Ngành logistics tận dụng cơ hội từ EVFTA

Cơ hội nhiều, khó khăn lớn

Chia sẻ tại tọa đàm “Giải pháp thúc đẩy ngành logistics tận dụng cơ hội từ EVFTA” ngày 22.9, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương Trần Thanh Hải cho biết, EU là một trong những thị trường truyền thống của Việt Nam. Sau khi EVFTA được ký kết, khối lượng hàng hóa trao đổi giữa Việt Nam và EU tăng lên rất nhiều. Có những mặt hàng có khối lượng vận chuyển lớn như dệt may, da giày, thủy sản… Để đưa hàng hóa đến EU với chi phí hợp lý và thời gian ngắn, vai trò của các doanh nghiệp logistics rất quan trọng.

Bên cạnh các cơ hội, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho rằng, các doanh nghiệp logistics Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức mới do EVFTA mang lại. Sự chênh lệch về năng lực khiến các doanh nghiệp phải cạnh tranh gay gắt với các doanh nghiệp logistics của EU, vốn rất mạnh và chiếm thị phần đáng kể trên thị trường logistics thế giới. Nhiều doanh nghiệp logistics mạnh của EU đã hoạt động ở Việt Nam như các tập đoàn DHL Group, Kuehne + Nagel, DB Schenker của Đức, tập đoàn Maersk của Đan Mạch... Trong khi đó, các doanh nghiệp dịch vụ logistics của Việt Nam phần lớn ở quy mô nhỏ và vừa, tính chuyên nghiệp chưa cao, cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được dẫn đến chi phí dịch vụ logistics của Việt Nam cao hơn so với các nước. 

Ở góc độ doanh nghiệp thực hiện dịch vụ logistics, ông Mai Trần Thuật, Tập đoàn Bee Logistics cho biết, EVFTA cùng với xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng từ Trung Quốc sang Việt Nam và một số nước ở Đông Nam Á đã tạo thêm việc làm cho doanh nghiệp logistics của Việt Nam cũng như EU, kể cả trong 2 năm ứng phó đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, để cạnh tranh trực tiếp với những công ty lớn như Maersk hay DHL thì rất khó.

Là doanh nghiệp đang sử dụng các dịch vụ logistics, ông Lê Hoành Khánh Nhựt, Tổng giám đốc Công ty CP Cao su Đà Nẵng cho biết, nhờ tận dụng được EVFTA, kim ngạch xuất khẩu của công ty đã tăng trưởng tới 36%. Tuy nhiên, thời gian qua, logistics là một chi phí rất lớn trong cơ cấu giá thành sản phẩm. Có những giai đoạn khó khăn như năm 2021, chi phí logistics đã tăng lên hàng chục lần. Điều này tạo ra áp lực khi các doanh nghiệp cân đối chi phí trong sản xuất. Cũng theo ông Nhựt, do Việt Nam không có các hãng tàu, không thể điều phối hãng tàu, nên để vượt qua những khó khăn này, các doanh nghiệp phải tìm cách đa dạng hóa các nhà vận tải, tránh phụ thuộc một hãng tàu.

Nắm rõ cam kết mở cửa dịch vụ logistics

Theo Phó vụ trưởng, Vụ Chính sách Thương mại Đa biên Ngô Chung Khanh, các doanh nghiệp logistics Việt Nam chưa chú ý đọc kỹ những nội dung cam kết mở cửa dịch vụ logistics trong EVFTA và còn quá tập trung vào thị trường Việt Nam mà chưa để ý đến cơ hội tại khu vực EU. Mỗi doanh nghiệp logistics trong nước chưa thể cung cấp đầy đủ các dịch vụ mà chỉ cung cấp được một số dịch vụ thế mạnh, gây ra sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp. Ngoài ra, lối tư duy cạnh tranh, dìm giá cũng gây ra sự bất lợi cho chính các doanh nghiệp trong nước.  

Để ứng phó với những thách thức và tận dụng cơ hội từ hiệp định EVFTA, theo ông Khanh, ngành logistics Việt Nam cần có những giải pháp đồng bộ hơn nữa từ sự chủ động của doanh nghiệp cho đến những chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Các doanh nghiệp cần nắm rõ hơn nữa những cam kết mở cửa dịch vụ logistics để nhận diện được các nguy cơ mới trong cạnh tranh và thay đổi tư duy về ngành logistics, qua đó tối ưu hóa hoạt động của doanh nghiệp.

Đề xuất giải pháp giúp giảm chi phí logistics, ông Lê Hoành Khánh Nhựt cho rằng Việt Nam nên phát triển các trung tâm logistics tại các cảng lớn để bảo đảm được lượng tàu vào ra phù hợp. Đồng thời, nên đầu tư các hãng tàu để có thể làm chủ được cuộc chơi. Nếu bây giờ chúng ta không làm, không theo kịp thì càng về sau sẽ càng phải cạnh tranh khốc liệt. 

Trong bối cảnh có nhiều doanh nghiệp logistics trong và ngoài nước đang cạnh tranh, doanh nghiệp nào ứng dụng được công nghệ tốt thì có khả năng vượt trội và có thể vươn xa hơn, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Trần Thanh Hải nói. Cùng với đó, hệ thống logistics và vận chuyển phải bảo đảm được các yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn và quy trình kiểm soát quốc tế của EU.

Đối với hàng xuất khẩu từ Việt Nam, các mặt hàng truyền thống hay các mặt hàng mới cũng cần có sự bảo đảm tốt hơn về chất lượng bảo quản, vận chuyển, đặc biệt là nhóm hàng nông sản, mây tre đan, đồ gỗ là những mặt hàng dễ bị thay đổi chất lượng do điều kiện nhiệt độ, môi trường. Đối với các mặt hàng có lộ trình dỡ bỏ thuế sau từ 5 - 10 năm, sự gia tăng nhu cầu vận chuyển có thể muộn hơn nhưng vẫn cần có sự chuẩn bị về phương tiện, thiết bị, quy trình quy chuẩn để vận chuyển các mặt hàng này đáp ứng các cam kết trong EVFTA , ông Trần Thanh Hải chia sẻ.