Bắc Kạn: Ưu tiên bố trí chỗ ở an toàn cho các hộ dân vùng có nguy cơ sạt lở cao

Nhiều khu vực thường xuyên xảy ra lũ quét, sạt lở đất

Là tỉnh miền núi với địa hình chia cắt phức tạp, Bắc Kạn thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, nhất là mưa lũ, sạt lở đất và dông lốc. Theo rà soát của UBND tỉnh cho thấy, trên địa bàn hiện có nhiều khu vực nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất như: Huyện Chợ Đồn gồm các xã Bản Thi, Đồng Lạc, Nam Cường, Quảng Bạch, Xuân Lạc, Tân Lập; huyện Ngân Sơn gồm các xã Bằng Vân, Cốc Đán, Đức Vân, Hiệp Lực, Thuần Mang, Thượng Ân, Thượng Quan, Trung Hòa, thị trấn Nà Phặc, thị trấn Vân Tùng…

Đặc biệt, tại huyện Ba Bể, trận mưa đầu mùa trong tháng 5 vừa qua đã tàn phá, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, trong đó có 4 người thiệt mạng, nhiều tuyến đường bị sạt lở, cầu cống hư hỏng, hàng chục hộ dân bị cuốn trôi nhà cửa hoặc đang sống trong vùng nguy hiểm.

Tại các xã như Đồng Phúc, Yến Dương, Địa Linh, thị trấn Chợ Rã, Hà Hiệu… mưa lớn khiến giao thông chia cắt, điện lực gián đoạn, đời sống người dân vùng bị thiệt hại, ảnh hưởng gặp nhiều khó khăn.

Hiện nay, trên địa bàn huyện Ba Bể có 9 xã thuộc vùng có nguy cơ lũ quét, sạt lở đất cao gồm: Thị trấn Chợ Rã và các xã Bành Trạch, Cao Thượng, Chu Hương, Khang Ninh, Nam Mẫu, Quảng Khê, Thượng Giáo, Yến Dương. Mưa lớn có khả năng gây ngập úng ở những khu vực trũng, thấp; lũ quét, lũ ống có thể xảy ra trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc. Mặc dù huyện Ba Bể đã chủ động phòng ngừa và tập trung mọi nguồn lực để ứng phó với thiên tai, nhưng diễn biến thời tiết khó lường, xảy ra bất ngờ, trong đêm tối với sức tàn phá lớn nên vẫn có những trường hợp đáng tiếc xảy ra.

Thực tế, ngay từ đầu năm, UBND tỉnh Bắc Kạn đã chỉ đạo các địa phương khẩn trương rà soát, cập nhật bản đồ vùng có nguy cơ sạt lở, ngập lụt, lũ quét, đồng thời xây dựng phương án ứng phó chi tiết cho từng kịch bản thiên tai. Hàng trăm hộ dân sống trong vùng nguy hiểm đã được khuyến cáo, hỗ trợ di dời đến nơi an toàn. Năm 2025, từ nguồn ngân sách Trung ương, tỉnh tiếp tục phân bổ nguồn vốn hơn 170 tỷ đồng để thực hiện dự án bố trí dân cư vùng thiên tai cấp bách nhằm giúp người dân đang sinh sống ở những khu vực có nguy cơ bị ảnh hưởng thiên tai sớm có nơi ở mới an toàn. Tuy nhiên, nguy cơ sạt lở vẫn hiện hữu tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh, đe dọa tài sản, tính mạng của người dân.

Lồng ghép nguồn lực để di dời các hộ dân đến nơi ở an toàn

Trước nguy cơ sạt lở cao, tỉnh Bắc Kạn đang từng bước khắc phục bằng cách lồng ghép nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia để di dời người dân ra khỏi những vị trí nguy cơ sạt lở cao, bố trí nơi ở mới an toàn. Hiện nay, tỉnh chủ yếu thực hiện bằng hình thức bố trí nơi ở xen ghép cùng các khu dân cư.

Từ nguồn lực Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi giai đoạn 2021 -2025, tỉnh Bắc Kạn đã lồng ghép di dời được 28 nhà và chuẩn bị di dời 20 hộ thuộc diện đặc biệt khó khăn tại xã Cổ Linh (huyện Pác Nặm), tiếp tục di dời 13 hộ tại xã Yên Cư (huyện Chợ Mới). Bên cạnh đó, các địa phương trong tỉnh cũng đã bố trí chỗ ở xen ghép cho 37 hộ tại các huyện Ba Bể, Pác Nặm và Ngân Sơn.

Để di dời toàn bộ những hộ thuộc diện nguy cơ sạt lở cao này cần nguồn lực rất lớn, trong khi Bắc Kạn là địa phương còn nhiều khó khăn, nguồn thu ngân sách thấp nhất cả nước. Trước mắt, tỉnh ưu tiên bố trí chỗ ở an toàn cho các hộ thuộc diện cấp bách, vùng đang xảy ra sạt lở. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương đang thực hiện tuyên truyền đến người dân san ủi, tạo mặt bằng phải bảo đảm an toàn và hướng dẫn người dân thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về đất đai trong xây dựng công trình. Đồng thời, các địa phương cũng cần quản lý chặt chẽ công tác xây dựng tại các vị trí có nguy cơ sạt lở, tuyệt đối không cho phép xây dựng các công trình ở các vị trí có nguy cơ sạt lở cao.

Nhằm nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo, theo dõi, giám sát thiên tai, tỉnh Bắc Kạn đã tiếp nhận, lắp đặt, vận hành 41 trạm đo mưa tự động để cảnh báo, dự báo thiên tai; đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác dự báo về thời tiết, thiên tai. Đồng thời quan tâm sửa chữa, nâng cấp hồ chứa thủy lợi, kè chống sạt lở bờ sông, xây dựng mới cụm công trình thủy lợi…; tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho đội xung kích phòng, chống thiên tai cấp xã; cấp phát trang thiết bị cho các đơn vị, địa phương để thực hiện nhiệm vụ.

Để sẵn sàng chủ động ứng phó với các tình huống thiên tai có thể xảy ra, giảm thiểu thiệt hại về người, tài sản, góp phần phát triển bền vững, Bắc Kạn xác định tiếp tục tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, coi đây là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, thường xuyên của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Tích cực tuyên truyền, giáo dục về chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước liên quan đến phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai; nâng cao năng lực cho cán bộ, cộng đồng.

Tỉnh cũng tiếp tục rà soát, vận dụng, cụ thể hóa cơ chế, chính sách hiện hành để tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, hỗ trợ phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai đáp ứng yêu cầu thực tế. Củng cố, kiện toàn lực lượng làm công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai từ tỉnh đến cơ sở; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của lực lượng cứu hộ, cứu nạn cấp tỉnh, cấp huyện và lực lượng xung kích phòng, chống thiên tai cấp xã. Đặc biệt, xây dựng các dự án dân cư, phương án bố trí ổn định dân cư xen ghép cho người dân đang sinh sống tại các khu vực có nguy cơ cao về sạt lở đất đá, lũ quét…nhằm bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản của Nhân dân, góp phần ổn định đời sống và phát triển kinh tế - xã hội bền vững.