Thay đổi chiến lược hay động thái cường điệu?

Cam kết 2022

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã thông báo về việc thành lập một lực lượng đặc nhiệm chung để tăng cường an ninh năng lượng cho Ukraine và EU cho mùa đông tới và mùa đông năm sau. Mục tiêu chính của lực lượng đặc nhiệm, Mỹ và EU cho biết trong một tuyên bố chung, là sẽ đa dạng hóa nguồn cung cấp LNG phù hợp với các mục tiêu khí hậu và giảm nhu cầu về khí đốt tự nhiên.

Cụ thể, Mỹ cho biết họ sẽ làm việc với các đối tác quốc tế để cung cấp thêm ít nhất 15 tỷ mét khối khí đốt tự nhiên hóa lỏng cho châu Âu trong năm nay, tìm cách chấm dứt sự phụ thuộc của khối vào xuất khẩu năng lượng của Nga. Nhà Trắng cho biết khối lượng LNG bổ sung này dự kiến ​​sẽ tăng trong tương lai.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden mô tả thỏa thuận này là một sáng kiến ​​mới mang tính “đột phá” được thiết kế để “tăng cường an ninh năng lượng, an ninh kinh tế và an ninh quốc gia”. Phát biểu cùng với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tại Brussels, Tổng thống Biden nói: “Tôi biết rằng việc loại bỏ khí đốt của Nga sẽ gây tốn kém cho châu Âu. Nhưng điều đó sẽ đặt chúng ta trên một nền tảng chiến lược mạnh mẽ hơn”. “Tất cả những điều này đang đưa Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ xích lại gần nhau hơn, và đó là một chiến thắng cho tất cả chúng ta”, ông Biden bổ sung.

Châu Âu (bao gồm cả Anh) đã nhập khẩu 28,1 tỷ mét khối LNG của Mỹ vào năm ngoái, theo dữ liệu của Cơ quan Thông tin Năng lượng (EIA). Đó là 28% tổng kim ngạch xuất khẩu của Mỹ là 100,8 tỷ mét khối; hầu hết đến châu Á qua kênh đào Panama.

Kế hoạch mới ngụ ý khối lượng xuất sang châu Âu ít nhất là 43,1 tỷ mét khối vào năm 2022. EIA dự kiến ​​tổng kim ngạch xuất khẩu của Mỹ sẽ tăng 16% trong năm nay lên 117,1 tỷ mét khối, có nghĩa là châu Âu sẽ chiếm ít nhất 37% xuất khẩu của Mỹ.

Đã có một sự thay đổi đáng kể của LNG Hoa Kỳ đối với châu Âu trong bốn tháng qua. Kể từ năm 2021, Washington dần trở thành nhà cung cấp LNG lớn nhất của châu Âu, chiếm 26% tổng lượng nhập khẩu LNG của các thành viên EU. Trong khi đó, Nga đứng thứ 3 với thị phần chỉ còn chiếm 20%, Qatar đứng thứ 2 với 24%. Tháng 2 vừa qua là tháng thứ 3 liên tục châu Âu trở thành nhà nhập khẩu LNG lớn nhất của Mỹ, chiếm gần 75% lượng xuất khẩu LNG của Mỹ.

Châu Âu đã trở thành nhà nhập khẩu LNG hàng đầu của Mỹ do sản lượng khí đốt tự nhiên giảm, nguồn cung cấp qua đường ống dẫn dầu hạn chế và nhu cầu nhiên liệu tăng cao. Các nhà phân tích cho biết các biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga liên quan đến căng thẳng sẽ thúc đẩy châu Âu nhập nhiều LNG của Mỹ hơn.

Theo Sean Morgan, nhà phân tích của Evercore ISI, hơn 80% sản lượng xuất khẩu của Mỹ là theo hợp đồng dài hạn thường có thời hạn từ 15 - 20 năm. Số lượng hàng giao ngay có hạn. Tuy nhiên, các hợp đồng của Hoa Kỳ có điểm đến linh hoạt hơn nhiều so với các hợp đồng đối với LNG của Australia hoặc Qatar. Khách hàng có hợp đồng cung cấp một điểm đến “có thể chuyển hàng trực tiếp đến bất kỳ người mua nào họ chọn”, ông Morgan giải thích.

Ông viết: “Bàn tay vô hình của thị trường đang giúp đỡ châu Âu. “Do nguồn cung khí đốt của châu Âu gặp khó khăn, hầu hết người mua đã quyết định chuyển nguồn cung cấp của họ sang EU. Châu Âu đã và đang trả các khoản phí bảo hiểm đã khuyến khích các công ty tư nhân chuyển hướng khí đốt đã ký hợp đồng trước đó sang châu Âu để kiếm tiền từ chênh lệch giá rộng rãi”.

Mục tiêu dài hạn

Nhà Trắng cho biết, sẽ nỗ lực hướng tới mục tiêu bảo đảm, ít nhất là cho đến năm 2030, Washington cung cấp thêm cho khối EU 50 tỷ mét khối LNG/năm.  Mục tiêu dài hạn hơn 50 tỷ mét khối này ngụ ý cam kết xây dựng các cơ sở hóa lỏng (xuất khẩu) mới ở Mỹ và các cơ sở chuyển LNG thành khí đốt (nhập khẩu) mới ở châu Âu. Đức, nước cực kỳ phụ thuộc vào đường ống dẫn khí đốt của Nga, hiện không có cơ sở vật chất nào; và đang có kế hoạch xây dựng hai cơ sở.

Ông Morgan lưu ý: “Các thiết bị đầu cuối xuất khẩu LNG quy mô thế giới tiêu tốn hàng tỷ USD và mất nhiều năm để xây dựng. Hai trở ngại lớn nhất đối với các dự án mới là nhu cầu bảo đảm các thỏa thuận mua bán LNG và nhu cầu bảo đảm tài chính nợ và vốn chủ sở hữu. Sự can thiệp của chính phủ có thể giảm thiểu cả hai trở ngại. Theo tuyên bố chung giữa Mỹ và EU, "Ủy ban châu Âu sẽ hỗ trợ các cơ chế ký kết dài hạn và hợp tác với Mỹ để khuyến khích các hợp đồng liên quan nhằm hỗ trợ các quyết định đầu tư cuối cùng về cả cơ sở hạ tầng xuất khẩu và nhập khẩu LNG”.

Ông Morgan giải thích: “Mặc dù đây vẫn còn là một khái niệm lý thuyết, nhưng nếu chính phủ EU ngừng các thỏa thuận mua bán LNG và Chính phủ Hoa Kỳ hỗ trợ các khoản vay xây dựng LNG, hai trở ngại lớn nhất sẽ được loại bỏ và nguồn tài chính cho dự án tư nhân có thể được thu xếp chỉ trong vòng vài tháng”.

“Tuy nhiên, ngay cả khi châu Âu và Mỹ hành động ngày hôm nay với toàn bộ sức mạnh của bảng cân đối nguồn tài chính tổng thể của họ, thì sẽ phải mất tối thiểu 2 năm để xây dựng lại (cơ sở) nhập khẩu và từ 3,5 - 5 năm cho các cơ sở xuất khẩu LNG”. Đó là một khoảng thời gian dài, xét về mức độ cấp thiết và quy mô nhu cầu khí đốt tự nhiên của châu Âu trong thời gian tới, đặc biệt là trong bối cảnh EU đang lên kế hoạch cắt giảm 2/3 lượng khí đốt nhập khẩu của Nga vào cuối năm 2022.

Năm 2021, EU nhập khẩu 155 tỷ mét khối khí đốt từ Nga. Trong tổng số này, có 140 tỷ mét khối đến qua đường ống dẫn khí và 15 tỷ mét khối đến bằng tàu chở LNG. Tổng cộng, Nga cung cấp hơn 40% lượng khí đốt tiêu thụ ở EU. Ủy ban châu Âu hy vọng rằng đến cuối năm 2022, nhập khẩu khí đốt của Nga sẽ giảm hơn 100 tỷ mét khối. Và trong một vài năm nữa, việc hoàn toàn không phụ thuộc vào Nga là có thể làm được.