Trước tình trạng có sự chênh lệch rất lớn giữa số thu ngân sách nhà nước năm 2021 được báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ Hai (tháng 10.2021) và số đánh giá bổ sung, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ rút kinh nghiệm, nâng cao năng lực phân tích, dự báo.
Báo cáo của Chính phủ cho biết, tổng thu ngân sách nhà nước năm 2021 vượt rất cao so với dự toán (tăng 16,8%), tương ứng mức tăng trên 202.000 tỷ đồng so với số đã báo cáo Quốc hội (số báo cáo Quốc hội chỉ tăng 22.200 tỷ đồng so với dự toán) vào tháng 10.2021.
Trong đó, 3 khoản thu chủ yếu của ngân sách nhà nước đều vượt dự toán rất cao: Thu nội địa vượt 15,1%, thu từ dầu thô vượt 92,44% và thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu vượt 20,9% so với dự toán ngân sách nhà nước năm 2021.
Đáng chú ý, trong Báo cáo thẩm tra về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện ngân sách nhà nước năm 2021, tình hình triển khai thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2022, Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho biết, chỉ trong thời gian rất ngắn (riêng trong quý IV.2021), thu ngân sách nhà nước tăng hơn 9 lần so với số báo cáo Quốc hội, số tăng thu chiếm khoảng 90,1% số tăng thu ngân sách nhà nước cả năm.
Nhiều khoản thu tăng rất cao so với dự toán như: Thu về nhà, đất tăng 65% so với dự toán; thu tiền cấp khai thác khoáng sản tăng 71,2% so với dự toán; thu từ quỹ đất công ích tăng 120,7% so với dự toán...
“Mặc dù dự toán ngân sách nhà nước năm 2021 được xây dựng trong bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến rất phức tạp, khó dự báo chính xác, song việc chênh lệch quá lớn so với dự toán và số đã báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ Hai thể hiện năng lực dự báo, đánh giá còn hạn chế, chưa dự báo đầy đủ các biến động kinh tế - xã hội với các yếu tố tác động đến thu ngân sách nhà nước trong những tháng cuối năm”, Báo cáo thẩm tra nêu rõ.
Đặc biệt, theo Ủy ban Tài chính – Ngân sách, tình trạng này đã kéo dài trong nhiều năm, làm ảnh hưởng lớn đến việc xây dựng dự toán năm sau và hiệu quả phân bổ, sử dụng ngân sách nhà nước.
Do vậy, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ rút kinh nghiệm, có giải pháp khắc phục, nâng cao năng lực phân tích, dự báo các nguồn thu để tạo cơ sở vững chắc trong việc xây dựng dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2023 và những năm tiếp theo.
Ngoài ra, theo báo cáo của Chính phủ, còn khoảng 11.000 tỷ đồng vốn viện trợ chưa được trình cấp có thẩm quyền bổ sung dự toán. Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị Chính phủ khẩn trương rà soát, cập nhật đầy đủ các khoản viện trợ chưa được bổ sung vào dự toán năm 2021 trình cấp có thẩm quyền để phản ánh đúng tình hình thu, chi ngân sách nhà nước.
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
