6 nhóm chính sách quan trọng của Dự án Luật Giáo dục đại học sửa đổi

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn khẳng định, Tọa đàm có ý nghĩa quan trọng khi Bộ GD-ĐT được Chính phủ giao chủ trì xây dựng Luật Giáo dục đại học sửa đổi - nhiệm vụ mang tính chiến lược và là cơ hội lớn với toàn ngành Giáo dục.

Thứ trưởng nhấn mạnh, những năm qua, lĩnh vực giáo dục đại học đạt được nhiều thành tựu, được thể hiện qua các báo cáo tổng kết và được xã hội ghi nhận, đánh giá cao. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, vẫn còn tồn tại không ít bất cập cần được khắc phục.

Do đó, sửa đổi Luật lần này là cơ hội để thực hiện điều chỉnh căn bản, toàn diện Luật Giáo dục đại học. Từ đó, khắc phục những điểm nghẽn, khó khăn, vướng mắc lớn trong quá trình tổ chức thực hiện thời gian qua; cũng như thể hiện tinh thần đổi mới, đáp ứng những yêu cầu trong giai đoạn mới, với những chủ trương, chính sách đổi mới rất quan trọng của Đảng, Nhà nước.

“Đây vừa là động lực, tạo ra những cơ hội nhưng cũng là những thách thức để đáp ứng yêu cầu trong thực tiễn”, Thứ trưởng cho hay.

Nhấn mạnh khâu xây dựng chính sách là rất quan trọng, là nền tảng để hoàn thiện Luật sau này, Thứ trưởng nêu 6 nhóm chính sách quan trọng được đưa ra trong dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi).

Thứ nhất, nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, kiến tạo hệ thống quản trị đại học tiên tiến.

Thứ hai, hiện đại hóa chương trình và phương thức tổ chức đào tạo, ứng dụng công nghệ tiên tiến và thúc đẩy học tập suốt đời.

Thứ ba, định vị cơ sở giáo dục đại học là trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo gắn với đào tạo nhân lực chất lượng cao.

Thứ tư, tăng cường huy động các nguồn lực và nâng cao hiệu quả đầu tư hiện đại hóa giáo dục đại học.

Thứ năm, phát triển đội ngũ giảng viên, nhà khoa học xuất sắc và môi trường học thuật sáng tạo, liêm chính.

Thứ sáu, thay đổi cách thức tiếp cận quản trị chất lượng trong hoạt động đảm bảo chất lượng.

“Vùng giáp ranh”, “vùng mờ” chưa quy định rõ ràng sẽ đưa vào luật để quản lý đồng bộ

GS.TS Nguyễn Tiến Thảo, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, Bộ GD-ĐT cho biết, việc xây dựng luật được thực hiện trên nguyên tắc: Thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển giáo dục đại học; phù hợp Hiến pháp, kế thừa và khắc phục vướng mắc pháp lý trong thực tế; tăng cường quyền tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình; đổi mới quản trị, nâng cao chất lượng, phục vụ cộng đồng; khuyến khích xã hội hóa, hội nhập quốc tế, chuyển đổi số; tiếp cận xu thế quốc tế, phát triển giáo dục mở, học tập suốt đời.

GS.TS Nguyễn Tiến Thảo cho biết, Dự thảo Luật Giáo dục đại học sửa đổi dự kiến mở rộng phạm vi đối tượng quản lý Nhà nước đối với các cơ sở giáo dục. Xưa nay, chúng ta có các cơ sở giáo dục đại học hoàn chỉnh, mô hình đại học hai cấp, những cơ sở giáo dục có hoạt động đào tạo nhưng không phải cơ sở giáo dục đại học.

Ông nhấn mạnh, những “vùng giáp ranh”, “vùng mờ” khó quản lý hoặc chưa quy định rõ ràng sẽ được đưa vào luật để quản lý đồng bộ. Tất cả cơ sở giáo dục tham gia vào hoạt động giáo dục đại học sẽ có sự quản lý Nhà nước, dù vấn đề tổ chức, cấu trúc có thể khác nhau.

Vấn đề liên quan đến Hội đồng trường đại học trong trường thời gian qua cũng có nhiều ý kiến thảo luận. Đơn cử, ở mô hình đại học hai cấp như Đại học Quốc gia có Hội đồng Đại học quốc gia và Hội đồng trường thành viên, vậy tăng quyền Hội đồng cấp cao hay tăng quyền Hội đồng thành viên?

Trong Dự thảo luật mới cũng sẽ làm rõ hơn về chức năng, nhiệm vụ, vai trò của Hội đồng trường trong hệ thống cơ sở giáo dục đại học; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch Hội đồng trường, Hiệu trưởng,... Bên cạnh đó, Luật cũng tiếp cận theo hướng Hội đồng trường không theo nhiệm kỳ, phân biệt giữa Hội đồng trường cơ sở giáo dục công lập và tư thục với những đặc trưng riêng.

Với vấn đề tự chủ đại học, theo quy định cũ, chúng ta có tự chủ có điều kiện thì trong luật mới dự kiến cơ sở giáo dục đại học tự chủ toàn diện các vấn đề và gắn với trách nhiệm giải trình.

“Hai yêu cầu xuyên suốt của luật là tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình, công tác đảm bảo chất lượng luôn duy trì. Những vấn đề này không chỉ nằm ở một điều khoản, mà ở rất nhiều điều khoản và gắn bó chặt chẽ với nhau”, GS.TS Nguyễn Tiến Thảo nhấn mạnh.

Cần làm rõ các nội hàm, thuật ngữ trong Dự thảo Luật

Tại tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Phong Điền - Phó Giám đốc Đại học Bách Khoa Hà Nội đề xuất, cần làm rõ các nội hàm, thuật ngữ trong Dự thảo Luật.

Đồng thời, thúc đẩy hợp tác đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp, gắn với đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ nhu cầu phát triển của đất nước; quy định rõ các tiêu chuẩn trong công tác đảm bảo chất lượng giáo dục đại học. Bên cạnh đó, các văn bản dưới Luật có liên quan cần được xây dựng đồng bộ, để Luật nhanh chóng đi vào thực tiễn.

GS.TSKH Vũ Hoàng Linh - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) bày tỏ tán thành việc xây dựng khung pháp lý nhằm phát triển giáo dục đại học với những đột phá trong lộ trình chung. Ông nhấn mạnh, cần làm rõ các quy định để tránh cách hiểu khác nhau khi áp dụng.

Ngoài ra, cần nâng cao tính thực chất của Hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục đại học, đồng thời kiến nghị về công tác kiểm định và bổ nhiệm trong hệ thống hiện nay.

GS.TS Nguyễn Vũ Quốc Huy, Hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược, Đại học Huế cho rằng, tinh thần cắt giảm và đơn giản hóa các chính sách trong Dự thảo Luật sẽ góp phần tạo nên những chuyển biến tích cực trong toàn bộ hệ thống và quá trình vận hành giáo dục đại học.

Bên cạnh đó, Luật Giáo dục đại học sửa đổi cần được xây dựng theo hướng hài hòa với các lĩnh vực khác được quy định trong các luật chuyên ngành liên quan. Ban soạn thảo cần có sự kết nối chặt chẽ và có cái nhìn toàn diện đối với tất cả các phạm vi và cấu trúc hệ thống của Luật Giáo dục đại học. Qua đó, nhằm điều chỉnh, thay đổi những nội dung còn bất cập, đồng thời kế thừa, duy trì những yếu tố đã phát huy hiệu quả trong thực tiễn.

Phát biểu kết luận tọa đàm, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn đề nghị Ban soạn thảo tiếp thu, bổ sung, hoàn thiện dự thảo trong thời gian tới. Thứ trưởng cũng đề nghị các đại biểu tiếp tục thảo luận trong nội bộ đơn vị để nhìn nhận sâu hơn, đồng thời gửi thêm ý kiến cho Ban soạn thảo.

Cùng với đó, Thứ trưởng đề cao vai trò truyền thông chính sách để xã hội hiểu đúng, tạo sự đồng thuận với các chủ trương sửa đổi. Cần truyền thông chọn lọc, mang tính xây dựng, lắng nghe dư luận, tìm kiếm các ý kiến phản biện mang tính đóng góp và đề xuất sửa đổi các luật liên quan một cách phù hợp.