Argentina giữa ngã ba đường

Dè dặt với sự tiếp nối

Trong các cuộc thăm dò dư luận trước bầu cử, ông Scioli - người được Tổng thống sắp mãn nhiệm Cristina Fernandez và liên minh cầm quyền Mặt trận vì Thắng lợi (FpV) ủng hộ hết mình - luôn dẫn trước đối thủ Macri với khoảng cách gần 10% điểm và đạt 40% phiếu bầu. Các cử tri ủng hộ ông Scioli đều tin tưởng một chiến thắng vang dội ngay từ vòng một để triều đại Scioli sẽ tiếp nối kỷ nguyên của gia đình Tổng thống Fernandez.

Ứng cử viên Daniel Scioli của cánh tả và ứng cử viên Mauricio Macri của cánh hữu	Nguồn: Prensa

Nhưng những gì diễn ra vừa qua đã làm cho ông Scioli, người mặc dù về nhất với tỷ lệ ủng hộ 36,86%, vẫn cảm thấy vị đắng trong cuộc giằng co quyết liệt giữa những cử tri ủng hộ sự “tiếp nối” của ông với những cử tri ủng hộ chính sách “thay đổi” triệt để của ông Macri, người giành được 34,33% phiếu bầu. Sự bứt phá ngoạn mục của ứng cử viên Macri không chỉ là cú đấm với ông Scioli, mà còn đối với bà Cristina và FpV.

Với kết quả này, ông Scioli và ông Macri - thuộc liên minh Đề xuất Cộng hòa (PRO), sẽ tiếp tục cuộc đấu vòng hai, tổ chức vào ngày 22.11 tới. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Argentina các ứng cử viên phải qua bỏ phiếu vòng hai. Điều này cho thấy sự chia rẽ mạnh mẽ trong đời sống chính trị, kinh tế và xã hội ở Argentina hiện nay, sau 12 năm cầm quyền của đương kim Tổng thống Cristina Fernandez và chồng bà là cố Tổng thống Nestor Kirchner.

Cương lĩnh tranh cử của ông Macri và ông Scioli hoàn toàn đối lập. Phương châm của ông Macri, 56 tuổi, là “thay đổi” với lời hứa hẹn mở ra một giai đoạn mới tại Argentina sau 12 năm cầm quyền của gia đình Tổng thống Kirchner. Ông Macri theo đuổi chính sách tự do mới, phản đối quốc hữu hóa, phá giá đồng tiền và không bảo hộ sản xuất trong nước. Trong khi đó, phương châm của ông Scioli, 58 tuổi, là “tiếp nối”. Ông khẳng định sẽ tiếp tục theo đuổi các chương trình an sinh xã hội của Chính phủ hiện nay, đồng thời bày tỏ người nghèo, người lao động và tầng lớp trung lưu luôn là trọng tâm của các chính sách. Ông cũng chủ trương không tiến hành bất kỳ cuộc cải cách quy mô lớn nào.

Bối cảnh mới này cho thấy rõ ràng người dân cũng dè dặt với chủ trương “tiếp nối” mô hình mà người Argentina vẫn gọi là “Chủ nghĩa Kirchner” (ám chỉ 12 năm cầm quyền của vợ chồng bà Cristina). Ăn mừng cùng các cử tri ủng hộ mình sau chiến thắng, ông Macri tuyên bố “những gì xảy ra hôm nay sẽ thay đổi nền chính trị Argentina”.

Chưa sẵn sàng cho thay đổi

Tuy nhiên, với tỷ lệ phiếu ủng hộ ông Scioli lên tới 36,86%, kết quả bầu cử cho thấy người dân Argentina cũng chưa sẵn sàng cho những chính sách thay đổi mang tính bước ngoặt của ứng cử viên đối lập.

Suốt 12 năm qua, cánh tả cầm quyền đã thực hiện sứ mệnh lịch sử vô cùng quan trọng của mình khi hoàn cảnh đặt ra. Trả lời phỏng vấn báo giới sau khi bỏ phiếu, Tổng thống vừa mãn nhiệm Cristina khẳng định: “Chúng tôi đã thực hiện cam kết trao cho người kế nhiệm một đất nước ổn định”. Quả đúng như vậy. Khi ông Kirchner (chồng của Tổng thống Cristina) nhậm chức Tổng thống tháng 5.2003, Argentina chìm trong khủng hoảng không sau khi tuyên bố vỡ nợ cuối năm 2001 với số tiền lên tới 100 tỷ USD. Nhưng sau 3 nhiệm kỳ cầm quyền của vợ chồng bà, Argentina là nước duy nhất trên thế giới giảm tỷ trọng nợ nước ngoài trên Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Hiện nợ của quốc gia Nam Mỹ này chỉ còn tương đương 9,7% GDP. Bên cạnh đó, khoảng 6 triệu người được hưởng trợ cấp hưu trí tối thiểu 400 USD, cũng là mức cao nhất tại khu vực này. Tỷ lệ thất nghiệp tại Argentina hiện giảm xuống còn 6,9%, thấp hơn nhiều so với 17,3% trong năm 2003.

Trong giai đoạn 2002 - 2013, 12 triệu người Argentina thoát nghèo. Hiện Argentina là nước có tỷ lệ người nghèo thấp nhất Mỹ Latin, chỉ ở mức 4,7% và cũng là nước duy nhất ở khu vực có tỷ lệ nhập cư cao hơn tỷ lệ xuất cư. Vị thế của Argentina trên trường quốc tế, đặc biệt là ở khu vực, đã được củng cố hơn bao giờ hết.

Quá khó đoán ai sẽ giành chiến thắng trong cuộc đấu ngày 22.11 tới, nhưng có thể khẳng định rằng dù ông Scioli hay ông Macri trở thành chủ nhân của Nhà Hồng, người đó cũng khó có thể theo đuổi hoàn toàn chính sách của Chính phủ sắp mãn nhiệm.