Tổng thống Mỹ đề xuất luật cải tổ Tòa án Tối cao: Nhiệm vụ bất khả thi

Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết ông sẽ thúc đẩy một đạo luật nhằm mang lại những cải tổ cơ bản đối với Tòa án Tối cao liên bang, trong đó có việc giới hạn nhiệm kỳ của các thẩm phán và xây dựng bộ quy tắc đạo đức mang tính ràng buộc. Tuy nhiên, trong bối cảnh ông còn chưa đầy 6 tháng nắm quyền và đảng Cộng hòa đang kiểm soát Hạ viện, kế hoạch của ông có vẻ là một nhiệm vụ bất khả thi.

Tổng thống Mỹ đề xuất luật cải tổ Tòa án Tối cao: Nhiệm vụ bất khả thi -0
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Austin, Texas hôm 29.7. Ảnh: AP

Giới hạn nhiệm kỳ

Phát biểu trong buổi lễ kỷ niệm 60 năm ngày ra đời Đạo luật Quyền dân sự tại Austin, Texas hôm 29.7, Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố chi tiết đề xuất cải cách Tòa án Tối cao Mỹ. Theo đó, ông đề nghị mỗi thẩm phán sẽ chỉ có nhiệm kỳ 18 năm và tổng thống đương nhiệm cứ hai năm một lần sẽ bổ nhiệm một thẩm phán mới thay thế. Hiện tại theo quy định của Hiến pháp, các thẩm phán Tòa án Tối cao đang phục vụ không giới hạn nhiệm kỳ và được bổ nhiệm trọn đời.

Ông chủ Nhà Trắng lập luận rằng việc giới hạn nhiệm kỳ sẽ giúp đảm bảo Tòa án Tối cao được thay đổi thành viên một cách thường xuyên hơn, quá trình đề cử thẩm phán mới cũng trở nên dễ dự đoán hơn.

Bộ quy tắc đạo đức

Ngoài ra, ông Biden cũng nêu bật một loạt quan ngại về mặt đạo đức, đe dọa sự liêm chính của tòa án. Về điểm này, ông Biden cũng muốn thiết lập một bộ quy tắc đạo đức dành cho các thẩm phán, yêu cầu họ phải công bố các quà tặng bản thân nhận được, tránh tham gia hoạt động chính trị công khai và không tham gia xét xử các vụ án mà họ hoặc vợ/chồng họ có xung đột lợi ích về tài chính hoặc các vấn đề khác.

Ngoài ra, ông Biden cũng kêu gọi sửa đổi Hiến pháp nhằm giới hạn quyền miễn trừ rộng rãi của Tổng thống mà 6 thẩm phán theo tư tưởng bảo thủ đã ủng hộ trong phán quyết công bố vào cuối tháng trước.

Ông Biden còn kêu gọi sửa đổi Hiến pháp để đảo ngược phán quyết mang tính bước ngoặt hồi tháng 7 của Tòa án Tối cao. Hội đồng thẩm phán khi đó xác định các cựu tổng thống được hưởng quyền miễn tố với hoạt động công vụ, song quyền này không áp dụng với các hành động cá nhân. Quyết định này đã khiến quá trình xét xử cáo buộc cựu tổng thống Donald Trump tìm cách lật kèo bầu cử hồi năm 2020 bị trì hoãn thêm. Ứng viên đảng Cộng hòa gần như chắc chắn sẽ không phải ra tòa trước cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 năm nay.

Ông Biden cho rằng phán quyết của Tòa án Tối cao cho phép Tổng thống được hưởng các quyền miễn trừ lớn, bao gồm quyền miễn truy tố ngay cả khi phạm tội là một ví dụ của việc ra quyết sách nguy hiểm và cực đoan, đặt tất cả người dân Mỹ trước những nguy cơ.

Không ai đứng trên luật pháp

Trong một bài viết trước đó nhằm công bố kế hoạch cải tổ Tòa án Tối cao đăng trên tờ Washington xuất bản vào sáng 29.7, ông Biden viết: "Đất nước này được thành lập dựa trên một nguyên tắc đơn giản nhưng sâu sắc: Không ai đứng trên luật pháp. Không phải tổng thống Mỹ. Không phải một thẩm phán tại Tòa án Tối cao Hoa Kỳ. Không ai cả". "Những gì đang xảy ra hiện nay là không bình thường và nó làm suy yếu niềm tin của công chúng đối với các quyết định của tòa án, bao gồm cả những quyết định ảnh hưởng đến quyền tự do cá nhân", Tổng thống Mỹ viết.

Đề xuất được ông Biden đưa ra trong bối cảnh các thành viên đảng Dân chủ đang ngày càng bất mãn với Tòa án Tối cao, sau khi hội đồng thẩm phán ra phán quyết đảo ngược các quyết định mang tính bước ngoặt về quyền phá thai và quyền điều chỉnh của chính quyền liên bang trong các vấn đề về y tế, môi trường, an toàn lao động và bảo vệ người tiêu dùng, vốn đã có hiệu lực trong nhiều thập kỷ.

Các thành viên đảng Dân chủ cũng cho rằng một số thẩm phán bảo thủ trong Tòa án Tối cao có những mối quan hệ và quyết định đáng ngờ, gây ảnh hưởng tới tính khách quan khi ra phán quyết. Tòa án Tối cao Mỹ hiện có tổng cộng 9 thẩm phán, trong đó 6 người thuộc phe bảo thủ, còn lại là phe tự do.

Nhiệm vụ bất khả thi

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng sự chia rẽ sâu sắc hiện nay trong Quốc hội khiến những cải cách này khó có thể đưa thành luật. Trên thực tế, thủ tục để sửa đổi Hiến pháp không hề đơn giản. Một kiến nghị sửa đổi sẽ phải được đề xuất bởi ít nhất 2/3 nghị sĩ tại lưỡng viện Quốc hội hoặc tại một đại hội Hiến pháp do ít nhất 34 tiểu bang yêu cầu tổ chức. Sau đó, kiến nghị này sẽ phải được Quốc hội của ít nhất 38 tiểu bang thông qua.

AP cũng cho rằng, khả năng Quốc hội thông qua một dự luật như vậy gần như là con số 0 trong bối cảnh phe Cộng hòa đang nắm đa số tại Hạ viện và chỉ còn chưa đầy 100 ngày nữa là tới ngày bầu cử. Lần cuối cùng Quốc hội Mỹ phê chuẩn việc sửa đổi Hiến pháp là năm 1992.

Trên thực tế, đề xuất này cũng vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của phe Cộng hòa. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đã tuyên bố dự luật này sẽ "chết yểu" ngay khi được trình lên Hạ viện.

Cựu tổng thống Trump hồi đầu tháng gọi ý tưởng cải cách Tòa án Tối cao của ông Biden là hành động tuyệt vọng của phe Dân chủ nhằm "đóng vai trò trọng tài". Ông cáo buộc đảng của ông Biden đang tìm cách can thiệp cuộc bầu cử tổng thống, tấn công nền tư pháp và các đối thủ chính trị.

Trong khi đó, Phó Tổng thống Kamala Harris đã ca ngợi nỗ lực của Tổng thống Biden, khẳng định sẽ đồng hành với nhà lãnh đạo thứ 46 của Nhà Trắng trong nỗ lực này.

Còn bà Elizabeth Warren, thượng nghị sĩ Dân chủ đến từ bang Massachusetts, hôm 28.7 cho biết đề xuất cải cách của ông Biden là lời nhắc nhở với người dân Mỹ rằng "khi họ bỏ phiếu vào tháng 11, Tòa án Tối cao cũng có tên trong lá phiếu". "Đó là lý do nên bỏ phiếu cho Phó Tổng thống Kamala Harris và đảng Dân chủ tại Thượng viện và Hạ viện", bà nói.

Thế giới 24h

Vụ nổ máy nhắn tin ở Lebanon: HĐBA sẽ họp khẩn cấp, Lebanon chuẩn bị cho kịch bản chiến tranh
Quốc tế

Vụ nổ máy nhắn tin ở Lebanon: HĐBA sẽ họp khẩn cấp, Lebanon chuẩn bị cho kịch bản chiến tranh

Hội đồng Bảo an (HĐBA) Liên Hợp Quốc cho biết sẽ họp khẩn cấp vào ngày 20.9 về vụ nổ hàng nghìn máy nhắn tin ở Lebanon nhằm vào nhóm chiến binh Hezbollah, trong khi Thủ tướng nước này khẳng định Lebanon đang trong tình trạng chiến tranh và đã họp Nội các để chuẩn bị cho các kịch bản.

FED mạnh tay hạ lãi suất và tác động đối với các ngân hàng Trung ương
Quốc tế

FED mạnh tay hạ lãi suất và tác động đối với các ngân hàng Trung ương

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định hạ lãi suất lần đầu tiên kể từ những ngày đầu của đại dịch Covid-19, với mức giảm mạnh tay là 0,5 điểm phần trăm. Quyết định này mở đầu cho giai đoạn nới lỏng tiền tệ của Mỹ và chắc chắn sẽ khuyến khích làn sóng tương tự ở nhiều quốc gia.

Thêm một làn sóng các vụ nổ mới ở Lebanon: Điều gì đã xảy ra?
Quốc tế

Thêm một làn sóng các vụ nổ mới ở Lebanon: Điều gì đã xảy ra?

Chỉ một ngày sau khi hàng nghìn máy nhắn tin phát nổ ở Lebanon, một loạt thiết bị điện tử khác đã phát nổ ngày 18.9 trong làn sóng thứ hai. Phía Lebanon cáo buộc Israel đứng đằng sau cả hai vụ tấn công. Diễn biến mới này đã làm gia tăng mối lo ngại rằng cuộc xung đột âm ỉ giữa hai bên có thể leo thang thành chiến tranh toàn diện; đồng thời khiến dư luận băn khoăn về khả năng các thiết bị bị xâm phạm, đặc biệt là sau khi các vụ đánh bom như vậy đã giết chết hoặc làm bị thương rất nhiều thường dân.

Vùng Vịnh với tham vọng trở thành siêu cường AI
Quốc tế

Vùng Vịnh với tham vọng trở thành siêu cường AI

Trong vài năm qua, Các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất (UAE) đã tiến hành các bước đi quan trọng để trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu về trí tuệ nhân tạo (AI). Hiện nay, các nước vùng Vịnh khác, đặc biệt là Ảrập Xêút và Qatar, cũng đang tiếp bước khi đầu tư đáng kể vào công nghệ mới này.

Vụ hàng nghìn máy nhắn tin phát nổ ở Lebanon: Nguy cơ leo thang căng thẳng
Quốc tế

Vụ hàng nghìn máy nhắn tin phát nổ ở Lebanon: Nguy cơ leo thang căng thẳng

Ít nhất 9 người đã thiệt mạng và gần 3.000 người bị thương, bao gồm Đại diện ngoại giao của Iran tại Lebanon, khi các máy nhắn tin phát nổ tại các thành trì của Hezbollah trên khắp Lebanon trong một vụ nổ đồng thời chưa từng có. Hezbollah và Chính phủ Lebanon đổ lỗi cho Israel rằng đây là một cuộc tấn công từ xa tinh vi.

Hồi hộp chờ đợi quyết định lãi suất của Fed
Thế giới 24h

Hồi hộp chờ đợi quyết định lãi suất của Fed

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có cuộc họp chính sách vào ngày 17 - 18.9. Các nhà phân tích và nhà đầu tư đang theo dõi từng diễn biến để xem Fed sẽ quyết định nới lỏng lãi suất đến mức nào, hứa hẹn sẽ tạo ra những chấn động lớn trên thị trường tài chính toàn cầu.

Kenya: Kêu gọi xây dựng luật về an toàn trường học
Thế giới 24h

Kenya: Kêu gọi xây dựng luật về an toàn trường học

Sau vụ hỏa hoạn gần đây tại Học viện Hillside Endarasha ở Quận Nyeri khiến 21 học sinh thiệt mạng, hai công dân Kenya đã kiến ​​nghị lên Quốc hội yêu cầu ban hành Luật An toàn và an ninh trường học toàn diện. Ông Anthony Manyara và ông John Wangai, những người kiến ​​nghị, lập luận rằng cần có khuôn khổ pháp lý cụ thể để giải quyết mối đe dọa ngày càng gia tăng của các thảm họa liên quan đến trường học trên khắp cả nước.

Bầu cử Tổng thống Mỹ và tương lai quan hệ Mỹ - Trung
Thế giới 24h

Bầu cử Tổng thống Mỹ và tương lai quan hệ Mỹ - Trung

Khi Hoa Kỳ tiến gần đến cuộc bầu cử Tổng thống năm 2024, động thái giữa hai ứng cử viên hàng đầu là bà Kamala Harris và ông Donald Trump, đang có những tác động đáng kể đến quan hệ Trung Quốc - Hoa Kỳ. Về vấn đề này, các chuyên gia cho rằng, đánh giá quan điểm của các cố vấn chủ chốt của hai ứng cử viên có thể giúp phát hiện sự khác biệt trong cách tiếp cận của họ đối với Trung Quốc.

Australia: Hành vi chia sẻ dữ liệu cá nhân trực tuyến ác ý sẽ bị phạt tù tới 7 năm
Quốc tế

Australia: Hành vi chia sẻ dữ liệu cá nhân trực tuyến ác ý sẽ bị phạt tù tới 7 năm

Để tăng cường bảo vệ thông tin cá nhân của công dân và bảo đảm quyền riêng tư trong thời đại kỹ thuật số, Chính phủ Australia đã trình dự thảo Luật sửa đổi về quyền riêng tư và các quy định khác năm 2024 lên Quốc hội. Do Bộ trưởng Tư pháp Mark Dreyfus thúc đẩy, dự luật này nhằm củng cố pháp luật về quyền riêng tư, đặc biệt tập trung vào việc hình sự hóa hành vi chia sẻ dữ liệu cá nhân một cách ác ý (doxxing).