Đầu tư thích đáng để bứt phá

Báo điện tử lenta.ru ngày 5.7.2021 đưa tin về bước nhảy vọt của ngành khoa học vũ trụ Trung Quốc sau khi phá vỡ nhiều kỷ lục của Liên Xô trước đây[1], trở thành một trong 3 siêu cường về vũ trụ sau Mỹ và Nga. Đó là thành quả của cả một quá trình đầu tư dài hạn vào khoa học công nghệ của Trung Quốc hướng tới mục tiêutrở thành trung tâm của cuộc cách mạng công nghiệp kỹ thuật cao.

Báo Thanh Niên ngày 17.7.2021[2]đưa tin, tuy không đạt được mục tiêu chi 2,5% GDP cho nghiên cứu và phát triển công nghệ (R&D) vào năm 2020, nhưng Trung Quốc đã tăng gấp đôi tổng chi tiêu nội địa cho R&D lên hơn 340 tỷ USD, tương đương 2,23% GDP và Trung Quốc sẽ vượt Mỹ trong chi tiêu cho R&D vào năm 2025 với mức tăng 16% hằng năm kể từ năm 2000, trong khi Mỹ chỉ tăng 3%/năm và sẽ tăng ít nhất 7% mỗi năm trong 5 năm tới. Còn theo Bộ Khoa học và Công nghệ, tỷ lệ chi cho khoa học công nghệ ở Việt Nam, tính cả khu vực nhà nước và tư nhân, chỉ mới khoảng 0,44% GDP, kém xa Singapore (2,22%), Malaysia (1,44%) và Thái Lan (0,78%)...

Nhận thức được sự vượt trội của nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong phát triển kinh tế và bảo đảm an ninh quốc phòng, trong báo cáo về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2021 - 2025 tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội Khóa XV, Chính phủ đã xác định sẽ thúc đẩy phát triển mạnh mẽ khoa học và công nghệ để tạo bứt phá cho nền kinh tế trong bối cảnh cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư, nhất là trong nghiên cứu cơ bản, ứng dụng công nghệ lõi, công nghệ cho một số sản phẩm, ngành và lĩnh vực then chốt, trọng điểm quốc gia, ưu tiên công nghệ có khả năng ứng dụng cao, công nghệ số, công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, cơ điện tử, tự động hóa, điện tử y sinh, sinh học, năng lượng sạch, công nghệ môi trường. Để thực hiện, Chính phủ sẽ cơ cấu lại toàn diện các cơ sở nghiên cứu khoa học và công nghệ công lập, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, công nghệ trong doanh nghiệp, khuyến khích các tập đoàn đa quốc gia đặt các cơ sở R&D tại Việt Nam.

Tuy xác định khoa học công nghệ là một trong các khâu đột phá nhưng trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm 2021 - 2025 vừa được trình Quốc hội sáng 24.7 thì nguồn lực đầu tư công cho khoa học công nghệ bố trí lại chưa tương xứng, dự kiến chỉ đạt 1,8% tổng chi đầu tư thuộc ngân sách Trung ương, trong đó đầu tư cho 15 phòng thí nghiệm trọng điểm của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Khu công nghệ cao Hòa Lạc và nâng cao năng lực nghiên cứu của các trường, viện, các phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia. Cần phải nói rõ là tổng mức vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021 - 2025 dự kiến là 2.870 nghìn tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách trung ương là 1.500 nghìn tỷ đồng. Vậy nên 1,8% 1,8% tổng chi đầu tư thuộc ngân sách trung ương sẽ chỉ vào khoảng 27 nghìn tỷ đồng, bằng khoảng 1,2 tỷ USD cho cả giai đoạn 5 năm, tương đương với 5.400 tỷ đồng hay 240 triệu USD mỗi năm. Với con số này có lẽ chưa đáp ứng được nhu cầu của các nhà khoa học.

Với quy mô của nền kinh tế và ngân sách nhà nước như hiện nay, nhất là khi thực hiện phương châm Nhà nước làm, hay chỉ đầu tư vào các lĩnh vực mà khu vực tư không làm, nên chăng phải đầu tư mạnh hơn nữa cho khoa học và công nghệ, đồng thời bảo đảm các nguyên tắc tập trung, không dàn trải, có trọng tâm, trọng điểm, lựa chọn thứ tự ưu tiên, bảo đảm sử dụng vốn hiệu quả. Ví dụ, dựa trên khả năng hấp thụ thực tế của các giới khoa học, cố gắng cân đối chi đầu tư cho khoa học và công nghệ ở mức 2 - 3% tổng chi đầu tư ngân sách trung ương, khoảng 2 tỷ USD trong 5 năm để tạo chuyển biến đột phá, đáp ứng yêu cầu của Chiến lược khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giai đoạn 2021 - 2030, đưa Việt Nam bắt kịp cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, có tính đến bối cảnh trong nước và thế giới sau đại dịch Covid-19. Suy cho cùng, phân bổ ngân sách nhà nước là vấn đề quan trọng của đất nước mà Quốc hội phải xem xét, thảo luận và quyết định theo hướng có lợi nhất cho quốc gia, dân tộc.

TS Trần Văn

Nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách

 

[i] https://lenta.ru/articles/2021/07/05/china/

[ii] https://thanhnien.vn/the-gioi/trung-quoc-canh-tranh-nghien-cuu-voi-my-1415636.html

Chính sách và cuộc sống

Ảnh minh họa
Chính sách và cuộc sống

Phân cấp, phân quyền cho doanh nghiệp

Theo chương trình nghị sự, sáng mai, 23.11, Quốc hội sẽ thảo luận tại tổ về dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Để nâng cao vai trò và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước tương xứng với nguồn vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp, bảo đảm doanh nghiệp có vốn đầu tư của Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, giữ vị trí then chốt trong nền kinh tế, dự thảo Luật cần thể hiện rõ hơn tinh thần phân cấp, phân quyền cho doanh nghiệp, tránh tình trạng can thiệp hành chính vào công việc quản trị của doanh nghiệp.

Giảm thu trước mắt, hiệu quả lâu dài
Chính sách và cuộc sống

Giảm thu trước mắt, hiệu quả lâu dài

Từ năm 2022 đến nay, việc giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) được triển khai đã tạo ra những tác động tích cực đến nền kinh tế. Như năm 2022, việc giảm thuế đã giúp doanh nghiệp và người dân tiết kiệm được khoảng 51,4 nghìn tỷ đồng, góp phần thúc đẩy tiêu dùng và làm tăng doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng lên 19,8% so với năm 2021.

Tổng Bí thư Tô Lâm và đại biểu cùng đại diện các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục tham dự buổi gặp mặt. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN)
Chính sách và cuộc sống

Phải thực sự là niềm vui lớn!

Một đạo luật về nhà giáo với những chính sách thật sự khả thi sẽ là sự tri ân ý nghĩa nhất dành tặng các thầy giáo, cô giáo. Hy vọng rằng, qua phiên thảo luận tổ và trong tuần tới, khi Quốc hội thảo luận tại phiên họp toàn thể, chúng ta sẽ có một đạo luật hoàn thiện, thực sự đem lại niềm vui lớn cho các nhà giáo.

Công sở xã Xuân Thành, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa bỏ không khi xã này thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính
Chính sách và cuộc sống

Trị “bệnh” lãng phí - cần chế tài mạnh!

Rất nhiều khu đất là các dự án, khu biệt thự, nhà tái định cư bị bỏ hoang nhiều năm ở các tỉnh, thành phố trong phạm vi cả nước gây lãng phí rất lớn tài nguyên tài sản của Nhà nước. Việc tổ chức khai trương, khánh thành, lễ kỷ niệm gây lãng phí lớn ngân sách vẫn diễn ra... Đây là một trong những nội dung được nêu trong Báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam gửi đến Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV.

Đánh thức, phát triển các động lực nội sinh
Chính sách và cuộc sống

Đánh thức, phát triển các động lực nội sinh

Theo số liệu của Tổng Cục Thống kê, tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý III.2024 ước tăng 7,40% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 9 tháng qua, GDP ước tăng 6,82% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu tăng trưởng khoảng 7% và lạm phát ở mức 4 - 4,5% vẫn còn rất nhiều thách thức bởi thời gian còn lại của năm chỉ vỏn vẹn 2 tháng.

Ảnh minh họa
Chính sách và cuộc sống

Chuẩn bị thật kỹ cho đường sắt tốc độ cao

Có một điểm chung trong phiên thảo luận tổ của các Đoàn ĐBQH về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam vào giữa tuần này. Đó là hầu hết ý kiến đều ủng hộ triển khai dự án, cho đây là thời điểm chín muồi; đồng thời lưu ý Chính phủ và Bộ Giao thông Vận tải chuẩn bị thật kỹ lưỡng. Trong đó, cần đánh giá toàn diện những rủi ro có thể xảy ra, lên phương án xử lý, để dự án bảo đảm tiến độ và chất lượng.

Hội nghị lần thứ Mười, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII diễn ra từ ngày 18-20.9.2024
Chính sách và cuộc sống

Đột phá từ Trung ương

Khi Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu “cần khẩn trương thực hiện cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị” thì đó không chỉ là vấn đề về tổ chức bộ máy mà hơn thế, chính là tương lai phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Ảnh: minh họa
Chính sách và cuộc sống

Tinh thần “5 rõ” và quyết tâm của Chính phủ

Thời gian tới, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo quyết liệt đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công với tinh thần "5 quyết tâm", "5 bảo đảm”, phấn đấu năm 2024 giải ngân trên 95% kế hoạch. Tăng cường giám sát, kiểm tra, đôn đốc, kỷ luật, kỷ cương gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phân công với tinh thần "5 rõ" (rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian, rõ kết quả)... Đây là nhấn mạnh của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Kỳ họp thứ Tám, chiều 12.11 vừa qua.

Ảnh minh họa
Chính sách và cuộc sống

Ổn định vĩ mô là ưu tiên hàng đầu

Trong quá trình điều hành chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước không bao giờ chủ quan với lạm phát và luôn kiên định với mục tiêu ổn định vĩ mô - đây là thông điệp Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nhiều lần nhắc đến trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn trước Quốc hội ngày hôm qua. Quả thực, những bài học kinh nghiệm trong quá khứ và cả những rủi ro khó đoán định trong tương lai đòi hỏi Việt Nam luôn phải đặt ổn định vĩ mô là ưu tiên hàng đầu trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng sẽ trả lời chất vấn trước Quốc hội về giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động báo chí
Chính sách và cuộc sống

Lắng nghe, thấu hiểu và quyết liệt tháo gỡ

Báo cáo gửi đến Quốc hội trước thềm phiên chất vấn của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho thấy một kế hoạch khá chi tiết những công việc đã và đang được Bộ tập trung thực hiện với sự thấu hiểu sâu sắc những khó khăn, thách thức của báo chí trong giai đoạn hiện nay.

Chờ đợi những giải pháp "nóng"!
Chính sách và cuộc sống

Chờ đợi những giải pháp "nóng"!

Theo chương trình nghị sự, đầu tuần tới Quốc hội sẽ tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng sẽ là một trong 3 bộ trưởng, trưởng ngành đăng đàn trả lời chất vấn trước Quốc hội.

Phải rất nỗ lực
Chính sách và cuộc sống

Phải rất nỗ lực

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, đến hết tháng 10.2024, giải ngân vốn đầu tư công của cả nước ước đạt trên 355.616 tỷ đồng, bằng 47,43% tổng kế hoạch và bằng 52,29% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Ảnh minh họa
Chính sách và cuộc sống

“Xắn tay” cải thiện môi trường kinh doanh

Thủ tục hành chính còn phức tạp, có khoảng cách lớn giữa quy định và thực tế về thời hạn giải quyết thủ tục; không ít điều kiện kinh doanh, quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật không phù hợp, khó thực thi… hạn chế cơ hội phát triển của doanh nghiệp. Đây là những “điểm nghẽn thể chế” được các đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội, ngân sách đầu tuần này.

Cuộc "cách mạng" về tinh gọn tổ chức bộ máy
Chính sách và cuộc sống

Cuộc "cách mạng" về tinh gọn tổ chức bộ máy

Nếu cấp ủy nào, tổ chức đảng nào, tập thể lãnh đạo, người đứng đầu ở cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương nào còn chưa nhận thức đầy đủ, chưa sâu sắc, quyết tâm còn chưa cao, hành động còn chưa quyết liệt trong cuộc cách mạng này thì phải xem đó là một tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ.

|Ảnh minh họa
Chính sách và cuộc sống

Phân cấp, phân quyền - “chọn mặt gửi vàng”

Trong tuần này, theo chương trình nghị sự, Quốc hội sẽ thảo luận về dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi). Được đánh giá là phân cấp, phân quyền rất mạnh, dự thảo Luật được kỳ vọng tạo cơ sở pháp lý quan trọng để “chọn mặt gửi vàng”, khắc phục được tình trạng vốn chờ dự án, dự án chờ vốn trong thực hiện một số dự án đầu tư công thời gian qua.

Phiên thảo luận của Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước sáng 4.11.2024
Chính sách và cuộc sống

Chọn nhầm người là lãng phí lớn nhất

Tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước của Quốc hội hôm qua, 4.11, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ hoàn toàn nhất trí với quan điểm và thông điệp đặc biệt quan trọng của Tổng Bí thư Tô Lâm về công cuộc chống lãng phí bởi thực tế cho thấy, lãng phí đang thực sự ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của đất nước.