Bài 2: “Ta phải hy sinh nhiều mới có quyền cầm lá phiếu”
Việc chuẩn bị cho cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên diễn ra hết sức khẩn trương, trong điều kiện thù trong, giặc ngoài, tình hình kinh tế, chính trị, xã hội hết sức khó khăn, vừa kháng chiến ở miền Nam, vừa giải quyết những nhiệm vụ rất cấp bách hàng ngày đặt ra, vừa phải thực hiện sách lược tạm hòa hoãn với quân Tưởng ở miền Bắc vừa phải đấu tranh, chống lại những hành động phá hoại điên cuồng của chúng.
>> Bài 1: “Nhân dân sẽ biết sử dụng lá phiếu của mình”
“Mỗi người đều nên vui vẻ hưởng quyền lợi của một người dân độc lập, tự do”
Cùng với việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho việc tổ chức Tổng tuyển cử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến công tác tuyên truyền, vận động nhằm giúp nhân dân hiểu về ý nghĩa của Tổng tuyển cử và kêu gọi nhân dân hăng hái tham gia. Trong bài “Ý nghĩa của Tổng tuyển cử”, Người viết: “Tổng tuyển cử là một dịp cho toàn thể quốc dân tự do lựa chọn những người có tài, có đức, để gánh vác công việc nước nhà (…). Tổng tuyển cử tức là tự do, bình đẳng; tức là dân chủ, đoàn kết”(1). Ngày 31.12.1945, Người viết bài đăng trên báo Cứu quốc số 130, kêu gọi: Tổng tuyển cử là một dịp cho toàn thể quốc dân tự do lựa chọn những người có tài, có đức, để gánh vác công việc nhà nước. Trong cuộc tổng tuyển cử, hễ là người muốn lo việc nước thì đều có quyền ra ứng cử, hễ là công dân thì đều có quyền đi bầu cử. Không chia gái trai, giàu nghèo, tôn giáo, nòi giống, giai cấp, đảng phái, hễ là công dân Việt Nam thì đều có hai quyền đó. Do tổng tuyển cử mà toàn dân bầu ra QH, QH bầu ra Chính phủ, Chính phủ đó thật sự là Chính phủ của toàn dân.
 Chủ tịch Hồ Chí Minh bỏ phiếu tại địa điểm số 10 Hàng Vôi ngày 6.1.1946 |
Tiếp đó, ngày 5.1.1946 (tức một ngày trước khi Tổng tuyển cử diễn ra), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kêu gọi toàn thể đồng bào quốc dân đi bỏ phiếu. Người nhấn mạnh: “Ngày mai mồng 6 tháng Giêng năm 1946. Ngày mai là một ngày sẽ đưa quốc dân ta lên con đường mới mẻ. Ngày mai là một ngày vui sướng của đồng bào ta, vì ngày mai là ngày Tổng tuyển cử, vì ngày mai là một ngày đầu tiên trong lịch sử Việt Nam mà nhân dân ta bắt đầu hưởng dụng quyền dân chủ của mình (...) Ngày mai, tất cả các bạn cử tri, đều phải nhớ đi bầu cử. Ngày mai, mỗi người đều nên vui vẻ hưởng quyền lợi của một người dân độc lập, tự do”(2). Với lời lẽ giản dị, xúc động, Lời kêu gọi toàn dân đi bầu cử của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thấm vào trái tim của từng người dân Việt Nam, khích lệ, động viên toàn thể quốc dân đồng bào vui vẻ, hứng khởi đi thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân của một dân tộc tự do, độc lập.
Có thể nói, thành công của cuộc Tổng tuyển cử đã ghi nhận sự nỗ lực của Chính phủ và toàn dân, đặc biệt là vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đối với dân tộc, thắng lợi của cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên đánh dấu bước phát triển nhảy vọt về thể chế dân chủ của nước ta. Đối với nhân dân, thắng lợi của cuộc Tổng tuyển cử đã đưa vị thế của Nhân dân ta sang một trang mới. Người dân Việt Nam từ thân phận nô lệ, lầm than đã vươn mình trở thành chủ nhân của một nước tự do, độc lập, tự tin khẳng định với thế giới rằng: Nhân dân Việt Nam quyết tâm bảo vệ nền độc lập chủ quyền và có đủ khả năng để tự quyết định vận mệnh lịch sử của mình, đủ khả năng để tự lựa chọn và xây dựng chế độ mới.
“Những ai muốn làm quan cách mạng thì nhất định không nên bầu”
Trong cuộc đời mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh là người ứng cử đồng thời cũng là cử tri đi bầu cử 3 nhiệm kỳ QH(3). Ở cương vị nào, Người cũng đều để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng nhân dân về tinh thần, trách nhiệm của một công dân đối với đất nước.
Trong cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên năm 1946, chiều hôm trước ngày Tổng tuyển cử, Người đã đến khu Việt Nam học xá (nay là khu vực Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội) dự Lễ ra mắt các ứng cử viên trước đoàn thể nhân dân Hà Nội. Thay mặt những người ứng cử, Người nói: “Từ trước đến nay, toàn quốc chưa bao giờ tuyển cử vì xưa chưa bao giờ làm chủ mình. Xưa, dân phải nghe lời vua quan, sau phải nghe thực dân Pháp, Nhật. Vừa rồi đây, ta mới giành được độc lập. Ta đã phải hy sinh nhiều mới có cái quyền cầm lá phiếu này… Bây giờ làm việc nước là hy sinh, phấn đấu, quên lợi riêng mà nghĩ lợi chung. Những ai muốn làm quan cách mạng thì nhất định không nên bầu. Ngày mai không ai ép, không ai mua, toàn dân sẽ thực hiện quyền dân chủ ấy(4)”.
Với uy tín rất cao tại thời điểm bầu cử, khi 118 chủ tịch UBND và tất cả các đại biểu làng xã tại Hà Nội đề nghị Người “miễn phải ứng cử” và suy tôn Người làm Chủ tịch vĩnh viễn, Người đã từ chối. Đáp lại nguyện vọng ấy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư trả lời đồng bào như sau: “Tôi rất cảm động được đồng bào quá yêu mà đề nghị: tôi không phải ra ứng cử, đồng bào các nơi khắc cử tôi vào QH. Nhưng tôi là một công dân của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nên tôi không thể vượt qua khỏi thể lệ của Cuộc Tổng tuyển cử đã định”(5). Theo đó, ngày 6.1.1946, cùng với hơn 90% cử tri đi bỏ phiếu bầu ĐBQH Khóa đầu tiên, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi bỏ phiếu thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân tại thùng phiếu số 10, phố Hàng Vôi (nay là phố Lý Thái Tổ), Hà Nội. Trong cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên này, Chủ tịch Hồ Chí Minh được bầu với 98,4% số phiếu. Kết quả này là một bằng chứng về khát vọng độc lập, tự chủ của dân tộc ta và uy tín tuyệt đối của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong toàn thể nhân dân Việt Nam. QH Khóa I đã bầu ra được 403 ĐBQH, trong đó có 333 đại biểu được nhân dân bầu chính thức, 70 đại biểu không qua bầu cử(6). Trong số các đại biểu được bầu có 57% tổng số đại biểu thuộc các đảng phái yêu nước và cách mạng khác nhau, 43% tổng số đại biểu không đảng phái; 10 đại biểu nữ và 34 đại biểu các dân tộc thiểu số(7).
Như vậy, cùng với nhân dân cả nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân của mình trong bối cảnh vô cùng khó khăn. Người đã nêu tấm gương sáng về lòng yêu nước, quyết tâm xây dựng Nhà nước pháp quyền ngay cả khi tình thế tưởng chừng như không thể.
Hiện nay, cả nước ta đang tích cực chuẩn bị cho cuộc bầu cử ĐBQH Khóa XIV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021. Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta học tập tấm gương của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quyết tâm thực hiện tốt cuộc bầu cử sắp tới để góp phần xây dựng một QH mạnh, xứng đáng là cơ quan đại biểu cao nhất, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; và HĐND mạnh để xứng đáng là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.
______________
1. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, tr 153
2. Hồ Chí Minh, Toàn tập, sđd, tr 166 - 167
3. gồm: Quốc hội Khóa I (1946 - 1960), Quốc hội Khóa II (1960 - 1964) và Quốc hội Khóa III (1964 - 1971)
4. Xem thêm: Bác Hồ và Quốc hội Khóa I. nguồn http://daidoanket.vn/tinh-hoa-viet/bac-ho-va-quoc-hoi-khoa-i/91613, truy cập lần cuối vào Thứ Ba, 15.03.2016
5. Hồ Chí Minh, Toàn tập, Sđd, tập 4, tr. 71.
6. Gồm 20 đại biểu thuộc Việt Nam Cách mệnh Đồng minh hội và 50 đại biểu thuộc Việt Nam Quốc dân Đảng
7. Xem: PGS. Lê Mậu Hãn: Cuộc tổng tuyển cử đầu tiên năm 1946 - một mốc son lịch sử nhảy vọt về thể chế dân chủ, Báo Nhân dân, ngày 08.12.2005; Văn phòng Quốc hội - 70 năm (6/1/1946 - 6/1/2016) ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam, tài liệu tuyên truyền, H. 2015, tr. 46.
