Amiăng - tác nhân của nhiều bệnh hô hấp

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới - WHO, không có ngưỡng nào thực sự an toàn khi tiếp xúc với amiăng. Khi amiăng ở trong dạng kết khối với vật liệu khác thì chúng ít gây độc, nhưng đặc biệt độc hại khi chúng ở dạng sợi hoặc phát tán vào không khí. Trên thế giới mỗi năm có khoảng 90.000 người chết do các bệnh nghề nghiệp liên quan đến tiếp xúc với amiăng, trong đó có 43.000 ca ung thư trung biểu mô, 39.000 ca ung thư phổi, 7.000 ca bệnh phổi.

Còn ở nước ta, theo Ths Nguyễn Đình Trung - Viện Y học lao động và vệ sinh môi trường, Bộ Y tế, số liệu thống kê cho thấy, trong số các bệnh nhân mắc một số bệnh liên quan đến amiăng đến khám tại bệnh viện năm 2010, có hơn 76% ca bị ung thư phổi. Đặc biệt, trong những trường hợp này, ung thư khí phế quản đứng thứ hai chiếm 12,3 % và đứng thứ ba là ung thư trung biểu mô chiếm 10,29 % trong số các bệnh nhân liên quan đến amiăng. Nhưng thực tế, công tác phòng chống bệnh nghề nghiệp liên quan đến amiăng còn nhiều khó khăn do thời gian ủ bệnh kéo dài từ 20 đến 30 năm, gây khó khăn cho công tác quản lý hồ sơ, theo dõi và khám phát hiện bệnh. 

Qua khảo sát thực tế tại các nhà máy sản xuất tấm lợp được biết: hiện nay, số công nhân làm việc trong các doanh nghiệp có liên quan đến amiăng có khoảng 11.000 người. Theo kết quả khám lâm sàng cho công nhân làm việc tại các nhà máy tấm lợp amiăng của Viện Y học lao động và vệ sinh môi trường cho thấy: các dấu hiệu về triệu chứng và bệnh hô hấp như viêm phế quản mãn, viêm phổi, hội chứng rối loại thông khí… ở công nhân tiếp xúc với bụi amiăng cao hơn nhiều so với ở công nhân tiếp xúc với xi măng. Qua chụp X quang cho 1.032 công nhân sản xuất tấm lợp tiếp xúc lâu năm đã phát hiện có ca bị bệnh bụi phổi amiăng thể nhẹ.

Do ảnh hưởng nghiêm trọng của amiăng lên sức khỏe người lao động, năm 1986 Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) đã phê chuẩn Công ước số 162 và khuyến nghị số 172 về sử dụng an toàn amiăng. Đến năm 2002, trên thế giới đã có 13 nước cấm sử dụng amiăng, 4 nước đang chuẩn bị cấm và 26 nước ký thông qua Công ước số 162 của ILO.

Còn ở nước ta, Bộ Y tế đã có đề xuất trong Dự thảo Luật Bảo vệ Môi trường (sửa đổi) bổ sung quy định về việc cấm sử dụng các chất có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng khi phá dỡ vật liệu xây dựng. Bên cạnh đó, Bộ cũng đang xúc tiến hoàn thành Dự thảo Hướng dẫn tiêu chuẩn chẩn đoán và giám định bệnh ung thư trung biểu mô để bổ sung vào danh mục bệnh nghề nghiệp được hưởng bảo hiểm, đồng thời phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng đề cương nghiên cứu quốc gia về tác hại của amiăng tới sức khỏe người lao động và cộng đồng…