Bắc Ninh hiện đại hóa nông thôn

Nhìn từ xã điểm Khắc Niệm

Chúng tôi vất vả di chuyển trên đường từ thôn Đông sang thôn Tiền Ngoài của xã Khắc Niệm, TP Bắc Ninh, do đường đang được mở rộng, làm mới. Đi dọc các trục đường thôn, đường liên thôn của 7 thôn trong xã Khắc Niệm, cứ ngỡ mình đang đi giữa phố. Hai bên đường, những ngôi nhà cao tầng khang trang hiện đại, bày bán đủ các loại hàng hóa phục vụ sản xuất và tiêu dùng. Cảm giác ngỡ ngàng hơn khi được biết, Khắc Niệm về cơ bản vẫn là một xã thuần nông, 80% dân số trong tổng số 10.138 người dân của xã làm nông nghiệp. Các hộ dân trồng các loại lúa lai, tích cực tưới tiêu, phòng trừ sâu bệnh, năng suất lúa các năm gầy đây trung bình đạt 69,5 tạ/ha, giá trị canh tác đạt 76,5 triệu/ha. Công tác dồn điền đổi thửa của xã cơ bản được hoàn thành, tạo điều kiện hình thành các cụm trang trại nuôi trồng thủy sản với gần chục hộ với 27ha diện tích mặt nước, năng suất 6 tấn cá/ha.

Xã Khắc Niệm có 3 làng nghề truyền thống chuyên sản xuất bún bánh cung cấp cho thị trường Hà Nội. 660 hộ dân của ba thôn là Tiền Ngoài, Tiền Trong và thôn Mồ chuyên làm bánh phở, thu hút trên 1.300 lao động địa phương. Trung bình thu nhập của mỗi lao động trong làng nghề từ 2,5- 3 triệu đồng/tháng. Trong đó khoảng 100 chủ hộ dùng máy công nghiệp làm bún bánh, thu nhập mỗi năm từ 300- 400 triệu đồng.

Kết quả rà soát theo bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới, xã Khắc Niệm đã đạt 14/19 tiêu chí theo chuẩn nông thôn mới. 5 tiêu chí chưa đạt là: giao thông, thủy lợi, trường học, nhà văn hóa, môi trường. Chủ tịch UBND xã Khắc Niệm Nguyễn Tiến Lợi cho biết: Sau khi khảo sát, nguồn vốn đầu tư xây dựng nông thôn mới của xã là 75 tỷ đồng, tập trung cho đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng xã hội, đáp ứng nhu cầu của nhân dân; phấn đấu đến hết năm 2011, xã Khắc Niệm về cơ bản hoàn thành chương trình xây dựng nông thôn mới. Hiện xã có 3 dự án công trình đầu tư xây dựng hạ tầng nông thôn đang được triển khai thực hiện là trường tiểu học xã, đường giao thông thôn Tiền Ngoài – Thôn Đông, nhà văn hóa thôn Tiền Trong, 6 dự án khác đang chờ phê duyệt là các công trình đường giao thông nông thôn 8.652m, giao thông nội đồng 7.345m và kênh mương nội đồng 6.966m.

Nông thôn mới gắn với đô thị hóa

Theo nghị quyết của Kỳ họp thứ Hai, HĐND tỉnh Bắc Ninh Khóa XVII, công cuộc xây dựng nông thôn mới ở Bắc Ninh phải gắn với lộ trình xây dựng Bắc Ninh trở thành đô thị trực thuộc Trung ương. Do đó, phải làm tốt quy hoạch, cắm mốc chỉ giới, nâng mức chuẩn gắn chặt với quá trình đô thị hóa sau mới làm các công trình…

Khảo sát, đánh giá bước đầu về thực trạng nông thôn tại các xã trên địa bàn toàn tỉnh Bắc Ninh cho thấy, có 2 xã cơ bản đạt 15 tiêu chí nông thôn mới trở lên; 28 xã cơ bản đạt từ 10- 14 tiêu chí; còn lại, 70 xã đạt dưới 10 tiêu chí. Đầu năm 2011, Bắc Ninh đã chọn 8 xã của 8 huyện, thị trấn, TP Bắc Ninh tiến hành làm điểm xây dựng nông thôn mới, với mục tiêu hoàn thành cơ bản chương trình xây dựng nông thôn mới tại các xã điểm này. Trên cơ sở rút kinh nghiệm từ các xã điểm, Ngành NN và PTNT tiến hành rà soát, điều chỉnh bổ sung quy hoạch tại các xã còn lại theo đúng lộ trình đã đề ra. Theo Đề án Xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 – 2020 của tỉnh Bắc Ninh, toàn tỉnh phấn đấu đến năm 2015 sẽ có 50 xã (50%) đạt chuẩn nông thôn mới, và đến năm 2020, sẽ có thêm 30 xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Chi cục trưởng chi cục Phát triển nông thôn (Sở NN và PTNT) tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Văn Xuyên cho biết: với mục tiêu xây dựng nông thôn mới mang đặc trưng Bắc Ninh, gắn với đô thị hóa, trong quá trình rà soát quy hoạch các dự án cơ sở hạ tầng xã hội, trên cơ sở mức chuẩn của bộ tiêu chí Quốc gia, một số tiêu chí sẽ được nâng theo mức chuẩn đô thị hóa của tỉnh. Ví dụ như quy hoạch các điểm dân cư nông thôn, đường giao thông, khu thương mại… Làm tốt công tác quy hoạch, rà soát đánh giá cho phép các công trình hạ tầng cơ sở xã hội có phát triển đồng bộ, không bị lạc hậu khi Bắc Ninh thành tỉnh công nghiệp hiện đại.

Cũng theo ông Nguyễn Văn Xuyên, trong định hướng xây dựng nền nông nghiệp hàng hóa chất lượng cao, Bắc Ninh sẽ tập trung xây dựng các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung như vùng trồng rau sạch,  trồng lúa, trồng cây cảnh, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản tập trung. Công tác dồn điền đổi thửa đến hết năm 2011 sẽ cơ bản hoàn thành. Điều này cho phép xây dựng các trang trại tập trung quy mô lớn, tách chăn nuôi ra khỏi khu dân cư. Các vùng sản xuất tập trung sẽ gắn chặt với các cơ sở chế biến, hệ thống tiêu thụ sản phẩm theo một dây chuyền thống nhất, hiệu quả.

Cùng với quá trình công nghiệp hóa, diện tích trồng lúa có phần bị thu hẹp, song đảm bảo duy trì ổn định ở mức 40.000ha diện tích. Cùng với đó, tập trung áp dụng khoa học kỹ thuật, đưa vào các giống lúa lai có năng suất, chất lượng cao nhằm bảo đảm an ninh lương thực trong tỉnh.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn những tồn tại và khó khăn, tiến độ thực hiện còn chậm do hạn chế về nguồn vốn. Thêm vào đó, một số người dân vẫn chưa thực sự hiểu rõ Đề án Xây dựng nông thôn mới, chưa phát huy vai trò trong công cuộc xây dựng nhằm phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Một tồn tại nữa là nguy cơ ô nhiễm môi trường tại làng quê. Phần lớn các khu, cụm công nghiệp chưa có khu lưu trữ phân loại rác thải tập trung. Đơn cử tại xã Khắc Niệm (TP Bắc Ninh), cụm công nghiệp Khắc Niệm với khoảng 20 công ty nhà máy xí nghiệp chưa có hệ thống thoát nước thải. Mặc dù các nhà máy này đã bị xử lý sai phạm nhiều lần, song chỉ được 1 thời gian lại xả thải ra ruộng đồng.

Song song với quá trình xây dựng nông thôn mới gắn với đô thị hóa, tỉnh Bắc Ninh đang giải quyết các vấn đề phát sinh như chênh lệch giàu nghèo, ô nhiễm môi trường, nông dân mất đất… nhằm bảo đảm sự phát triển bền vững, ổn định. Với tốc độ tăng trưởng năm 2010 đạt 17,86%, Bắc Ninh đang có nhiều cơ hội để trở thành tỉnh công nghiệp vào năm 2015.