Gia tăng áp lực đối với các bên
Trong ngày cùng của chuyến công du Trung Đông, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã gia tăng áp lực lên Hamas, kêu gọi lực lượng này nhanh chóng chấp nhận đề xuất mới nhất về lệnh ngừng bắn với Israel. Ông nói rằng “đã đến lúc” đi đến một thỏa thuận giải phóng con tin và tạm dừng gần 7 tháng chiến tranh ở Gaza.
Trước đó, ông Blinken đã gặp các nhà lãnh đạo Israel, điểm dừng chân cuối cùng trong chuyến thăm thứ bảy của ông tới khu vực này kể từ khi chiến tranh nổ ra vào tháng 10. Mỹ cùng các nhà hòa giải Ai Cập và Qatar hy vọng việc đi đến một thỏa thuận ngừng bắn có thể ngăn chặn Israel tiến hành kế hoạch tấn công vào thị trấn Rafah ở phía Nam Gaza, nơi có khoảng 1,4 triệu người Palestine đang trú ẩn.
Tuy nhiên, một điểm mấu chốt của thỏa thuận dường như vẫn chưa thể thống nhất, đó là liệu thỏa thuận có đưa đến việc chấm dứt hoàn toàn cuộc tấn công của Israel như Hamas yêu cầu hay không.
Trong suốt nhiều tháng đàm phán qua, Hamas cho biết họ sẽ chỉ giải phóng tất cả các con tin mà nhóm này bắt giữ nếu Israel chấm dứt vĩnh viễn chiến tranh đồng thời quân đội Israel phải rút hoàn toàn khỏi Gaza.
Trong các tuyên bố công khai cho đến nay, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã kiên quyết bác bỏ việc dừng chiến tranh trước khi Hamas bị tiêu diệt. Một trong những dấu hiệu cho thấy vẫn còn nhiều thách thức trong các cuộc đàm phán, đó là trong cuộc tiếp Ngoại trưởng Mỹ Blinken hôm 1.5, ông Netanyahu một lần nữa tuyên bố sẽ phát động cuộc tấn công vào Rafah, nơi mà ông coi là thành trì cuối cùng của Hamas ở Gaza.
Về phần mình, trong một tuyên bố nhằm gây áp lực lên Hamas, ông Blinken nói rằng Israel đã thực hiện những thỏa hiệp “rất quan trọng” trong nỗ lực ngừng bắn và giờ đây việc hoàn thành thỏa thuận này phụ thuộc vào Hamas.
Nội dung thỏa thuận
Trước đó cùng ngày, trong cuộc hội kiến Tổng thống Israel Isaac Herzog ở Tel Aviv, ông Blinken nói rằng Hamas sẽ phải chịu trách nhiệm nếu không đạt được thỏa thuận. “Không thể chậm trễ, không thể viện lý do. Giờ chính là lúc đi đến một thỏa thuận”, nhà ngoại giao Mỹ khẳng định. Trong suốt chuyến thăm khu vực của mình, với các điểm dừng trước đó ở Ảrập Xêút và Jordan, ông Blinken cũng kêu gọi Hamas chấp nhận đề xuất ngừng bắn.
Đề xuất này đưa ra ba giai đoạn, mỗi giai đoạn kéo dài từ 6 - 7 tuần, theo thông tin chi tiết được đưa tin lần đầu tiên trên tờ báo Al-Akhbar của Lebanon, tờ báo thân cận với Hamas và nhóm chiến binh Hezbollah của Lebanon.
Giai đoạn đầu tiên, Hamas sẽ thả phụ nữ và thường dân lớn tuổi để đổi lấy việc thả hàng trăm tù nhân Palestine trong các nhà tù của Israel. Trong một loạt các bước theo trình tự thời gian, quân đội Israel sẽ rút khỏi một con đường ven biển ở Gaza, sau đó từ trung tâm Gaza và những người di tản sẽ quay trở lại phía Bắc.
Trong khi chờ đợi, các cuộc đàm phán sẽ bắt đầu nhằm khôi phục “hòa bình vĩnh viễn”, một quan chức Ai Cập giấu tên cho biết.
Giai đoạn tiếp theo, Hamas thả tất cả các con tin còn lại (bao gồm binh lính và dân thường), đồng thời Israel rút lực lượng của mình khỏi Gaza. Quan chức Ai Cập cho biết Hamas coi ngôn ngữ về việc rút quân là quá mơ hồ; đồng thời yêu cầu thỏa thuận phải nêu rõ “hành động rút quân hoàn toàn” để tránh những cách hiểu khác nhau.
Giai đoạn cuối cùng sẽ chứng kiến việc trao trả thi thể các con tin đã tử vong và bắt đầu kế hoạch tái thiết kéo dài 5 năm. Kế hoạch đưa ra điều kiện Hamas chấp nhận không xây dựng lại kho vũ khí quân sự của mình.
Ngoài ra trong các giai đoạn, ông Blinken cho biết thỏa thuận sẽ cho phép cơ quan cứu trợ đưa thực phẩm, thuốc men và nước uống cần thiết vào Gaza, nơi chiến tranh đang gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo, đẩy miền Bắc Gaza đến bờ vực của nạn đói và khiến khoảng 80% dân số 2,3 triệu người phải rời bỏ nhà cửa.
Ông Blinken cũng lưu ý đã có “tiến bộ đáng kể” trong nỗ lực tăng cường dòng viện trợ vài Gaza bởi ngày 1.5, Israel đã mở lại cửa khẩu Erez để cho phép hàng hóa vào miền Bắc Gaza lần đầu tiên kể từ khi cửa khẩu này bị hư hại trong cuộc tấn công ngày 7.10 của Hamas.
