Ban HĐND cấp xã - vì sao chưa thể phát huy đầy đủ vị trí, vai trò?

Bài cuối: Cần rà soát, đánh giá kỹ lưỡng để có giải pháp phù hợp, khả thi

Qua từng lá phiếu bầu, cử tri đã lựa chọn, giao trách nhiệm cho những đại biểu HĐND đại diện cho ý chí, nguyện vọng trong hệ thống chính quyền ở cơ sở. Để mỗi quyết định của cơ quan dân cử đều phản ánh được yêu cầu thực tiễn ở cơ sở, thể hiện mối quan hệ chặt chẽ, sinh động giữa cuộc sống và chính sách pháp luật phục vụ phát triển, đang rất cần rà soát, đánh giá kỹ lưỡng về hoạt động của HĐND cấp xã và các Ban chuyên môn trực thuộc. Từ đó, có giải pháp phù hợp, khả thi để bảo đảm thực hiện tốt nhất quyền đại diện của nhân dân và hiệu quả của bộ máy chính quyền.

Khó chồng khó

Chính quyền cấp xã là cấp trực tiếp triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến từng người dân. Được tổ chức ở các đơn vị hành chính theo lãnh thổ tự nhiên, gắn kết chặt chẽ với dân cư ở cơ sở, HĐND xã là cầu nối với cử tri, nhân dân, là nơi nhân dân thực hiện quyền làm chủ và tự quản của mình.

z6037663374460-7cfaa95ab1fefaed8dd9ac1f01f43be7.jpg
Yêu cầu cấp thiết đặt ra là cần rà soát, đánh giá kỹ lưỡng về hoạt động của HĐND cấp xã và các Ban chuyên môn trực thuộc. Ảnh: P. Hà

Dẫu vậy, ở một số địa phương, địa bàn, HĐND, đại biểu HĐND cấp xã chưa phải "địa chỉ" cử tri tìm đến đầu tiên khi có vướng mắc. Có một thực tế không khỏi "chạnh lòng" là vẫn còn những suy nghĩ như một sự mặc định rằng hoạt động của cơ quan dân cử cấp xã còn tương đối hình thức khiến vai trò, vị trí của cơ quan dân cử ở cơ sở "nhạt nhòa" chứ chưa nói đến các Ban chuyên môn...

Thực tế hoạt động của Ban HĐND cấp xã ở Quảng Ninh cho thấy, việc còn thiếu hoặc đã có nhưng chưa rõ các quy định, hướng dẫn khiến tổ chức, hoạt động của Ban HĐND cấp xã càng thêm lúng túng. Đơn cử, Điều 33, Luật Tổ chức chính quyền địa phương mới chỉ quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND xã; Điều 109 cũng chỉ quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của các Ban HĐND nói chung mà chưa quy định rõ đối với Ban HĐND cấp xã. Ngoài ra, chưa có hướng dẫn cụ thể nào về hoạt động của các Ban HĐND cấp xã…

Nhìn vào khối lượng công việc của các Ban HĐND cấp xã, đối sánh với nguồn lực thực hiện cũng thấy còn đó không ít trăn trở. Bởi, thành viên các Ban HĐND cấp xã hiện đều hoạt động kiêm nhiệm, chủ yếu là Bí thư chi bộ, Trưởng các khu dân cư có độ tuổi cao, trình độ chuyên môn còn hạn chế, hoặc cán bộ công chức xã công tác ở các tổ chức đoàn thể nên việc bố trí thời gian dành cho hoạt động của Ban còn có mức độ...

Riêng về hoạt động giám sát, trên thực tế trực tiếp tổ chức giám sát của HĐND chủ yếu do các Ban HĐND tổ chức. Với địa vị pháp lý và các điều kiện cho hoạt động chưa được bảo đảm, rất khó để Ban của HĐND có thể thực hiện được đầy đủ các hoạt động giám sát của HĐND.

Cần giải pháp phù hợp trên cơ sở rà soát, đánh giá kỹ lưỡng từ thực tiễn

Quá trình giám sát, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Ninh chỉ rõ, khó khăn trong nâng cao chất lượng hoạt động của Ban HĐND cấp xã cũng xuất phát từ chính sự eo hẹp về cơ chế chính sách và nguồn lực. Các thành viên Ban làm việc theo chế độ kiêm nhiệm, Ủy viên các Ban đều không có phụ cấp…

Như vậy, nếu muốn các Trưởng, Phó trưởng và Ủy viên các Ban HĐND cấp xã dành tâm huyết, thời gian để phục vụ các hoạt động của Ban HĐND cấp xã thì yêu cầu cấp thiết là phải có chính sách chi trả phụ cấp cho các vị trí này. Mặt khác, việc bảo đảm vị trí chức danh có trình độ chuyên môn phù hợp, tăng thành viên chuyên trách của các Ban HĐND cấp xã cũng cần phải bảo đảm. Bên cạnh đó, cần cụ thể về tư cách pháp nhân cho Ban HĐND cấp xã; có hướng dẫn về bố trí thành viên, cũng như bảo đảm tính pháp lý cho hoạt động của Ban HĐND cấp xã...

Từ thực tiễn khảo sát của Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Ninh cũng cho thấy, nếu muốn thiết chế HĐND cấp xã hoạt động thực sự hiệu quả thì việc hoàn thiện quy định về tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn HĐND cấp xã nói chung; trong đó, có Ban HĐND cấp xã là yêu cầu tất yếu, điều kiện quan trọng cần được quan tâm, chú trọng. Riêng với các Ban HĐND cấp xã thì phải có những quy định rõ hơn nữa về nhiệm vụ, quyền hạn; đồng thời, bảo đảm các điều kiện hoạt động cho các Ban.

Trước khi cuộc khảo sát của Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Ninh được tổ chức, tại một số địa phương áp dụng thí điểm mô hình chính quyền đô thị trong cả nước vừa qua cũng đã thực hiện không bố trí HĐND cấp quận, huyện, phường. Dù mới dừng lại ở thí điểm, song nếu có những tổng kết, đánh giá kỹ lưỡng từ quá trình triển khai chắc chắn sẽ mang đến nhiều bài học kinh nghiệm và đề xuất khả thi, phù hợp cho thiết chế HĐND cấp xã nói chung và các Ban HĐND cấp xã nói riêng. Qua đó, hướng đến mục tiêu cao nhất là bảo đảm quyền đại diện của nhân dân và hiệu quả của bộ máy chính quyền cơ sở.

Diễn đàn

Vĩnh Long: Quyết tâm cao, nỗ lực lớn, tự tin cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới
Diễn đàn

Vĩnh Long: Quyết tâm cao, nỗ lực lớn, tự tin cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới

Ngày 17.2, sau hơn một buổi làm việc khẩn trương, nghiêm túc, Kỳ họp chuyên đề lần thứ 6, HĐND tỉnh Vĩnh Long Khóa X đã hoàn thành nội dung, chương trình đề ra và thông qua 9 nghị quyết nhằm kịp thời cụ thể hoá một số chủ trương, chính sách, pháp luật của Trung ương, của Tỉnh ủy; sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy gắn với nâng cao năng lực, chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức các cấp... đáp ứng yêu cầu mới.

Quy định trình tự giải quyết các công việc được ủy quyền
Diễn đàn

Quy định trình tự giải quyết các công việc được ủy quyền

Tại các phiên thảo luận tổ và hội trường Kỳ họp bất thường lần thứ Chín, Quốc hội Khóa XV về dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), cùng với những vấn đề trọng tâm như phân quyền, phân cấp, nhiều nội dung liên quan đến hoạt động của HĐND cũng đã được đề xuất để bảo đảm hoạt động thực chất, tránh tùy nghi, kịp thời giải quyết các công việc cấp thiết. Nhất là quy định trình tự giải quyết các công việc của HĐND ủy quyền cho Thường trực HĐND; trường hợp không quy định trong luật, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội có văn bản hướng dẫn cụ thể.

Kiểm chứng thực tế, nghiên cứu hồ sơ
Diễn đàn

Kiểm chứng thực tế, nghiên cứu hồ sơ

Để hoạt động giám sát thực sự có chất lượng, hiệu quả, theo các Ban HĐND tỉnh Tuyên Quang, Đoàn giám sát tìm hiểu, nắm chắc các quy định liên quan đến nội dung giám sát; đồng thời, bám sát thực tiễn, những vấn đề cần quan tâm xung quanh nội dung giám sát để xây dựng kế hoạch, đề cương, yêu cầu báo cáo rõ ràng, cụ thể, chi tiết. Lưu ý tăng cường giám sát tại thực địa, khảo sát đối tượng liên quan, kiểm chứng thực tế, nghiên cứu hồ sơ, lựa chọn thời điểm phù hợp để giám sát trực tiếp…

Giám sát hàng tháng kiến nghị cấp thiết, nhiều lần
Diễn đàn

Giám sát hàng tháng kiến nghị cấp thiết, nhiều lần

Nhằm tiếp tục đổi mới hoạt động giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri của HĐND các cấp tỉnh Tuyên Quang, theo Ban Dân tộc HĐND tỉnh, hằng tháng, Thường trực HĐND cần đánh giá tình hình kết quả giải quyết, lựa chọn nội dung cử tri kiến nghị, nhất là những nội dung cấp thiết, nhiều lần. Quá trình giám sát, phải sâu, thấu đáo, có phân tích, đánh giá rõ ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân hạn chế, xác định rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, cá nhân.

Xóa huyện “trắng” nông thôn mới, xã đạt dưới 10 tiêu chí
Diễn đàn

Xóa huyện “trắng” nông thôn mới, xã đạt dưới 10 tiêu chí

Giám sát việc thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 trên địa bàn, Thường trực HĐND tỉnh Điện Biên đề nghị UBND tỉnh tập trung xóa huyện trắng nông thôn mới và xã đạt dưới 10 tiêu chí nông thôn mới; hoàn thành mục tiêu số bản đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới kiểu mẫu…

Thúc đẩy tăng trưởng nông nghiệp hàng hóa
Diễn đàn

Thúc đẩy tăng trưởng nông nghiệp hàng hóa

Giám sát chuyên đề về việc tổ chức thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TU ngày 26.8.2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về Chiến lược phát triển nông nghiệp hàng hóa tỉnh Lào Cai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Đoàn giám sát HĐND tỉnh đánh giá việc triển khai thực hiện nghị quyết đã được cả hệ thống chính trị vào cuộc, các cấp, các ngành đã chủ động xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện.

UBND tỉnh họp cho ý kiến về kết quả giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thường lệ giữa năm 2024 và các kỳ họp trước đó của HĐND tỉnh.
Diễn đàn

Bảo đảm mọi kiến nghị của cử tri đều được xem xét, giải quyết

Thời gian qua, với sự đôn đốc, giám sát sát sao của Thường trực, các Ban, Tổ đại biểu HĐND tỉnh, cùng chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, sự phối hợp của các cơ quan, đơn vị, địa phương, phần lớn ý kiến, kiến nghị của cử tri tỉnh Quảng Ninh đã được giải quyết kịp thời. Kết quả này đã góp phần từng bước nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý của cơ quan quyền lực Nhà nước, bảo vệ quyền, lợi ích của công dân, ổn định tình hình, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Đoàn giám sát Thường trực HĐND tỉnh Đắk Lắk kiểm tra thực tế tại Dự án đường giao thông liên xã Ea Sol - Ea Hiao.
Diễn đàn

Sớm đưa các công trình, dự án đầu tư công vào sử dụng

Kiểm tra thực tế và làm việc với huyện Ea H’leo, Đoàn giám sát Thường trực HĐND tỉnh Đắk Lắk về “Kết quả việc triển khai thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh” đề nghị, huyện có giải pháp cụ thể bố trí vốn bảo đảm thanh toán khối lượng hoàn thành cho các dự án, nhất là các dự án chuyển tiếp để sớm đưa vào sử dụng. Đồng thời, chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện các công trình, dự án từ công tác thiết kế, lập dự toán, phê duyệt dự án, phê duyệt lựa chọn nhà thầu đến việc triển khai thi công.

Chủ tịch HĐND thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn giám sát công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng khu vực bãi sông, ngoài đê trên địa bàn quận Ba Đình
Diễn đàn

Sớm xử lý dứt điểm vi phạm trật tự xây dựng khu vực ngoài đê

Tại phiên giải trình về công tác quy hoạch, quản lý đất đai, trật tự xây dựng khu vực bãi sông, ngoài đê trên địa bàn thành phố vừa qua, Thường trực HĐND thành phố Hà Nội đánh giá số lượng vi phạm đất đai (gồm đất nông nghiệp, đất công ích và đất công), vi phạm trật tự xây dựng, đê điều, hành lang thoát lũ còn nhiều. Mặc dù thành phố đã tập trung xử lý nhưng số lượng vụ việc tồn đọng vẫn còn cao.

Siết lại quy định về thôi làm nhiệm vụ đại biểu Hội đồng nhân dân
Diễn đàn

Siết lại quy định về thôi làm nhiệm vụ đại biểu Hội đồng nhân dân

Luật Tổ chức Chính quyền địa phương (sửa đổi) lần này xử lý như thế nào để tránh tình trạng người làm đại biểu HĐND theo kiểu “vui thì ở”. Theo quan điểm cá nhân, ngoài vấn đề tự ý thức của đại biểu, quy định trong Luật vẫn là hành lang pháp lý quan trọng cần có theo hướng nên cắt bỏ quy định “hoặc vì lý do khác” để tránh một quy định bị lợi dụng như thực tế đã từng xảy ra.

Phân quyền, phân cấp gắn liền với trách nhiệm pháp lý tương xứng
Diễn đàn

Phân quyền, phân cấp gắn liền với trách nhiệm pháp lý tương xứng

Theo dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), HĐND được phân quyền, phân cấp đi đôi với trách nhiệm lớn, các cơ chế, chính sách đều do HĐND quyết định. Để tăng cường giám sát, kiểm soát quyền lực, việc phân quyền, phân cấp phải gắn liền với trách nhiệm pháp lý tương xứng. Đó là trách nhiệm của UBND khi trình đề án chính sách, cơ chế; trách nhiệm các Ban HĐND khi thẩm tra; trách nhiệm của mỗi cá nhân đại biểu HĐND nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi biểu quyết...

Bảo đảm yếu tố kịp thời, linh động trong phân cấp
Diễn đàn

Bảo đảm yếu tố kịp thời, linh động trong phân cấp

Nguyễn Thị Oanh - Phó Chánh Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Đồng Nai

Về việc phân cấp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) nên quy định theo hướng của Nghị quyết số 04/NQ-CP. Theo đó, UBND cấp tỉnh, cấp huyện xây dựng Đề án phân cấp để quy định những vấn đề khung trình HĐND cùng cấp xem xét, thông qua; nội dung phân cấp cụ thể sẽ giao cho UBND cấp tỉnh, cấp huyện quyết định, như vậy sẽ bảo đảm yếu tố kịp thời, linh động trong bối cảnh đẩy mạnh cải cách hành chính như hiện nay.

Cần được xem xét kỹ lưỡng, thận trọng
Diễn đàn

Cần được xem xét kỹ lưỡng, thận trọng

ThS.Nguyễn Vân Hậu

Bên cạnh nhiều điểm mới, tiến bộ, có tính đột phá, cũng còn những quy định trong dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (TCCQĐP) sửa đổi cần được xem xét kỹ lưỡng, thận trọng. Như quy định “UBND làm việc theo chế độ thủ trưởng hành chính”, đồng nghĩa Chủ tịch UBND có toàn quyền tự quyết định và chịu trách nhiệm cá nhân về thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của UBND. Quy định Chủ tịch UBND thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của UBND, chịu trách nhiệm trước Thủ tướng, trước Chủ tịch UBND cấp trên trực tiếp, trước pháp luật; không quy định chịu trách nhiệm trước HĐND...

Sẵn sàng hành lang pháp lý cho cải cách bộ máy
Diễn đàn

Sẵn sàng hành lang pháp lý cho cải cách bộ máy

Tại kỳ họp bất thường lần thứ Chín sắp tới, Quốc hội sẽ xem xét nhiều nội dung liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy. Các luật, quy định tại kỳ họp đã, đang được lấy ý kiến rộng rãi của các tầng lớp Nhân dân, được sự quan tâm góp ý, đáng chú ý là Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) sửa đổi. Sau khi thông qua, đây sẽ là hành lang pháp lý quan trọng cho việc sắp xếp tổ chức bộ máy theo tinh thần Nghị quyết 18 của Ban Chấp hành Trung ương.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP. Cần Thơ Phạm Văn Hiểu
Diễn đàn

Phát huy cao nhất tiềm năng, lợi thế, từng bước trở thành đô thị trung tâm vùng

Để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị trong năm 2025 cũng như nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn mới, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Cần Thơ Phạm Văn Hiểu cho biết, HĐND thành phố Cần Thơ sẽ đổi mới tư duy, hành động quyết liệt, tiếp tục tăng cường nghiên cứu ban hành các cơ chế, chính sách thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị, của Quốc hội, của Chính phủ về phát triển thành phố, phát huy cao nhất các tiềm năng, lợi thế để Cần Thơ từng bước trở thành đô thị trung tâm vùng.

Tăng thẩm quyền quyết định kịp thời những vấn đề phát sinh
Diễn đàn

Tăng thẩm quyền quyết định kịp thời những vấn đề phát sinh

Nguyễn Ngọc Thái - Phó Chánh Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Quảng Nam

Theo chương trình nghị sự, tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín, Quốc hội Khóa XV sắp tới sẽ quyết nghị nhiều nội dung quan trọng, trong đó, có Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); một trong những nội dung có sự sửa đổi, bổ sung là quy định về thẩm quyền của Thường trực HĐND, tạo căn cứ pháp lý để Thường trực HĐND tỉnh xem xét, quyết định kịp thời các vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp HĐND.

Bài cuối: Giải quyết trực tiếp, nhanh kiến nghị bức xúc
Diễn đàn

Bài cuối: Giải quyết trực tiếp, nhanh kiến nghị bức xúc

Cùng với những cách làm hiệu quả trong thực hiện chức năng quyết định, HĐND tỉnh Bắc Giang tăng cường kết hợp giám sát, khảo sát trực tiếp và thông qua nghiên cứu các báo cáo, tài liệu, giám sát bằng hình ảnh; tập trung chất vấn những nội dung các cơ quan quản lý chậm hoặc né tránh trách nhiệm. Trong TXCT, sự tham gia của lãnh đạo các sở, ngành tỉnh, UBND các huyện, thị, thành phố đã được chấn chỉnh, phát huy hiệu quả giải quyết trực tiếp, nhanh các kiến nghị bức xúc.

Bài 1: Bảo đảm quyết sách khả thi, hiệu lực
Diễn đàn

Bài 1: Bảo đảm quyết sách khả thi, hiệu lực

Thường trực HĐND tỉnh Bắc Giang tổ chức TXCT chuyên đề đối với các nghị quyết ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều đối tượng, lấy ý kiến các đối tượng chịu tác động của chính sách ban hành nhằm phát huy trí tuệ tập thể, các tầng lớp Nhân dân bảo đảm chính sách khi ban hành có tính khả thi, hiệu lực và đi vào cuộc sống; thực hiện kiểm soát chặt nội dung, tài liệu theo nhóm vấn đề và quy định cụ thể thời gian trình bày tóm tắt các báo cáo trình tại kỳ họp, dành thời gian thỏa đáng cho thảo luận, chất vấn…

Giám sát đột xuất, tập trung các vấn đề “nóng”, “điểm nghẽn”
Diễn đàn

Giám sát đột xuất, tập trung các vấn đề “nóng”, “điểm nghẽn”

Trên cơ sở ý kiến phản ánh của cử tri, nhân dân và những vấn đề vướng mắc được phát hiện qua công tác quản lý nhà nước, Thường trực HĐND tỉnh Hải Dương đã tổ chức 7 cuộc giám sát đột xuất, tập trung vào các vấn đề “nóng”, “điểm nghẽn” trong phát triển kinh tế - xã hội. Trên cơ sở hoạt động giám sát chuyên đề, giám sát, khảo sát thường xuyên của các cơ quan HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức 6 hội nghị chất vấn, hội thảo chuyên đề về các nội dung rất thiết thực.

Đáp ứng ngày càng tốt hơn kỳ vọng của cử tri, Nhân dân
Diễn đàn

Đáp ứng ngày càng tốt hơn kỳ vọng của cử tri, Nhân dân

Nhìn lại năm 2024 có thể thấy, với tinh thần chủ động, trách nhiệm, HĐND tỉnh Phú Yên đã thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ, nhất là kịp thời thể chế hóa, tạo hành lang pháp lý để các cấp, ngành triển khai thực hiện, phát huy tiềm năng, lợi thế thúc đẩy phát triển, tạo đồng thuận cao; đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu, nguyện vọng của cử tri và Nhân dân trong tỉnh.