
Bốn hiệp hội doanh nghiệp gồm Hiệp hội Cảng biển Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam, Hiệp hội Đại lý, môi giới và dịch vụ hàng hải Việt Nam, Hiệp hội Chủ tàu Việt Nam vừa có văn bản số 016/CV-VSB gửi Thủ tướng cùng các bộ, ngành liên quan về việc thu thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường cho hoạt động nạo vét khơi thông luồng lạch tại khu vực Cái Mép, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.
Các hiệp hội cho biết, ngày 15.3.2023, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có văn bản số 51/BC-STNMT đề nghị áp dụng Luật Khoáng sản và thu thuế tài nguyên đối với 22 doanh nghiệp đã nạo vét, duy tu khu nước trước bến, cảng biển có sử dụng khối lượng vật liệu nạo vét để san lấp khu vực tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Thời điểm áp dụng từ năm 2018.
Xét về quy định, các hiệp hội cho rằng, vật chất nạo vét không phải là khoáng sản hay vật liệu xây dựng, chỉ là sa bồi dạng bùn lỏng, sệt, không hoặc chứa rất ít cát sỏi, sét… nên không thể áp dụng Luật Khoáng sản hay Luật Tài nguyên.
Về thủ tục, các cảng không có chức năng khai thác khoáng sản và cũng không được hướng dẫn cụ thể từ cơ quan chức năng cho các doanh nghiệp về việc phải đóng các khoản thuế phí theo pháp luật về khoáng sản. Vì bùn thải đang bị xem là khoáng sản nên phát sinh hàng loạt vướng mắc, dẫn đến doanh nghiệp cảng không thể hoàn thành hồ sơ xin triển khai duy tu nạp vét thủy diện, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh khai thác cảng và an toàn hàng hải.
Về tính kinh tế, việc nạo vét là nhu cầu tất yếu phục vụ hoạt động của cảng, mang tính bảo trì, bảo dưỡng công trình để duy trì độ sâu trước bến phù hợp, bảo đảm an toàn khi tiếp nhận tàu thuyền vào – rời cảng khai thác, không nhằm mục đích kinh doanh cũng như không mang lại giá trị kinh tế trực tiếp cho cảng. Mặt khác, cảng còn rất khó khăn trong tìm kiếm các vị trí đổ thải ở các tỉnh lân cận; phải vận chuyển, chịu toàn bộ chi phí không nhỏ phát sinh cho việc đổ thải này. Với việc coi bùn thải là khoáng sản, các cảng đang bị yêu cầu thực hiện nghĩa vụ tài chính về khai thác khoáng sản, bao gồm truy thu đối với cả các dự án duy tu nạo vét trước đây.
Hiện, Bà Rịa - Vũng Tàu là tỉnh duy nhất của cả nước đang áp dụng quy định của Luật Khoáng sản và thu thuế đối với các doanh nghiệp đã nạo vét, duy tu khu nước trước bến, cảng biển có sử dụng khối lượng vật liệu nạo vét để san lấp khu vực tỉnh. Với các phân tích trên, 4 hiệp hội đề xuất Thủ tướng chỉ đạo các bộ ngành liên quan rà soát lại quy định để sớm giải quyết vướng mắc liên quan việc áp dụng thu thuế khoáng sản tại khu vực cảng nước sâu Cái Mép.
Cụ thể, các hiệp hội kiến nghị, không áp dụng quy định của Luật Khoáng sản đối với hoạt động nạo vét duy tu các khu nước, vùng nước trước cảng; không áp dụng các loại thuế, phí và nghĩa vụ tài chính của Luật Khoáng sản đối với vật chất nạo vét duy tu vùng nước cảng biển. Đồng thời, không hồi tố đối với các dự án nạo vét đã thực hiện trước đây.
Cùng với đó, cần giải quyết sớm các hồ sơ thủ tục nạo vét nhằm hỗ trợ các cảng biển triển khai duy tu nạo vét kịp thời, bảo đảm hoạt động khai thác cảng an toàn, hiệu quả, văn bản nêu rõ.