Ấn Độ muốn trở thành công xưởng thế giới

Thúc đẩy phát triển kế hoạch "Made in India"

Ấn Độ là quốc gia có số dân đông thứ hai thế giới, sau Trung Quốc và có tiềm năng để thực hiện những kế hoạch lớn phát triển kinh tế trong tương lai không xa. Hiện nước này đang được nhiều chuyên gia, tổ chức trên thế giới nhận định, có thể thu hút các tập đoàn Apple, Microsoft, Samsung và Amazon... để trở thành "công xưởng của thế giới". Theo kế hoạch trên, Chính phủ Ấn Độ sẽ thiết lập cổng thông tin với sự tham gia của 16 bộ ngành để cung cấp cho các nhà đầu tư hoặc doanh nghiệp giải pháp một cửa, cho phép tăng tốc thiết kế các dự án, phê duyệt thủ tục liền mạch và đưa ra các dự toán chính xác và nhanh chóng hơn.

Trước đây, Ấn Độ có sự tụt hậu rõ rệt về hiệu quả cơ sở hạ tầng. Nhà chức trách Ấn Độ ước tính rằng, trong khoảng một nửa số dự án cơ sở hạ tầng bị quá thời hạn đặt ra thì 1/4 vượt quá ngân sách. Hiện tại, "PM Gati Shakti" đang bước đầu giám sát 1.300 dự án, trong đó gần 40% dự án bị chậm tiến độ do các vấn đề liên quan đến thu hồi đất, rừng và môi trường, dẫn đến tình trạng vượt chi phí và đến nay chương trình đã giải quyết được khoảng 200 trong tổng số 422 dự án.

Khi đưa ra kế hoạch vào năm 2021, Thủ tướng Narendra Modi cho biết, Ấn Độ sẽ dốc sức thu hút nhiều dự án đầu tư hơn để phát triển cơ sở hạ tầng hiện đại, và nỗ lực để bảo đảm kế hoạch sẽ không gặp trở ngại và chậm trễ. Trên thực tế, kể từ khi lên nắm quyền vào năm 2014, Thủ tướng Ấn Độ đã bắt đầu xúc tiến kế hoạch "Made in India", khuyến khích các công ty sản xuất nội địa, hy vọng nâng tỷ trọng sản xuất chế tạo lên trên 25%. Theo kế hoạch này, các ngành bao gồm điện tử, ô tô, y tế, thiết bị y tế, máy móc hạng nặng, điện năng, năng lượng mặt trời, chế biến thực phẩm, hóa chất và dệt may là những ngành chính mà Ấn Độ hướng tới.

Tham vọng thay thế Trung Quốc

Ông Amrit Lal Meena làm việc tại Bộ Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ cho biết, “PM Gati Shakti” sẽ bảo đảm việc triển khai các dự án không bị quá hạn, hay quá ngân sách. Và nếu như kế hoạch này thành công, nó sẽ mang lại lợi thế cho đất nước, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc vẫn đang kiên định với chính sách "Không COVID". Điều này khiến cho ngày càng nhiều công ty quốc tế bắt đầu áp dụng chính sách "Trung Quốc+1", nghĩa là sẽ tìm kiếm thêm những quốc gia khác để tiến hành mở rộng hoặc mua sắm nhằm đa dạng hóa hoạt động kinh doanh và chuỗi cung ứng.

Mặc dù trước đây Ấn Độ chưa thể hiện được nhiều vị thế, nhưng hiện nay quốc gia này đã vươn lên trở thành nền kinh tế lớn thứ ba châu Á. Quốc gia này không chỉ có thị trường tiêu dùng nội địa khổng lồ, mà còn cung cấp nguồn lao động giá rẻ cũng như một lượng lớn nhân tài nói tiếng Anh một cách lưu loát. Bên cạnh đó, cho dù Trung Quốc đang bị tụt lại phía sau do những chính sách phòng, chống Covid-19, nhưng sức ảnh hưởng của quốc gia này đối với thế giới vẫn còn rất lớn. Các nhà chức trách Ấn Độ cho rằng, cách duy nhất để nước này có thể cạnh tranh được với Trung Quốc, ngoài việc chính phủ phải có hành động, cần có sự cạnh tranh về chi phí và dự án cơ sở hạ tầng mới nhất này nhằm mục đích làm cho hàng hóa và các linh kiện do Ấn Độ sản xuất lưu thông khắp nơi trở nên dễ dàng hơn.

Hiện Ấn Độ cũng bắt đầu đạt được những kết quả bước đầu. Điển hình như việc Apple gần đây đã lên kế hoạch bắt đầu sản xuất iPhone 14 tại Ấn Độ, và Samsung đã xây dựng nhà máy sản xuất điện thoại di động lớn nhất thế giới tại nước này vào đầu năm 2018. Apple đã sản xuất hầu hết iPhone ở Trung Quốc trong hơn 10 năm qua, nhưng một báo cáo của JPMorgan trong tháng 9 dự đoán rằng đến cuối năm 2022, công ty này sẽ chuyển 5% sản lượng iPhone 14 toàn cầu sang Ấn Độ, sau đó mở rộng năng lực sản xuất nội địa, cho đến năm 2025 sẽ sản xuất 25% sản lượng iPhone tại quốc gia Nam Á.

Không những vậy, trước tình trạng thiếu chip trên toàn cầu, Ấn Độ cũng đã đưa ra kế hoạch khuyến khích trị giá 10 tỷ USD cho ngành công nghiệp bán dẫn, dành ra 460.000ha đất để khuyến khích các công ty chuyển nhà máy từ Trung Quốc sang Ấn Độ, thu hút các nhà sản xuất chất bán dẫn đặt nhà máy tại Ấn Độ, không bao gồm đất của các đặc khu kinh tế có cơ sở hạ tầng hoàn chỉnh. Ấn Độ cũng đã chủ động liên hệ với đại sứ quán các nước tại Ấn Độ để tìm kiếm các công ty có thể chuyển từ Trung Quốc sang đầu tư vào Ấn Độ. Với những nỗ lực này, có thể thấy được Ấn Độ đang mong muốn sẽ tiến lên một tầm cao hơn trong chuỗi giá trị sản xuất và mong muốn trở thành công xưởng của thế giới.

Chứng khoán Ấn Độ cũng đã tăng gần 33 điểm phần trăm, chỉ số các thị trường mới nổi MSCI cũng tăng lên vị trí thứ hai, sau Trung Quốc. Theo báo cáo mới từ Bloomberg, kinh tế Ấn Độ sẽ tăng trưởng khoảng 7% trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3.2023, gấp đôi tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay. Trước việc các doanh nghiệp quốc tế muốn đa dạng hóa chuỗi ngành nghề, một số chuyên gia khuyến nghị Ấn Độ cần nắm bắt thời cơ, tăng tốc tiến hành những cải cách mang tính cơ cấu sâu rộng, cũng như định hình lại quan hệ thương mại của Ấn Độ với thế giới.

Vẫn còn một "chặng đường" dài để đi  

Ấn Độ hiện đang trở thành “ứng cử viên” sáng giá, nhưng để có thể thay thế Trung Quốc thì quốc gia này vẫn còn nhiều vấn đề phải thực hiện. Mặc dù, các nhà phân tích công nghệ dự đoán rằng, Apple sẽ trải qua một sự thay đổi lớn trong hoạt động sản xuất thời gian tới, với việc Ấn Độ sẽ trở thành trung tâm sản xuất iPhone toàn cầu vào năm 2025. Song, theo Bloomberg, quốc gia này sẽ mất một thời gian rất dài để phân tán chuỗi cung ứng của Trung Quốc, như Apple sẽ mất 8 năm để chuyển dịch 10% năng lực sản xuất của mình khỏi Trung Quốc và có tới 98% iPhone hiện đang được sản xuất ở Trung Quốc.

Bên cạnh đó, tình trạng bảo hiểm lao động vẫn là vấn nạn tại Ấn Độ. Theo số liệu thực hiện bởi công đoàn toàn cầu IndustriAll, các ngành sản xuất, hóa chất và xây dựng của Ấn Độ có tỷ lệ tử vong do thương tích liên quan đến công việc cao nhất. Riêng năm 2021, ngành sản xuất của nước này có trung bình 7 sự cố mỗi tháng và hơn 162 người tử vong do tai nạn lao động. Điều này đã phản ánh phần nào Chính phủ Ấn Độ tham vọng xây dựng một công xưởng thế giới vượt qua Trung Quốc, ngoài các kế hoạch ưu đãi và cải cách đặc biệt của chính phủ nhằm khuyến khích đầu tư và đổi mới, cần phải quan tâm hơn tới các vụ tai nạn thường xuyên xảy ra trong các nhà máy địa phương, tránh để những người lao động trong hoàn cảnh khó khăn nhất.

Một số chuyên gia khác cho rằng, với nguồn lao động dồi dào và mức lương thấp, Ấn Độ đã tận dụng lợi thế về dân số trong thời gian rất dài, nhưng do vẫn kém so với Trung Quốc nên thị trường Ấn Độ vẫn chưa có đủ tiềm lực kinh tế để hỗ trợ sản xuất quy mô lớn. Hơn nữa, việc chuyển giao năng lực sản xuất không thể thực hiện trong một sớm một chiều. Theo số liệu của Bộ Thương mại Trung Quốc, tính đến cuối năm 2020, các công ty Mỹ đã đầu tư tới 90 tỷ USD vào Trung Quốc. Ngay cả khi tính đến các yếu tố như môi trường chính trị hiện tại, các khoản đầu tư liên quan đã tăng 2,5 tỷ USD vào năm 2021. Các số liệu này không tính đến Hong Kong (Trung Quốc) hoặc các khoản đầu tư khác được thực hiện thông qua các thiên đường thuế.

Điều này đã phản ánh hiện vẫn còn quá sớm và sẽ còn một "chặng đường" rất dài nữa Ấn Độ mới có thể thay thế Trung Quốc trở thành "công xưởng của thế giới" tiếp theo.