Công dân Israel sẽ được miễn thị thực
Các quan chức Hoa Kỳ cho biết việc Israel tham gia Chương trình Miễn thị thực sẽ được công bố vào cuối tuần này, ngay trước khi kết thúc năm ngân sách liên bang vào 30.9, đây là thời hạn cuối cùng để Israel được tiếp nhận mà không cần phải hội đủ điều kiện vào năm tới.
Bộ An ninh Nội địa quản lý chương trình này, hiện cho phép công dân của 40 quốc gia chủ yếu là châu Âu và châu Á đến Mỹ trong 3 tháng mà không cần thị thực.
Thông tin trên được đưa ra chỉ 8 ngày sau khi Tổng thống Joe Biden gặp Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại New York bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc. Các nhà lãnh đạo đã không nêu vấn đề này trong bài phát biểu ngắn gọn của họ nhưng nó đã trở thành chủ đề đàm phán và tranh luận căng thẳng trong nhiều tháng cũng như nỗ lực của chính quyền Biden nhằm đạt được một thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel và Ảrập Xêút .
Cả Bộ Ngoại giao và Bộ An ninh Nội địa Mỹ đều từ chối bình luận về thông tin trên vào thời điểm này, đồng thời nói thêm rằng hai cơ quan này sẽ đưa ra “quyết định cuối cùng trong những ngày tới”. Theo Bộ Ngoại giao, Mỹ đang hợp tác với Israel để “hoàn thành đầy đủ các yêu cầu liên quan đến thực thi pháp luật, an ninh quốc gia và nhập cư” của chương trình.
Cho đến nay, Chính phủ cực hữu của ông Netanyahu đã nhiều lần bị Mỹ chỉ trích về cách đối xử với người Palestine, bao gồm cả đẩy mạnh việc xây dựng các khu định cư ở Bờ Tây. Tuy nhiên, động thái của Mỹ sẽ mang lại động lực cho Thủ tướng Netanyahu tại quê nhà. Ông đang phải đối mặt các cuộc biểu tình rầm rộ trong nhiều tháng phản đối kế hoạch cải cách tư pháp của mình và có thể sẽ phải hứng chịu sự chỉ trích từ người Palestine, những người cho rằng Mỹ không nên “khen thưởng” chính phủ Israel vào thời điểm các nỗ lực hòa bình đang bế tắc.
Cam kết của Israel
Trên thực tế, Israel đáp ứng hai trong ba tiêu chí quan trọng nhất trong hai năm qua để được vào câu lạc bộ miễn thị thực độc quyền: đó là tỷ lệ từ chối cấp thị thực thấp và tỷ lệ ở lại quá hạn thị thực thấp. Họ đã phải vật lộn để đáp ứng điều thứ ba, đó là là tất cả công dân Hoa Kỳ, bao gồm cả người Mỹ gốc Palestine, phải được đối xử bình đẳng khi đi đến hoặc qua Israel.
Với lý do an ninh quốc gia, Israel từ lâu đã có các yêu cầu nhập cảnh và quy trình sàng lọc riêng biệt đối với người Mỹ gốc Palestine. Nhiều người phàn nàn rằng các thủ tục này phiền phức và mang tính phân biệt đối xử. Những người Mỹ có giấy tờ cư trú của người Palestine ở Bờ Tây và Dải Gaza phần lớn bị cấm sử dụng sân bay quốc tế của Israel. Thay vào đó, giống như những người Palestine khác, họ buộc phải đi qua Jordan hoặc Ai Cập.
Tuy nhiên, trong những tháng gần đây, Israel đã chuyển sang điều chỉnh các yêu cầu nhập cảnh đối với người Mỹ gốc Palestine, bao gồm cả việc cho phép họ bay đến và rời khỏi Sân bay Quốc tế Ben Gurion ở Tel Aviv và đi thẳng đến Bờ Tây và Israel. Israel cũng cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại của người Mỹ gốc Palestine ra vào Dải Gaza do Hamas cai trị.
Theo các quan chức, các quy định mới đã có hiệu lực vào đầu tháng này để hệ thống hóa các thay đổi, mặc dù vẫn còn nhiều lo ngại. Bộ An ninh Nội địa dự định nhấn mạnh trong thông báo rằng họ sẽ tiếp tục theo dõi tình hình để đảm bảo rằng Israel tuân thủ những cam kết mới. Các quan chức cho biết việc không tuân thủ có thể dẫn đến việc Israel bị đình chỉ khỏi chương trình.
Phản ứng của người Mỹ gốc Palestine
Bất chấp điều đó, thông tin Mỹ sẽ “mở cửa” cho công dân Israel đang vấp phải sự chỉ trích của các nhà hoạt động người Mỹ gốc Palestine, vốn cho rằng quốc gia Do Thái sẽ không từ bỏ chính sách phân biệt đối xử với họ.
Yousef Munayyer, người đứng đầu Chương trình Palestine-Israel và thành viên cấp cao tại Trung tâm Ảrập Washington, cho biết: “Có rất nhiều vấn đề với quyết định này”. “Yêu cầu có đi có lại rõ ràng là vẫn chưa được đáp ứng vì chính sách của Israel tiếp tục đối xử khác biệt với một số người Mỹ, đặc biệt là người Mỹ gốc Palestine. Tuy nhiên, chính quyền dường như đã cam kết ở cấp cao nhất trong việc bỏ qua sự phân biệt đối xử liên tục này đối với công dân Mỹ để đưa Israel tham gia chương trình trước thời hạn”.
Ông Munayyer cho biết “không rõ tại sao chính quyền Biden dường như quyết tâm mang lại những chiến thắng chính trị cho Benjamin Netanyahu vào thời điểm mà chính phủ cực hữu của ông đang xúc phạm người Palestine và nhiều người Israel bằng chương trình nghị sự cực đoan của họ”.
Theo chương trình miễn trừ, người Israel sẽ có thể đến Hoa Kỳ vì mục đích công tác hoặc du lịch trong tối đa 90 ngày mà không cần thị thực, thay vào đó, họ chỉ cần đăng ký với Hệ thống điện tử cấp phép du lịch.
