Đơn giản hóa thủ tục hành chính, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin
Đại diện lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, trong thời gian qua, Bộ đã ban hành nhiều chính sách, cơ chế nhằm thúc đẩy hoạt động khoa học và công nghệ (KH - CN). Trước yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong tình hình mới, Bộ đã ban Thông tư số 20 thay thế Thông tư số 08/2017 Quy định tuyển chọn, giao trực tiếp tổ chức và cá nhân thực hiện nhiệm vụ KH - CN cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước. Theo đó, đã bổ sung nhiều nội dung tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ KH - CN.
Cụ thể, có hai nhóm tài liệu được chuyển sang hậu kiểm, chỉ bổ sung, hoàn thiện sau khi Hội đồng tư vấn tuyển chọn kiến nghị trúng tuyển để phục vụ cho Tổ thẩm định họp thẩm định kinh phí nhiệm vụ là: Lý lịch khoa học của thành viên chính và thư ký khoa học; Báo giá thiết bị máy móc, vật tư nguyên vật liệu. Đồng thời, bỏ quy định có Báo cáo tài chính đối với loại hình nhiệm vụ là đề tài, đề án được tài trợ 100% từ ngân sách nhà nước. Cùng với đó, Thông tư 20 điều chỉnh thời hạn nộp hồ sơ từ 60 ngày xuống còn 30 ngày để đẩy nhanh tiến độ triển khai các nội dung xét duyệt. Điều này cũng tương thích với quy định tại Điều 12 Luật Đấu thầu.
Về ứng dụng công nghệ thông tin, việc quản lý chương trình, nhiệm vụ KH - CN được thực hiện trên Hệ thống quản lý nhiệm vụ KH - CN quốc gia. Đây là hệ thống thông tin do Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng, quản lý và vận hành để quản lý việc thực hiện nhiệm vụ KH - CN sử dụng ngân sách nhà nước. Văn bản, hồ sơ và tài liệu được trao đổi bằng phương thức trực tuyến thông qua Hệ thống quản lý nhiệm vụ KH - CN quốc gia.
Về phương thức họp hội đồng tư vấn tuyển chọn, Thông tư số 20 đã bổ sung quy định các phương thức họp hội đồng trực tuyến; phương thức trực tiếp kết hợp với trực tuyến để đảm bảo tính linh hoạt cho hoạt động xét duyệt các nhiệm vụ KH - CN.
Công khai, minh bạch, chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu
Thông tư 20 bổ sung yêu cầu “Báo cáo ứng dụng kết quả thực hiện nhiệm vụ cấp quốc gia khác” (Điều 4); bổ sung quy định không cho phép thành viên của đơn vị phối hợp thực hiện nhiệm vụ tham gia Hội đồng tư vấn (Điều 8); bắt buộc kiểm tra thực tế cơ sở vật chất, kỹ thuật của tổ chức chủ trì và đơn vị phối hợp trong dự án sản xuất thử nghiệm. Bổ sung yêu cầu hồ sơ năng lực của đơn vị phối hợp trong dự án sản xuất thử nghiệm; bỏ quy định đơn vị đăng ký chủ trì thực hiện nhiệm vụ tham gia phiên họp Hội đồng tư vấn. Bổ sung việc gửi “câu hỏi” để giải trình trước phiên họp Hội đồng tư vấn.
Tổ chức, cá nhân đề xuất nhiệm vụ sẽ được ưu tiên trong trường hợp hồ sơ của tổ chức chủ trì là tổ chức đề xuất nhiệm vụ có điểm trung bình đạt từ 70/100 điểm, tổng điểm của hồ sơ được cộng thêm 10% (mười phần trăm) điểm trung bình của hồ sơ đó (Khoản 7 Điều 11).
Về phê duyệt kết quả tuyển chọn, Bộ phân cấp cho đơn vị quản lý kinh phí phê duyệt thuyết minh nhiệm vụ (Điểm b Khoản 3 Điều 15). Trong trường hợp cần thiết, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ có thể lấy ý kiến của chuyên gia tư vấn độc lập theo quy định.
Đặc biệt, để khuyến khích hoạt động nghiên cứu, hướng đến việc chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học, Thông tư số 20 đã bỏ quy định phạt 2 năm không được tham gia tuyển chọn nếu có nhiệm vụ trước đó nghiệm thu “không đạt”. Ngoài ra, nhiều nội dung khác đã được sửa đổi, bổ sung như: với nhiệm vụ KH - CN cấp bách, phát sinh, Bộ Khoa học và Công nghệ “chủ động hoặc theo yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đề xuất nhiệm vụ cấp bách, mới phát sinh có tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, ảnh hưởng đến quốc phòng an ninh thông qua ý kiến tư vấn của các chuyên gia, tổ chức” và quy định giao thẩm quyền cho Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quyết định chủ động rút ngắn thời gian các bước theo trình tự thủ tục để đảm bảo tiến độ.
Với nhiệm vụ KH-CN chứa bí mật nhà nước, Thông tư 20 đã mở rộng phạm vi điều chỉnh theo hướng các nhiệm vụ chứa bí mật nhà nước thực hiện theo quy trình tương tự nhiệm vụ thông thường (giao thực hiện theo phương thức trực tiếp), nhưng phải tuân thủ các quy định về bảo vệ bí mật nhà nước hiện hành và thiết kế 1 Chương dẫn chiếu đến các quy định liên quan về tuyển chọn, giao trực tiếp đối với nhiệm vụ KH - CN cấp quốc gia chứa bí mật nhà nước.
Việc ban hành Thông tư số 20 đã kịp thời, có ý nghĩa lớn khi các quy định tại Thông tư liên tịch số 55/2015 của liên Bộ Tài chính và KH - CN hướng dẫn định mức xây dựng, phân bổ dự toán và quyết toán kinh phí đối với nhiệm vụ KH - CN có sử dụng ngân sách nhà nước và Thông tư liên tịch số 27/2015 quy định khoán chi thực hiện nhiệm vụ KH - CN sử dụng ngân sách nhà nước đã bộc lộ những bất cập, cần sửa đổi, bổ sung. Đồng thời, các quy định về quản lý, sử dụng tài sản công; chuyển giao công nghệ; sở hữu trí tuệ đã được ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung... cũng cần có chính sách đi kèm phù hợp, điều chỉnh kịp thời.
