và pháp quyền.
Phải bảo đảm tính thượng tôn của pháp luật trong mọi hoạt động của Nhà nước và xã hội. Các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đã ban ra rồi thì phải quyết tâm thực hiện cho bằng được; nếu dân làm sai hay cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức làm sai, làm chưa tròn trách nhiệm, bổn phận đều phải bị xem xét xử lý trách nhiệm một cách kịp thời, công khai, minh bạch, tạo niềm tin trong nhân dân, ông Hân chia sẻ thêm.

Nguyên Phó Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Bảo Lộc (tỉnh Lâm Đồng) Nguyễn Vân Hậu cho rằng, dân chủ trong xã hội ngày càng được mở rộng, người dân được tạo điều kiện thuận lợi nhất để thực hiện quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm và lợi ích chính đáng của mình; người dân được quyền biết, được bàn, được trực tiếp làm, được kiểm tra, giám sát, được quyết định nhiều vấn đề hệ trọng của đất nước.
Bên cạnh đó, cần tập trung chỉ đạo, điều hành thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân, thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội. Đẩy mạnh cải cách hành chính theo Nghị quyết số 76/NQ-CP về Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 – 2030, tập trung các nội dung: Tiếp tục xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, có năng lực kiến tạo phát triển, liêm chính, phục vụ nhân dân, trên cơ sở những quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân trong giai đoạn 2021 - 2030.
Đẩy mạnh ứng dụng những thành tựu Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư, tạo thuận lợi để nhân dân thực hiện các thủ tục hành chính. Thực hiện nghiêm các quy trình của Quy chế dân chủ ở cơ sở, không cắt xén hoặc hình thức hóa các hoạt động. Nâng cao đạo đức công vụ, chất lượng phục vụ Nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; xây dựng chính quyền thực sự “của dân, do dân, vì dân”.
Các tổ chức chính trị - xã hội, báo chí cần thực hiện tốt vai trò giám sát và phản biện xã hội, nhất là những vấn đề có liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của Nhân dân. Cần công khai minh bạch tất cả những hoạt động kinh tế - xã hội, an ninh – quốc phòng, bao gồm cả việc giám sát của nhân dân đối với công tác cán bộ. Có như vậy người dân thực sự thụ hưởng theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
Nhìn thẳng yếu kém, hoá giải thách thức, bảo đảm thực hiện dân chủ thực chất ở cơ sở là nhân tố quan trọng bậc nhất của thành công.
PGS.TS. Lưu Ngọc Tố Tâm, Học viện Chính trị khu vực II: Việc thực hiện “dân giám sát, dân thụ hưởng” nghiêm túc, hiệu quả vừa tạo sự đồng thuận, góp phần củng cố và nhân nguồn sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, vừa là động lực thúc đẩy việc bổ sung, phát triển, hoàn thiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong tiến trình lãnh đạo cách mạng; đồng thời, góp phần hoàn thiện hơn việc thực hiện quyền lực của nhân dân, hiện thực hóa thêm một bước việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của Nhân dân”.