Âm nhạc chống lại vô vọng

Đầu tháng 8 vừa qua, khoảng 60 nghệ sỹ đến từ 7 quốc gia Ảrập, dưới sự chỉ huy của nhạc trưởng Heiner Buhlmann đã biểu diễn bản giao hưởng số 8 của Dvorak tại nhà hát Konzerthaus ở Berlin. Đây là buổi biểu diễn lớn đầu tiên của dàn nhạc tại Liên hoan nhạc cổ điển châu Âu trẻ.

Với sự hỗ trợ của Văn phòng ngoại giao liên bang Đức, Dàn nhạc giao hưởng trẻ Ảrập - được hình thành bởi các nghệ sỹ đến từ Ai Cập, Algeria,  Bahrain, Lebanon, Syria, Tunisia và Palestine - đã lần đầu tiên gặp nhau tại Berlin để tập luyện cho buổi biểu diễn. Nhạc mục biểu diễn của họ gồm các tác phẩm châu Âu kinh điển và một số bản nhạc truyền thống của các nước Ảrập. Nghệ sỹ đàn hạc Toaa Salah El-Deen, 22 tuổi, đến từ Cairo chia sẻ: “Chúng tôi chơi bản Dances for Harp của Claude Debussy vì đàn hạc là nhạc cụ xuất phát từ Ai Cập. Tôi tự hào lần đầu tiên có thể biểu diễn như nghệ sỹ độc tấu cùng dàn nhạc. Trải nghiệm này là vô giá”.

Mơ ước hòa bình

Theo Fawzy El-Shamy, người sáng lập dàn nhạc, nguyên Giám đốc Nhạc viện Cairo, “Dàn nhạc giao hưởng trẻ Ảrập biểu tượng cho mơ ước về sự hòa hợp và hợp tác hòa bình trong thế giới Ảrập - điều đang trở nên bấp bênh ở khu vực. Các nhạc sỹ nói nhiều về chính trị trong giờ nghỉ tập luyện, bởi tất cả họ đều muốn sống trong hòa bình”.

“Họ nói về lịch sử và xung đột ở thế giới Ảrập và những cái họ nhìn thấy trên truyền hình, nhưng không hiểu hết. Sự trao đổi này giúp tạo lập hòa bình trong nhóm nhỏ chúng tôi, sau đó chúng tôi mang nhiệt huyết tích cực lên sân khấu” - El-Shamy lạc quan.

Nuôi dưỡng sự hiểu biết lẫn nhau thông qua âm nhạc

“Thực sự là tin không vui”. Đó là cách nghệ sỹ cello Somar Ashkar đến từ Damascus miêu tả tình hình hiện nay tại nước mình. Anh bối rối: “Cuộc sống đang trở nên cực kỳ khó khăn với chúng tôi. Không có gì giống như trước đây. Nhưng không ai biết chúng tôi có thể làm gì. Chúng tôi chỉ biết chờ đợi, nhưng đợi ai? Một cái gì đó phải xảy ra… đau khổ sẽ chấm dứt. Đánh nhau và xung đột, mọi thứ. Chúng tôi thực sự muốn hòa bình”.

Somar Ashkar cùng các đồng nghiệp Syria đến Berlin qua Lebanon. Có mặt tại Berlin, họ lao vào âm nhạc. “Trước đây chúng tôi luôn thấy vui mỗi khi tập luyện, nhưng cảm giác đó đã biến mất do chiến tranh. Nhưng chúng tôi không buông xuôi. âm nhạc sẽ giúp chúng tôi vượt qua tất cả. Các bạn tôi và tôi luôn cố gắng làm cho mọi người cảm thấy vui vẻ với âm nhạc và để họ quên đi trong chốc lát những gì đang xảy ra ở Syria”.

Những câu hỏi không lời đáp

Nghệ sỹ violon Jasmin Assom de Meledin El-Serafi, đến từ Alexandria, Ai Cập kể: “Khoảng 30% nghệ sỹ trong dàn nhạc của chúng tôi đến từ Syria. Tôi từng hỏi họ: Ai trong số các anh/chị ủng hộ Bashar al-Assad (Tổng thống Syria), và ai chống lại ông ấy? Và điều gì đang xảy ra ở Syria? Họ giải thích rằng nhiều người Syria tham gia quân đội và chống lại vô số dân thường. Nhưng không ai trong số họ hiểu điều mình đang làm”.

Âm nhạc có sức mạnh thay đổi, không chỉ cuộc sống của nghệ sỹ. Đó là tin tưởng của nghệ sỹ Ai Cập Kalim Samie Salé - học chỉ huy dàn nhạc tại Berlin cùng nghệ sỹ violon Kolja Blacher 4 năm qua. “Trong âm nhạc không có đúng, sai. Ngay cả khi người Ảrập chúng tôi đôi khi muốn bổ sung cách tiếp cận khác đối với nhạc cổ điển, chúng tôi luôn đấu tranh với nhạc trưởng Heiner Buhlmann”. Salé và đồng nghiệp thường muốn chơi chậm hơn, nhưng nhạc trưởng Buhlmann lại thúc họ chơi nhanh.

Âm nhạc thay vì chính trị

Người đứng đầu dàn nhạc chia sẻ: “Tôi không nói nhiều về chính trị. Mọi người luôn có quan điểm khác nhau và ai cũng nghĩ mình đúng. Điều đó chỉ làm cho tình hình tệ hơn. Vì vậy, tôi nghĩ tốt hơn chỉ nên tập trung vào âm nhạc”.

Với suy nghĩ đó, các nghệ sỹ trẻ đầy tham vọng đã giới thiệu một tác phẩm đậm chất văn hóa của mình: Arab Suite, được Attia Sharara sáng tác năm 1978, pha trộn các giai điệu của Ai Cập, Morocco, Jordan, Libya, Syria và Lebanon. Sau những tràng vỗ tay như sấm, các nghệ sỹ rời sân khấu như được tiếp thêm năng lượng.

Về phần mình, Salé cho biết, anh sẽ vẫn hy vọng vào tương lai, nhưng “chúng tôi cần thêm thời gian, nhiều thời gian hơn nữa”.