Hoạt động chất vấn tại kỳ họp Hội đồng nhân dân

Bài 3: Khỏa lấp “khoảng trống” câu hỏi

- Thứ Ba, 02/11/2021, 06:37 - Chia sẻ
Thường trực HĐND định hướng, gợi ý một số vấn đề liên quan để Tổ và đại biểu thu thập thêm thông tin, số liệu thực tế đặt câu hỏi chất vấn; quy định mỗi Tổ đại biểu chọn một số vấn đề nổi cộm, bức xúc của địa phương, của ngành gửi về Thường trực HĐND để tổng hợp, đánh giá, lựa chọn làm câu hỏi chất vấn; khuyến khích các Ban, Tổ đại biểu chất vấn chuyên đề dựa trên các báo cáo kết quả giám sát chuyên đề trình bày tại kỳ họp… những cách làm linh hoạt, sáng tạo này không chỉ khỏa lấp được “khoảng trống” câu hỏi mà còn giúp nội dung chất vấn đi vào chiều sâu hơn.

Phong phú, sâu sắc hơn nội dung chất vấn

Theo quy định, chất vấn là quyền của cá nhân đại biểu HĐND tỉnh. Câu hỏi chất vấn được đại biểu gửi đến Thường trực HĐND để chuyển cho người bị chất vấn, yêu cầu trả lời. Kinh nghiệm của một số địa phương cho thấy, nếu hoàn toàn dựa vào sự chủ động của đại biểu thì nhiều trường hợp có rất ít ý kiến chất vấn và thường không sâu, hay sa vào các nội dung cá biệt, đơn lẻ xảy ra ở địa phương nơi đại biểu sinh sống và làm việc. Trong tình huống này, Thường trực HĐND có thể đề nghị các Ban, Tổ và đại biểu HĐND qua giám sát, khảo sát, TXCT và nắm bắt tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, của địa phương nơi đại biểu được bầu đề xuất nội dung chất vấn. Trên cơ sở đó, kết hợp với kết quả giám sát, ý kiến phản ánh của cử tri, thông tin của các cơ quan báo chí… Thường trực HĐND xem xét, quyết định các nhóm vấn đề có tính chất nổi cộm, bức xúc, được đông đảo cử tri quan tâm để dự kiến chất vấn trực tiếp tại kỳ họp.

Ở một số địa phương, sau khi chọn nhóm vấn đề chất vấn, Thường trực HĐND gửi văn bản đến từng Tổ đại biểu và đại biểu HĐND. Trong đó, định hướng, gợi ý một số vấn đề liên quan để Tổ và đại biểu thu thập thêm thông tin, số liệu thực tế đặt câu hỏi chất vấn; đồng thời, đề nghị Tổ trưởng quan tâm, có thể thảo luận, bàn bạc thống nhất trong tập thể chọn nội dung và phân công thành viên đặt câu hỏi chất vấn. Cách làm này vừa thể hiện tính thống nhất trong tập thể tổ, vừa tạo ra những “nhân tố mới”, có tính luân phiên tham gia chất vấn. Mặt khác, nội dung chất vấn được cân nhắc, thảo luận chặt chẽ, tăng trách nhiệm của người chất vấn.

Có nơi quy định mỗi Tổ đại biểu chọn một số vấn đề nổi cộm, bức xúc của địa phương, của ngành gửi về Thường trực HĐND để tổng hợp, đánh giá, lựa chọn làm câu hỏi chất vấn. Cách làm này sẽ khắc phục được tình trạng ít câu hỏi chất vấn; đồng thời, tránh được việc đại biểu nơi này hỏi vấn đề tại địa phương khác trong khi chưa có đủ thông tin. Trên cơ sở đó, Chủ tọa xác định và gợi ý những vấn đề bức xúc, nổi cộm để các đại biểu chất vấn, đại diện ngành chức năng cũng trả lời theo từng vấn đề.

Đại biểu chất vấn tại Kỳ họp thứ 12, HĐND tỉnh Hà Tĩnh Khóa XVII

Ảnh: T. Lê

Và để tăng tính tích cực, chủ động của đại biểu, Thường trực HĐND có thể quy định việc tham gia chất vấn, truy vấn tại các kỳ họp là nội dung quan trọng, có trong thang điểm đánh giá xếp loại thi đua khen thưởng hàng năm về hoạt động HĐND.

Bên cạnh câu hỏi của đại biểu, Chủ tọa có thể tiếp nhận trực tiếp các câu chất vấn của cử tri gửi tới kỳ họp qua các kênh: Đường dây “nóng” tại Ban tiếp công dân; gửi thư tay, email, tin nhắn điện thoại đến thư ký hoặc Chủ tọa... Chủ tọa xem xét, quyết định lựa chọn ý kiến cử tri gửi đến để đặt câu hỏi, yêu cầu các ngành chức năng trả lời trực tiếp tại hội trường.

Khuyến khích chất vấn chuyên đề

Để hoạt động chất vấn đi vào chiều sâu, việc Thường trực HĐND khuyến khích các Ban, Tổ đại biểu chất vấn chuyên đề dựa trên các báo cáo kết quả giám sát chuyên đề của các đoàn giám sát HĐND, Thường trực, các Ban, Tổ đại biểu HĐND tỉnh trình bày tại kỳ họp là một gợi ý hay. Việc này vừa giúp đại biểu HĐND có đầy đủ thông tin để chất vấn; vừa tránh lãng phí trí tuệ và tâm huyết của các thành viên đoàn giám sát, đồng thời, nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát. Việc Ban hoặc Tổ đại biểu HĐND cùng chuẩn bị nội dung chất vấn sẽ phát huy sức mạnh, trí tuệ tập thể, giúp đại biểu tự tin hơn so với cá nhân đại biểu thực hiện quyền chất vấn đơn lẻ.

Giám sát chuyên đề là hoạt động rất quan trọng, chiếm nhiều thời gian, công sức, trí tuệ của đại biểu. Chương trình giám sát chuyên đề hàng năm được chính HĐND ban hành nghị quyết để thực hiện trên cơ sở lựa chọn những vấn đề nổi cộm, bức xúc, ảnh hưởng đến đời sống của nhiều người. Nội hàm của nội dung giám sát chuyên đề do đó cũng bao hàm trong đó đối tượng liên quan cần chất vấn. Như vậy, đối tượng cần chất vấn cũng đã được dễ dàng khu biệt trên cơ sở chủ thể chất vấn lựa chọn chất vấn vấn đề gì. Chủ thể, đại biểu tham gia vào hoạt động giám sát chuyên đề nắm chắc vấn đề, đã tìm hiểu kỹ vấn đề và có được một lượng thông tin khá lớn về vấn đề trong suốt quá trình giám sát. Vì vậy, họ là người “nói có sách, mách có chứng” khi được giao thực hiện hoạt động chất vấn.

Như vậy, việc chọn kết quả giám sát chuyên đề trình kỳ họp để tiếp tục chất vấn tại kỳ họp đó sẽ hóa giải các câu hỏi: Chất vấn ai, chất vấn vấn đề gì và ai chất vấn. Điều này còn làm cho việc tổ chức phiên chất vấn dễ dàng, chủ động hơn.

NGUYỄN NHẬT