51% hay 65%?
“Cần sớm có biện pháp tháo gỡ vướng mắc phát sinh do quy định đại hội cổ đông chỉ được tiến hành khi có số cổ đông dự họp đại diện cho ít nhất 65% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết tham dự”. Kiến nghị này được nhiều doanh nghiệp (DN), các chuyên gia kinh tế nêu ra tại hội thảo lấy ý kiến cộng đồng DN, góp ý cho dự thảo nghị định thay thế Nghị định 139/2007/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Doanh nghiệp vừa được tổ chức mới đây.
Hoãn do không đủ đại diện góp vốn
Quy định của Luật Doanh nghiệp thì đại hội cổ đông chỉ được tiến hành khi số cổ đông tham dự đại diện cho ít nhất 65% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết. Trong trường hợp đại hội lần thứ 1 không được, đại hội lần 2 chỉ cần có số cổ đông chiếm 51% vốn góp sẽ được tiến hành. Và nếu lần 2 vẫn không thực hiện được thì sẽ tiến hành đại hội lần thứ 3 mà không phụ thuộc vào số lượng cổ đông hay đại diện ủy quyền.
Trong không ít trường hợp, do không đủ đại diện theo quy định, DN đã phải hoãn đại hội cổ đông. Điều này khiến DN mất nhiều thời gian, tiền bạc. Như trường hợp Công ty Cổ phần Sacom (SAM), để tiến hành đại hội lần 2 đã phải áp dụng đủ các biện pháp: ra thông báo, kêu gọi, liên hệ trực tiếp... Đại hội cổ đông lần 1 vào giữa tháng 3 của SAM đã không thể diễn ra, vì chỉ có đại diện của 50,42% vốn điều lệ đến dự. Đây là DN đầu tiên phải tổ chức đại hội lần 2 trong mùa đại hội cổ đông năm nay. Cũng lo ngại cảnh đại hội bất thành, một DN ở lĩnh vực công nghệ có cổ phiếu niêm yết trên sàn TP Hồ Chí Minh phải gửi cùng lúc hai thư mời trong một phong bì. Thư mời thứ nhất đề ngày tổ chức đại hội là 27.3. Cũng cùng địa điểm như giấy thứ nhất, giấy mời thứ hai đề ngày tổ chức là 10.4 với ghi chú: chỉ có giá trị trong trường hợp đại hội tổ chức vào ngày 27.3 không thành công do không đủ 65% cổ đông tham dự.
Sửa đổi toàn diện?
Luật gia Cao Bá Khoát, Công ty TNHH tư vấn Doanh nghiệp K và Cộng sự dẫn chiếu Nghị quyết 71/2006/QH của Quốc hội và cam kết WTO với nội dung: “Cho phép các công ty TNHH và công ty cổ phần được quyền quy định trong Điều lệ tỷ lệ tối thiểu 51% thay vì tỷ lệ 65% như Luật Doanh nghiệp”, để khẳng định: không cần điều chỉnh nội dung này trong Nghị định 139 sửa đổi, mà chỉ cần áp dụng như Nghị quyết 71 là sẽ giúp DN tháo gỡ được vướng mắc trong quá trình tiến hành đại hội cổ đông.
Tuy nhiên, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế quản lý kinh tế TƯ (CIEM) Nguyễn Đình Cung- người trực tiếp tham gia soạn thảo Nghị định 139 sửa đổi- cho rằng, do Nghị quyết 71 chỉ cam kết điều chỉnh đối với các DN hoạt động trong một số lĩnh vực, mà không điều chỉnh tất cả các DN, nên Nghị định 139 sửa đổi đã đưa ra quy định mới. Cụ thể, khoản 1, Điều 28 của dự thảo Nghị định quy định: “Cổ đông là cá nhân, người đại diện theo ủy quyền của cổ đông là tổ chức trực tiếp hoặc ủy quyền bằng văn bản cho một người khác dự họp đại hội cổ đông. Trường hợp cổ đông là tổ chức không có người đại diện theo ủy quyền theo quy định tại khoản 3, Điều 96 Luật Doanh nghiệp, thì ủy quyền người khác dự họp đại hội cổ đông. Nếu Điều lệ công ty không quy định khác hoặc cổ đông có liên quan không có ý kiến khác bằng văn bản, các thành viên độc lập của Hội đồng quản trị đương nhiên là người đại diện theo ủy quyền của tất cả các cổ đông không tham dự họp đại hội cổ đông”.
Thế nhưng, một số ý kiến khác lại cho rằng, hướng gỡ trên là không ổn. Theo Luật sư Lê Nga, Công ty Luật Thiên Cơ: “Quy định như vậy là vi phạm quyền của cổ đông và Bộ Luật dân sự về việc đại diện theo ủy quyền. Việc không tham dự cuộc họp khác hoàn toàn với việc tự nhiên có người đại diện theo ủy quyền. Cổ đông không tham dự họp đại hội cổ đông là từ bỏ quyền thể hiện ý chí của mình về mọi vấn đề cuộc họp nêu ra và phải chấp nhận kết quả quyết định của đại hội cổ đông. Còn có người đại diện không mong muốn thì có thể làm thay đổi kết quả đó…”. Cùng quan điểm, Luật sư Cao Bá Trung, Văn phòng luật sư Incip kiến nghị cần bỏ nội dung trên ra khỏi dự thảo Nghị định 139 sửa đổi, vì quy định như vậy là vi phạm Hiến pháp, vi phạm quyền sở hữu cổ phần của cổ đông.
Liên quan đến vấn đề này, Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cũng đã từng kiến nghị Bộ Tài chính, UBCK Nhà nước sửa đổi quy định về điều kiện tiến hành đại hội cổ đông lần đầu xuống còn 51% để giảm bớt khó khăn cho DN. Theo VAFI, nhiều DN rất khó triệu tập đủ số cổ đông nắm 65% cổ phần có quyền biểu quyết, trong nhiều trường hợp DN cố gắng cũng không thể tổ chức đại hội. Bên cạnh đó, VAFI cũng đề xuất cho biểu quyết bằng thư điện tử, tiện ích cho những người không có điều kiện tham dự.
Về phía các cổ đông, họ cho rằng DN cần chuẩn bị kỹ lưỡng cho đại hội về báo cáo, chiến lược để có thể thu hút cổ đông tham dự. Ngoài ra, khâu tổ chức, cách thức tổ chức đại hội, DN nên sắp xếp thời gian hợp lý, ví dụ: tránh diễn ra vào ngày cuối tuần, ngày lễ và nên tổ chức vào buổi chiều, để buổi sáng nhà đầu tư theo dõi diễn biến thị trường.