Cởi bỏ rào cản trong chính sách đối ngoại và an ninh
Phát biểu trước Quốc hội Đức trong phiên họp đặc biệt ngày 27.2, Thủ tướng Đức Olaf Scholz tuyên bố sẽ dành khoản ngân sách 100 tỷ euro (115 tỷ USD) để hiện đại hóa quân đội. Liên quan đến gói tài chính này, ông Scholz dự kiến sẽ thay thế các phi đội tiêm kích Tornado lạc hậu bằng tiêm kích tàng hình F-35 của Mỹ. Nhưng ông cũng khẳng định thế hệ máy bay chiến đấu và xe tăng tiếp theo cần phải được chế tạo ở châu Âu, đặc biệt tại Pháp. Ông cũng khẳng định, Đức sẽ nâng chi tiêu quốc phòng lên mức 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) theo đúng cam kết của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Những kế hoạch này có thể đánh dấu thời khắc bước ngoặt của nền kinh tế lớn nhất châu Âu trong can dự với thế giới.
Khi lên nắm quyền ba tháng trước đây, Nội các của Thủ tướng Scholz vẫn lựa chọn tiếp cận chính sách của người tiền nhiệm Angela Merkel, với kế hoạch tham vọng về hiện đại hóa sản xuất trong nước và dè chừng, thận trọng trong can dự đối ngoại, tránh các bước đi có thể làm tổn hại đến nền kinh tế. Nhưng xung đột tại Ukraine đã đẩy Nội các của Thủ tướng Scholz đi tới kế hoạch hành động mà ngay cả những đồng minh của Đức trước đó mất rất nhiều năm thuyết phục, gây sức ép nhưng không thành.
Bản kế hoạch mới có nhiều điểm vượt khỏi quyết sách truyền thống bị coi là cứng nhắc của Đức vốn coi hệ quả cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai là lý do để biện minh cho việc né tránh chi tiêu quốc phòng, tập trung cho thương mại và đối thoại.
Xuất khẩu vũ khí của Đức tới các khu vực xung đột từ lâu cũng là một điều rất hạn chế, đặc biệt là đối với đảng Xanh, đảng lớn thứ hai trong chính phủ liên minh mới hiện nay và có nguồn gốc từ các phong trào hòa bình những năm 1980. Đảng này đã ủng hộ các sứ mệnh hòa bình của quân đội Đức, nhưng luôn hạn chế ủng hộ chính sách xuất khẩu vũ khí. Trong thỏa thuận liên minh giữa đảng Dân chủ Xã hội (SPD), đảng Xanh và đảng Dân chủ Tự do (FDP), các bên đã nhất trí về chính sách hạn chế xuất khẩu vũ khí, không cho phép vận chuyển vũ khí tới các khu vực khủng hoảng và họ đã giữ vững lập trường này trong vài tuần gần đây. Thỏa thuận liên minh cũng nêu rõ rằng "các trường hợp ngoại lệ chỉ có thể được thực hiện trong bối cảnh cụ thể và phải được lập thành văn bản một cách công khai, minh bạch".
Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock thuộc đảng Xanh từng cho rằng, việc làm này chỉ làm gia tăng nguy cơ bạo lực. Tuy nhiên, chính bà Baerbock ngày 28.2 thừa nhận Đức đã “xoay 180 độ”, dần từ bỏ một nước Đức đặc biệt kiềm chế trong chính sách đối ngoại và an ninh. “Nếu thế giới chuyển biến khác, nền chính trị của chúng ta cũng phải khác đi”, bà Baerbock nói.
Tín hiệu đầu tiên của những thay đổi này là việc Đức chấp thuận việc để Hà Lan chuyển giao 400 bệ phóng tên lửa chống tăng và để Estonia giao 9 khẩu pháo cho Ukraine. Đây là vũ khí do Đức sản xuất và vì thế việc chuyển giao cần có sự đồng thuận của Berlin.
Ảnh: Getty Images
Tìm kiếm sự độc lập về năng lượng
Đảng Xanh cũng đã lên tiếng ủng hộ kế hoạch của Thủ tướng Scholz về tăng năng lực dự trữ khí đốt, than đá, xây hai trung tâm khí hóa lỏng (LNG) để tiếp nhận nguồn năng lượng này từ Mỹ và Qatar, coi đó là biện pháp nhằm tìm kiếm khả năng độc lập về năng lượng.
Hiện nay, Đức phụ thuộc lớn vào nguồn cung cấp năng lượng của Nga: Nga chiếm hơn 55% lượng khí đốt tự nhiên nhập khẩu của Đức và hơn 40% lượng dầu nhập khẩu của nước này. Nguồn cung này khó có thể được thay thế một cách nhanh chóng.
Nhằm giải quyết vấn đề, Chính phủ Đức hiện muốn phát triển đáng kể năng lượng tái tạo, đồng thời có kế hoạch loại bỏ dần sản xuất nhiệt điện than và điện hạt nhân. Điện hydro là một lựa chọn đang được Đức phát triển, nhưng chưa đến mức có thể mang lại sản lượng điện quy mô lớn. Tuy nhiên, chỉ có các nhà máy điện chạy bằng khí đốt mới có thể lấp đầy khoảng trống năng lượng khi không có gió và vào ban đêm (không có năng lượng mặt trời). Để khắc phục điều này, các nhà máy chứa khí đốt hóa lỏng của Mỹ sẽ được xây dựng.
Chính phủ Đức cũng đang tính đến việc gia hạn thời gian hoạt động của các nhà máy điện hạt nhân và một số nhà máy nhiệt điện than. Điều này gây khó khăn đặc biệt đối với đảng Xanh, bởi vì họ muốn loại bỏ năng lượng hạt nhân và than đá càng sớm càng tốt. Nhưng Bộ trưởng Kinh tế Robert Habeck (thuộc đảng Xanh) tuyên bố: "Không có điều gì cấm kỵ, mọi thứ đang được thảo luận". Bộ trưởng Tài chính Christian Lindner đã đưa ra cách giải thích về chấp nhận mức nợ tăng để có được nguồn tiền cho những dự án mới này. “Đó không phải là nợ. Đó là đầu tư cho tương lai của chúng ta” - ông Linder nêu quan điểm.
Thorsten Benner, Viện trưởng Viện Chính sách công toàn cầu tại Đức cho rằng, rất khó để thay đổi quan điểm về thế giới chỉ sau một đêm. Chính phủ của Thủ tướng Scholz sẽ phải thuyết phục được công chúng, dư luận Đức, để họ thấy rằng những năm tháng dễ dàng đã qua và muốn trở lại con đường thuận lợi đó sẽ cần phải nỗ lực, chiến đấu.
