Sửa đổi, bổ sung Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND

Bài 1: Mài sắc "bảo kiếm" nâng tầm vị thế cơ quan dân cử

Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh phối hợp với Thường trực HĐND tỉnh giám sát chuyên đề việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 - 2021 tại Công ty CP Thủy điện Ngàn Trươi huyện Vũ Quang
Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh phối hợp với Thường trực HĐND tỉnh giám sát chuyên đề việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 - 2021 tại Công ty CP Thủy điện Ngàn Trươi huyện Vũ Quang

Các hoạt động giám sát của Quốc hội, HĐND trong hơn 8 năm thực thi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 đã góp phần giúp Chính phủ, chính quyền địa phương thực hiện thắng lợi nhiệm vụ kinh tế - xã hội; bảo đảm quốc phòng - an ninh. Nhiều kiến nghị, đề xuất thông qua giám sát đã giúp các ban, ngành liên quan chấn chỉnh kịp thời, đặc biệt là các vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích của Nhân dân… Tuy nhiên, vẫn còn những “điểm nghẽn” trong thực thi nên việc sửa đổi là cần thiết trong bối cảnh hiện nay.

Nâng tầm vị thế cơ quan quyền lực

Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND được ban hành ngày 20.11.2015, chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2016. Sự ra đời của Luật được đánh giá là một bước tiến quan trọng và kế thừa kết quả lập pháp, thành tựu kinh nghiệm hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND qua các thời kỳ. Hoạt động giám sát của cơ quan dân cử được luật hóa cũng khẳng định vị thế chức năng quan trọng này của Quốc hội và HĐND. Hơn 8 năm thực thi, hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND được phát huy mạnh mẽ, chuyên nghiệp và thực chất hơn. Trong hoạt động của HĐND, các quy định của Luật như ngọn lửa pháp lý soi đường, nâng tầm vị thế của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.

mn.jpg
Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh phối hợp với Thường trực HĐND tỉnh giám sát chuyên đề việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 - 2021 tại Công ty CP Thủy điện Ngàn Trươi huyện Vũ Quang. Ảnh: Xuân Hòa

Mặc dù có những ưu việt về pháp lý nhưng Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND vẫn bộc lộ những “điểm nghẽn” trong thực thi. Việc sửa đổi Luật này là cần thiết trong bối cảnh hiện nay, nhất là khi cơ quan dân cử đang được đổi mới hoạt động theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9.11.2022 Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa XIII) về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.

Hoàn thành sứ mệnh cao cả

Qua 8 năm thi hành, hoạt động giám sát của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Đoàn ĐBQH, đại biểu Quốc hội và HĐND đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Đối với hoạt động giám sát của HĐND, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND quy định rõ 5 loại hình hoạt động giám sát cơ bản, gồm: Xem xét báo cáo công tác của Thường trực HĐND, UBND, Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân, cơ quan thi hành án dân sự cùng cấp và các báo cáo khác theo quy định tại Điều 59 của Luật này; xem xét việc trả lời chất vấn của những người bị chất vấn quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 5 của Luật này; xem xét quyết định của UBND cùng cấp, nghị quyết của HĐND cấp dưới trực tiếp có dấu hiệu trái với Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên, nghị quyết của HĐND cùng cấp; Giám sát chuyên đề; Lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu. Đối với từng loại hình, luật quy định rõ trình tự, chủ thể thực hiện, thủ tục, cách thức, phạm vi, đối tượng và nội dung giám sát cụ thể. Để thực thi các hoạt động, việc xây dựng chương trình giám sát hàng năm của HĐND, từng chủ thể giám sát của HĐND (Thường trực HĐND, các Ban của HĐND) được thể chế hóa rõ ràng.

Từ quy định của Luật, các hoạt động giám sát phong phú, nhiều địa phương đã có những cách làm hay, sáng tạo để vận dụng hiệu quả theo thực tiễn. Một trong những hoạt động giám sát thu hút sự quan tâm của cộng đồng là hoạt động lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu. “Tôi cho rằng đây là hình thức giám sát quan trọng, cân đong đo đếm việc thực hiện lời hứa của những người được Quốc hội, HĐND bầu trước cơ quan đại diện cho dân. Hy vọng sau này sửa đổi Luật hình thức này sẽ được tăng cường hơn nữa, cụ thể là tăng số lần lấy phiếu. Mỗi nhiệm kỳ tổ chức một đợt vào giữa nhiệm kỳ còn ít” - cử tri Lê Văn Cương, huyện Hưng Nguyên, Nghệ An bày tỏ.

Các hoạt động giám sát của Quốc hội, HĐND trong hơn 8 năm thực thi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 đã góp phần giúp Chính phủ, chính quyền địa phương thực hiện thắng lợi nhiệm vụ kinh tế - xã hội; bảo đảm quốc phòng - an ninh. Nhiều kiến nghị, đề xuất thông qua giám sát đã giúp các ban, ngành liên quan chấn chỉnh kịp thời, đặc biệt là các vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích của Nhân dân, được đa số cử tri quan tâm, theo dõi. Kết quả giám sát cũng là căn cứ thực tiễn quan trọng giúp cơ quan dân cử có thông tin, căn cứ khoa học, thực tiễn để ban hành nghị quyết phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Từ đó, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan dân cử, là “cầu nối” bền chặt giữa cử tri với chính quyền, phát huy được vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân.

Thông qua hoạt động giám sát cũng góp phần quan trọng bảo đảm quyền lực của Nhân dân được thực thi nghiêm minh: Qua hoạt động giám sát của Quốc hội, HĐND, hoạt động của các cơ quan nhà nước sẽ được đặt dưới sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ. Từ đó, bảo đảm được kỷ luật, kỷ cương hành chính, khắc phục được tính cục bộ địa phương, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi những tiêu cực trong bộ máy nhà nước. Đây chính là điều kiện bảo đảm vững chắc cho quyền lực của Nhân dân được thực hiện trong thực tế.

Hội đồng nhân dân

Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh giám sát việc ban hành nghị quyết của HĐND cấp huyện về kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm giai đoạn 2021 - 2025 tại thị xã An Khê
Hội đồng nhân dân

Bài 2: Khẩn trương lập danh mục dự án đầu tư dự kiến

Để bảo đảm tiến độ, các địa phương cần khẩn trương lập danh mục dự án đầu tư dự kiến đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 của cấp mình theo các hướng dẫn của Trung ương, của tỉnh. Đối với kế hoạch đầu tư công hằng năm, các dự án đưa vào phải đáp ứng điều kiện tại Điều 53 Luật Đầu tư công, cần lưu ý về thời gian tổ chức thực hiện.

Bài 1: Xác định cụ thể “trường hợp cần thiết”
Diễn đàn

Bài 1: Xác định cụ thể “trường hợp cần thiết”

Luật Đầu tư công quy định “Trong trường hợp cần thiết, Hội đồng nhân dân quyết định việc giao cho Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án…”. Do vậy, để bảo đảm quy định và nâng cao chất lượng quyết định chủ trương đầu tư, khi thực hiện cần đề nghị làm rõ xác định cụ thể trường hợp nào là “trường hợp cần thiết”, đồng thời, việc “giao” ở đây được hiểu là phân quyền cho chính quyền địa phương. Quá trình thực hiện, lưu ý thêm các hành vi bị nghiêm cấm trong đầu tư công liên quan đến chủ trương đầu tư…

Giải quyết kịp thời hơn các nhiệm vụ phát sinh
Diễn đàn

Giải quyết kịp thời hơn các nhiệm vụ phát sinh

Để tăng hiệu quả tổ chức các kỳ họp chuyên đề, Thường trực, các Ban HĐND tỉnh Bình Phước sẽ chủ động phối hợp, đồng hành với UBND tỉnh trong nắm tình hình thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, việc triển khai, tổ chức thực hiện các văn bản của Trung ương, Tỉnh ủy chuẩn bị nội dung trình kỳ họp, để các nhiệm vụ phát sinh được giải quyết nhanh hơn, kịp thời hơn nhưng cũng bảo đảm quy định của pháp luật. Kết hợp giải quyết các nội dung cấp bách với các công việc thường xuyên.

Quảng Ninh: HĐND tỉnh sẽ tổ chức ngay Kỳ họp chuyên đề để ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ thiệt hại do bão số 3
Chuyển động

Quảng Ninh: HĐND tỉnh sẽ tổ chức ngay Kỳ họp chuyên đề để ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ thiệt hại do bão số 3

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh vừa tổ chức Hội nghị nghe và cho ý kiến về nội dung, chương trình trình Kỳ họp thứ 21 - Kỳ họp bất thường của HĐND tỉnh Khóa XIV để kịp thời ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng của cơn bão số 3.

Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Hà Tĩnh luôn hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao
Hội đồng nhân dân

Chuyên nghiệp, hiệu quả trong tham mưu, phục vụ

Văn phòng sẽ tăng cường áp dụng các phần mềm quản lý công việc, hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu để theo dõi và xử lý các nhiệm vụ nhanh chóng, hiệu quả. Yêu cầu mỗi cán bộ, công chức cần thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, áp dụng các phương pháp phân tích dữ liệu để đánh giá toàn diện, chính xác vấn đề; xử lý, kiểm tra thông tin, tham mưu xây dựng các văn bản. Tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh cải cách hành chính, từng bước hiện đại hóa văn phòng bảo đảm tính chuyên nghiệp và hiệu quả trong toàn bộ các quy trình, quy định hoạt động.

Đối thoại để xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân
Chuyển động

Đối thoại để xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân

Hàng năm, Đảng ủy, UBND phường xây dựng kế hoạch đối thoại trực tiếp với người đứng đầu cấp ủy Đảng, chính quyền với Nhân dân; duy trì thực hiện mô hình Buổi sáng với Nhân dân - Chủ tịch UBND phường tiếp công dân thường xuyên (từ 7 giờ 15 phút - 8 giờ 15 phút) các ngày làm việc trong tuần. Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền xã đối thoại với dân để xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân. Thực hiện công khai minh bạch các thủ tục hành chính…

Bài 1: Chuyển hướng mạnh tới nền kinh tế thích ứng, xanh, bền vững
Chuyển động

Bài 1: Chuyển hướng mạnh tới nền kinh tế thích ứng, xanh, bền vững

Theo Nghị quyết về chương trình thích ứng với biến đổi khí hậu tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, HĐND tỉnh nhấn mạnh mục tiêu đến năm 2030 giảm thiểu tính dễ bị tổn thương, rủi ro thông qua tăng cường công tác quản lý nhà nước về biến đổi khí hậu (BĐKH); triển khai hiệu quả các cơ chế, chính sách, đầu tư cơ sở hạ tầng phù hợp, bảo đảm chuyển hướng mạnh tới nền kinh tế thích ứng, xanh, an toàn, bền vững…

Bài cuối: Ít nhất 2 lần lấy phiếu tín nhiệm trong nhiệm kỳ
Chuyển động

Bài cuối: Ít nhất 2 lần lấy phiếu tín nhiệm trong nhiệm kỳ

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND cần bổ sung nội dung những quy định chính của hoạt động giám sát qua lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm. Trong đó, nên quy định ít nhất thực hiện lấy phiếu tín nhiệm 2 lần và thời điểm là năm thứ hai hoặc thứ ba của nhiệm kỳ đối với lần thứ nhất, năm cuối đối với lần thứ hai. Làm như vậy, kết quả lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm sẽ là căn cứ quan trọng, đáng tin cậy để chuẩn bị nhân sự cho nhiệm kỳ mới.

Hà Tĩnh: Nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác tham mưu, phục vụ
Hội đồng nhân dân

Hà Tĩnh: Nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác tham mưu, phục vụ

Với tinh thần đổi mới, sáng tạo, từ đầu năm đến nay, Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh Hà Tĩnh đã phát huy tốt vai trò là cơ quan tham mưu, phục vụ hoạt động của Đoàn ĐBQH, các ĐBQH tỉnh, HĐND, Thường trực, các ban và đại biểu HĐND tỉnh… Các hoạt động đổi mới của Văn phòng trong công tác tham mưu là điểm nhấn quan trọng khẳng định vị thế, tầm quan trọng của mình trong bộ máy văn phòng hành chính nhà nước nói chung, cơ quan tham mưu, giúp việc cho bộ máy dân cử nói riêng.

Sơn La: Gần 5000 đại biểu HĐND các cấp được bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng hoạt động
Chuyển động

Sơn La: Gần 5000 đại biểu HĐND các cấp được bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng hoạt động

Ngày 11.9, Thường trực HĐND tỉnh Sơn La phối hợp với Trung tâm Bồi dưỡng đại biểu dân cử thuộc Ban Công tác đại biểu tổ chức Hội nghị bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho đại biểu HĐND tỉnh các cấp trên địa bàn. Đây là lần đầu tiên Thường trực HĐND tỉnh tổ chức hội nghị theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến từ điểm cầu trung tâm tỉnh đến 11 huyện, 204 xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh. 

Các đại biểu biểu quyết thông qua các nghị quyết tại kỳ họp
Hội đồng nhân dân

Quyết tâm hoàn thành mục tiêu giải ngân đầu tư công

Với tinh thần đoàn kết, dân chủ, trách nhiệm, tại Kỳ họp thứ 20 (chuyên đề) được tổ chức vừa qua, HĐND tỉnh Hòa Bình Khóa XVII đã thông qua 21 nghị quyết với tỷ lệ tán thành cao. Đây là những quyết sách quan trọng, tạo cơ sở pháp lý để các cấp, ngành tổ chức triển khai, thực hiện các trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật nhằm huy động nguồn lực, đẩy mạnh công tác giải ngân vốn đầu tư công, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Công tác giải phóng mặt bằng Dự án Đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đoạn qua địa bàn tỉnh Đồng Nai
Hội đồng nhân dân

Tăng hiệu quả bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư

Nhằm tránh trùng lặp, tăng hiệu quả thực hiện công tác bồi thường, GPMB và tái định cư các dự án cũng như quản lý quỹ đất công trên địa bàn tỉnh, trong cuộc làm việc mới đây của UBND tỉnh Đồng Nai, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Tấn Đức đã thống nhất với đề xuất thành lập mới Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh; đề nghị Sở Nội vụ phối hợp các đơn vị hoàn thiện báo cáo Đề án mô hình tổ chức bộ máy Trung tâm phát triển quỹ đất tỉnh báo cáo Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh.

Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh Quảng Nam khảo sát thực tế phục vụ công tác thẩm tra nội dung trình kỳ họp HĐND tỉnh
Hội đồng nhân dân

Cần cân nhắc để phù hợp với thực tiễn

Hiện nay, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND đang được lấy ý kiến góp ý rộng rãi để hoàn chỉnh trình Quốc hội xem xét, quyết định. Một trong những nội dung có đề xuất sửa đổi, bổ sung là công tác thẩm tra của các Ban HĐND về nội dung trình kỳ họp HĐND. Tuy nhiên, các đề xuất này cần cân nhắc để phù hợp với thực tiễn nhằm phát huy hiệu quả.

Xác định trách nhiệm để dự án triển khai chậm tiến độ
Hội đồng nhân dân

Xác định trách nhiệm để dự án triển khai chậm tiến độ

Giám sát việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư công sử dụng nguồn vốn ngân sách trung ương đến hết năm 2023, Trưởng Đoàn giám sát Thường trực HĐND tỉnh Đắk Lắk - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Trần Phú Hùng nhấn mạnh việc UBND tăng cường kiểm tra giám sát, xác định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân để xảy ra tình trạng các dự án triển khai chậm tiến độ; đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo khẩn trương đẩy mạnh giải ngân các dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

image_sapo
Hội đồng nhân dân

Tránh bức xúc trong Nhân dân

Thực tiễn cho thấy, khi có đại diện của UBND các cấp và lãnh đạo các phòng, ban liên quan tham dự các buổi TXCT, hầu hết ý kiến, kiến nghị của cử tri đều được trả lời trực tiếp, kịp thời; những ý kiến, kiến nghị việc giải quyết cần có thời gian dài, nội dung trả lời nêu rõ phương hướng và lộ trình giải quyết; những vấn đề chưa có điều kiện giải quyết, cần giải thích rõ, trao đổi, thảo luận để giải tỏa thắc mắc, tạo sự cảm thông và chia sẻ của cử tri với chính quyền địa phương, tránh được những bức xúc trong nhân dân.

Phối hợp tổ chức tiếp xúc cử tri ngoài địa bàn ứng cử
Hội đồng nhân dân

Phối hợp tổ chức tiếp xúc cử tri ngoài địa bàn ứng cử

Ngoài tiếp xúc cử tri (TXCT) ở địa bàn ứng cử, Thường trực HĐND huyện Thạnh Hóa, Long An phối hợp với Ủy ban MTTQVN huyện tổ chức cho các tổ đại biểu, đại biểu HĐND huyện TXCT ngoài địa bàn ứng cử nhằm trực tiếp lắng nghe và nắm bắt ý kiến, kiến nghị của cử tri trên địa bàn, các vấn đề liên quan đến địa bàn giáp ranh nơi ứng cử. Qua đó, kịp thời kiến nghị cấp thẩm quyền chỉ đạo, phối hợp giải quyết những bức xúc của cử tri; đồng thời, thực hiện tốt giám sát chéo giữa các đơn vị bầu cử.