45 bộ phim xuất sắc chuyển thể từ văn chương

Người ta hay định kiến một bộ phim sẽ khó chuyển thể được hết cái hay của tác phẩm gốc, đặc biệt là thế giới nội tâm của nhân vật mà nhà văn mô tả trong trang sách. Vì vậy mà phần lớn người ta thất vọng về một bộ phim chuyển thể từ văn chương hơn là yêu thích nó. 

Nhưng thực ra, có nhiều bộ phim chuyển thể vượt trội hơn tác phẩm văn chương gốc mà nó chuyển thể, thậm chí "làm sang", nâng tầm hoặc giúp cho cuốn tiểu thuyết trở nên phổ biến với khán giả hơn. Ví dụ như The Godfather (Bố già) chẳng hạn. Tôi vẫn cho rằng nếu chỉ chọn ra một bộ phim mẫu mực nhất chuyển thể từ tiểu thuyết thì Bố già sẽ đứng ở vị trí số 1 (hoặc đứng thứ 2 thì không ai dám đứng ở vị trí số 1). Đơn giản là ngôn ngữ điện ảnh quá mạnh của Francis Ford Coppola - thể hiện qua tài năng dàn cảnh, cấu trúc chặt chẽ (lược bỏ những chi tiết kể lể rườm rà của Puzo chẳng hạn), tính biểu tượng và chỉ đạo diễn xuất bậc thầy của ông (tài phát hiện tài năng của Marlon Brando và phát hiện một loạt tài năng mới như Al Pacino, Robert DeNiro, Diane Keaton, Robert Duvall...). 

Tất nhiên không có tiểu thuyết The Godfather của Mario Puzo thì không bao giờ có kiệt tác The Godfather I & II của điện ảnh; nhưng trong trường hợp này, bộ phim Bố già của Coppola nâng tầm tiểu thuyết lên một bậc. "Bố già" - tiểu thuyết chưa bao giờ lọt vào danh sách các tác phẩm văn chương kinh điển, nhưng "Bố già" - phim (phần I & II) luôn nằm trong top 10 bộ phim xuất sắc nhất mọi thời đại hoặc quan trọng nhất với giới làm phim. 

Một ví dụ khác là những bộ phim của bậc thầy Stanley Kubrick (phải gọi là "bậc thầy của bậc thầy" mới đúng). Hầu hết các bộ phim của Kubrick không phải là nguyên bản (original) mà hầu hết chuyển thể từ văn chương; nhưng Kubrick đã biến những chất liệu từ văn chương sang một thứ ngôn ngữ điện ảnh chỉ riêng ông có được, đặc biệt là tài nghệ kích thích thị giác và thậm chí gây choáng ngợp của ông. Trong danh sách "45 bộ phim xuất sắc chuyển thể từ văn chương" vừa được Film Times bình chọn, có 3 phim của ông là 2001: A Space Odyssey, Lolita và A Clockwork Orange, nhưng tôi nghĩ cần phải kể thêm The Shining (chuyển thể từ truyện của Stephen King) hay Eye Wide Shut (lấy cảm hứng từ tiểu thuyết của nhà văn Áo Arthur Schnitzler). 

Stanley Kubrick từng phát biểu rằng, ông hiếm khi chuyển thể những tác phẩm văn chương vĩ đại, vì chúng thường hướng vào nội tâm, tâm lý của nhân vật hơn là hành động bên ngoài. Trong khi điện ảnh thì khai thác hành động bên ngoài nhiều hơn thông qua ngôn ngữ hình ảnh. Thay vào đó, ông chọn chuyển thể những tiểu thuyết, truyện ngắn có cốt truyện hấp dẫn và tái sáng tạo chúng một lần nữa qua ngôn ngữ điện ảnh xuất chúng của ông. 

Tuy nhiên, theo tôi, cần bổ sung thêm ít nhất 10 cái tên nữa vào danh sách "45 bộ phim..." này: The English Patient, The Hours, Life of Pi, Mystic River, The Shawshank Redemption, Call Me by Your Name, Elle, We Need To Talk About Kevin, The Descendants, Tinker Tailor Soldier Spy.