Bế mạc Phiên họp chuyên đề pháp luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Trước đó, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự thảo Kế hoạch chi tiết và đề cương các báo cáo giám sát chuyên đề  “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 - 2021” và “Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông”; dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. 

Có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải

Dự thảo Kế hoạch chi tiết và Đề cương các báo cáo giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 - 2021, do Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi trình bày nêu rõ mục đích của cuộc giám sát nhằm đánh giá khách quan, trung thực, toàn diện việc triển khai thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 - 2021. Phát hiện những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân (làm rõ những tồn tại, hạn chế là do quy định pháp luật hay do tổ chức thực hiện); làm rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan. Kịp thời xử lý hoặc đề xuất phương án xử lý những tồn tại, hạn chế nhằm khắc phục khó khăn, vướng mắc, bất cập. Kiến nghị, đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật; nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng và xử lý trách nhiệm đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan (nếu có). Rút ra các bài học kinh nghiệm cho việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn tiếp theo.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết, nội dung giám sát tập trung vào việc ban hành chính sách, văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực năng lượng (trọng tâm là các Luật Điện lực, Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Luật Dầu khí, Luật Năng lượng nguyên tử, Luật Khoáng sản; Luật Bảo vệ môi trường, Luật Quy hoạch, Luật Đấu thầu, Luật Đất đai và các văn bản pháp luật khác có liên quan). Đối tượng giám sát được xác định là Chính phủ, các Bộ, ngành, tổ chức, doanh nghiệp có liên quan. UBND cấp tỉnh của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với dự thảo Kế hoạch chi tiết và Đề cương các báo cáo giám sát chuyên đề và cho rằng, Đoàn giám sát cần xác định rõ mục tiêu và trọng tâm, trọng điểm của cuộc giám sát để hoàn thiện kế hoạch chi tiết, đề cương báo cáo, lựa chọn đối tượng giám sát, tổ chức khảo sát, làm việc, triển khai giám sát, bố trí lực lượng làm việc với các bộ, ngành, địa phương phù hợp, không hình thức, bảo đảm hiệu quả và ảnh hưởng ít nhất đến hoạt động của các bộ ngành, địa phương.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị, cần huy động HĐND các địa phương phối hợp với Đoàn ĐBQH thực hiện giám sát tại địa phương; lưu ý điều phối để tránh nhiều đoàn giám sát xuống cùng một địa phương.

Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý một số nội dung lớn cần làm rõ, như: Rà soát, đánh giá và có ý kiến cụ thể về việc triển khai các căn cứ để phát triển năng lượng như thể chế hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước vào các Luật, Nghị quyết của Quốc hội, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội có liên quan đến phát triển năng lượng; ban hành các văn bản hướng dẫn; việc tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng ở các bộ, ngành, địa phương.  Xác định cụ thể nguyên nhân, trách nhiệm đối với kết quả đạt được và bất cập, hạn chế để đánh giá tổng thể việc ban hành, thực hiện chính sách và có kiến nghị cụ thể về hoàn thiện chính sách và tổ chức thực hiện;  đánh giá kỹ và kiến nghị cụ thể về tổ chức quản lý nhà nước, phân công, phân nhiệm về quản lý năng lượng cho phù hợp.

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Đoàn giám sát tiếp tục rà soát sự phù hợp của các Đề cương báo cáo tương ứng với từng đối tượng giám sát; do đặc thù về quản lý nhà nước lĩnh vực năng lượng nên ngoài những vấn đề chung thì nội dung yêu cầu Bộ, ngành, địa phương báo cáo phải tách biệt rõ những vấn đề thuộc phạm vi thẩm quyền, trách nhiệm quản lý của từng Bộ ngành, địa phương. Nội dung làm việc với từng bộ, ngành, địa phương phải cụ thể, phù hợp và là những vấn đề nổi bật, cần thu thập tình hình, thông tin gắn với từng bộ, ngành, địa phương; lựa chọn các bộ ngành, doanh nghiệp tiêu biểu trong sản xuất, tiêu dùng năng lượng, kể cả doanh nghiệp Nhà nước, tư nhân, FDI có các dự án năng lượng lớn để thực hiện giám sát.

Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý, Đoàn giám sát cần tập trung nghiên cứu, đánh giá và có kiến nghị về chính sách chuyển đổi năng lượng, cơ chế đầu tư, kinh doanh phát triển thị trường năng lượng, giá cả thị trường năng lượng, cơ chế dự trữ, dự phòng năng lượng, bảo đảm an ninh, an toàn năng lượng, sử dụng tiết kiệm có hiệu quả năng lượng. Những vấn đề liên quan đến tình hình an ninh năng lượng và các cam kết quốc tế hiện nay về vấn đề năng lượng trên cơ sở bảo đảm độc lập, chủ quyền, an ninh năng lượng bền vững phù hợp tình hình thực tiễn Việt Nam và tập trung tận dụng năng lượng, hạn chế rủi ro.

Tập trung vào 4 nội dung chính

Theo Báo cáo một số nội dung của dự thảo Kế hoạch giám sát chi tiết và Đề cương báo cáo của Đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông” do Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh trình bày và nêu rõ, nội dung giám sát tập trung vào 4 nội dung chính.

Thứ nhất, đánh giá việc ban hành chính sách, pháp luật và công tác quản lý nhà nước về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông trong giai đoạn 2014 - 2022.

Thứ hai, đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13, Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Thứ ba, đánh giá về hiệu quả việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông (kết quả bước đầu, hạn chế, khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân và hướng khắc phục). Xác định rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân đối với những tồn tại, hạn chế trong chỉ đạo, tổ chức.

Thứ tư, những bài học kinh nghiệm rút ra và đề xuất giải pháp, kiến nghị triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 88/2014/QH13, Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông trong thời gian tới.

Chính sách cần thiết thực, cụ thể, có tính khả thi cao

Trình bày dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nêu rõ, khác với các địa phương đã được Quốc hội ban hành Nghị quyết riêng thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù trước đây là áp dụng cho địa bàn cấp tỉnh, tại Kết luận số 67-KL/TW, Bộ Chính trị giao Chính phủ lập Đề án một số cơ chế, chính sách đặc thù báo cáo Quốc hội đối với thành phố Buôn Ma Thuột là đơn vị hành chính cấp huyện của tỉnh Đắk Lắk và phải bảo đảm thống nhất, tương quan, tương đồng với các thành phố khác trong cả nước. Tuy nhiên, hiện nay Quốc hội chưa ban hành Nghị quyết về chính sách đặc thù áp dụng cho đơn vị hành chính cấp huyện trong cả nước.

Do đó, Bộ trưởng cho biết, để cụ thể hóa chủ trương của Bộ Chính trị, dự thảo Nghị quyết quy định cơ chế, chính sách đặc thù cho tỉnh Đắk Lắk theo hướng áp dụng các chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép áp dụng với các địa phương vừa qua như Hải Phòng, Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Cần Thơ, Khánh Hòa nhưng phạm vi áp dụng các chính sách này sẽ chỉ thực hiện trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột.

Trong Báo cáo thẩm tra sơ bộ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường nêu rõ, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhận thấy, đây là trường hợp đặc biệt khi lần đầu trình Quốc hội ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho một thành phố trực thuộc tỉnh - một đơn vị cấp huyện. Điều này cho thấy vai trò đặc biệt quan trọng của thành phố Buôn Ma Thuột đối với phát triển kinh tế-xã hội, ổn định quốc phòng, an ninh trên địa bàn Tây Nguyên. Đa số ý kiến tán thành về mặt chủ trương ban hành Nghị quyết.

Cơ bản thống nhất với Tờ trình và Báo cáo thẩm tra, tuy nhiên Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ gợi mở, cần xem xét những chính sách thiết thực, cụ thể, phù hợp và mang tính khả thi cao trong phát triển thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Cụ thể như thí điểm chính sách phát triển chuỗi cà phê tại thành phố Buôn Ma Thuột từ đầu tư, chế biến sâu đến xây dựng thương hiệu, tái canh như thế nào? Việc tổ chức lễ hội cà phê ra sao? Cà phê có phải là sản phẩm chủ lực, tạo ra chuỗi giá trị, nguồn thu cho thành phố Buôn Ma Thuột hay không? Hay liên quan đến văn hóa, bản sắc của Buôn Ma Thuột đại diện cho cả vùng Tây Nguyên, thì sẽ có chính sách ưu tiên, ưu đãi gì để duy trì phát triển các di sản văn hóa?

Cho rằng cần xem xét có các chính sách phát huy vai trò đô thị sinh thái trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm đề nghị, nên xem xét có chính sách cho doanh nghiệp hoạt động trong khu vực sinh thái, bảo đảm tỷ lệ phủ xanh, không gian xanh tại thành phố Buôn Ma Thuột, vừa phát huy bản sắc, vừa giữ gìn được giá trị văn hóa, sử dụng được người lao động tại chỗ, tạo ra điểm thu hút thực sự, khác biệt hoàn toàn so với các địa phương khác.

Phát biểu kết luận cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, để bảo đảm tính thuyết phục hồ sơ trình Quốc hội cần bổ sung báo cáo đánh giá việc triển khai Kết luận số 67 của Bộ Chính trị. Trong đó thể hiện rõ ngoài các chính sách trong dự thảo Nghị quyết, Chính phủ, tỉnh Đắk Lắk và thành phố Buôn Ma Thuột đang và sẽ triển khai nhiều chính sách theo thẩm quyền để phát triển thành phố Buôn Ma Thuột. Chính sách cần hướng tới mục tiêu như Kết luận số 67 của Bộ Chính trị, đó là: tạo bước đột phá, thực sự là nhân tố thúc đẩy phát triển kinh tế vùng Tây Nguyên.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất đề nghị Quốc hội cho phép tỉnh Đắk Lắk được thí điểm áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù. Theo đó, Đắk Lắk sẽ được vay với tổng mức dư nợ vay không vượt quá 40% số dư thu ngân sách tỉnh được hưởng theo phân cấp. Phần dư nợ tăng thêm so với quy định của Luật Ngân sách nhà nước được dành toàn bộ để đầu tư các dự án liên quan trên địa bàn thành phố. Tổng mức vay và bội chi ngân sách tỉnh hằng năm do Quốc hội quyết định theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Đắk Lắk được phân bổ thêm 45% theo tỷ lệ phần trăm (%) định mức chi thường xuyên tính theo định mức dân số đối với dân số thuộc thành phố Buôn Ma Thuột trong thời gian thực hiện Nghị quyết thí điểm, số phân bổ tăng thêm được bố trí chi cho các nhiệm vụ chi được phân bổ cho thành phố Buôn Ma Thuột.

HĐND tỉnh Đắk Lắk phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi phù hợp với thành phố Buôn Ma Thuột được hưởng và sử dụng thêm toàn bộ phần bổ sung tăng thêm và đề nghị nghiên cứu phân cấp một số nguồn thu từ một số cơ sở có liên quan đến nhà đất do trung ương quản lý trên địa bàn.

Cơ bản thống nhất trình Quốc hội cơ chế ưu đãi thu thuế doanh nghiệp cho các dự án đầu tư trên thành phố Buôn Ma Thuột trong thời gian, điều kiện và thu nhập hưởng ưu đãi, mức độ ưu đãi, lĩnh vực ưu đãi như Chính phủ trình, nhưng đề nghị Chính phủ rà soát hoàn thiện dự thảo Nghị quyết theo ý kiến tham gia của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của cơ quan thẩm tra để bảo đảm chặt chẽ, khả thi, phù hợp với thực tế.

Trên cơ sở đồ án quy hoạch xây dựng khu chức năng, quy hoạch đô thị thành phố Buôn Ma Thuột được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Thủ tướng Chính phủ quyết định việc phân cấp cho UBND tỉnh Đắk Lắk thực hiện phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị của thành phố Buôn Ma Thuột theo trình tự, thủ tục do Thủ tướng Chính phủ quy định và báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện.

Cơ bản thống nhất trình Quốc hội việc HĐND tỉnh Đắk Lắk được ban hành chính sách ưu đãi cho chuyên gia, nhà khoa học tài năng đặc biệt như Chính phủ trình, nhưng đề nghị Chính phủ rà soát, hoàn thiện Nghị quyết theo kiến nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến của cơ quan thẩm tra bảo đảm chặt chẽ, khả thi, phù hợp thực tế thực hiện chính sách này...

Phó Chủ tịch Quốc hội đặc biệt lưu ý, Chính phủ cần xem xét thí điểm chính sách phát triển chuỗi giá trị sản phẩm cây cà phê với những ưu đãi cao nhất về tín dụng, chính sách đầu tư… Ưu đãi, ưu tiên phát triển lĩnh vực văn hóa, du lịch, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc của tỉnh Đắk Lắk nói riêng và Tây Nguyên nói chung. Ưu tiên tối đa việc phát triển cơ sở hạ tầng, nhất là y tế giáo dục và khoa học, công nghệ.