Nhiều đoạn kênh, rạch có nguy cơ biến mất
TP Hồ Chí Minh có mạng lưới sông rạch dày đặc với tổng chiều dài khoảng 900km. Tình trạng san lấp kênh rạch để xây nhà trái phép diễn ra trong một thời gian dài và vẫn đang tái diễn. Nhà nhà đua nhau đóng cọc, đổ đất để cơi nới diện tích đất ven kênh làm nơi ở, kinh doanh, bất chấp nguy cơ sạt lở cao, làm thu hẹp dòng chảy.
Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thị Thanh Mỹ cho biết, ngoài nguyên nhân bị lấn chiếm, mỗi ngày kênh rạch thành phố đang đang phải gồng mình tiếp nhận khoảng 300.000 tấn rác thải xuống sông, cộng với độ bồi lắng cao, trong khi khả năng vớt và nạo vét bùn của cơ quan chức năng rất thấp (bình quân mỗi năm chỉ nạo vét được khoảng 100.000m³), đã khiến cho nhiều đoạn kênh rạch có nguy cơ “biến mất”.
|
| Một đoạn kênh trên địa bàn quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh |
Nguồn: ITN |
Ghi nhận thực tế cho thấy, tình trạng lấn chiếm, bức tử kênh rạch hiện nay xảy ra ở hầu hết các tuyến kênh, ở khắp các quận huyện. Tại khu vực kênh Xáng (quận 8), hàng trăm căn hộ được xây dựng, lấn chiếm sông. Hay tuyến rạch Bùi Hữu Nghĩa chạy từ đường Diên Hồng đến kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè (quận Bình Thạnh), dù chưa đến 1km nhưng có hàng chục căn nhà đổ cọc, xây chắn hẳn lòng rạch; chưa kể rác lâu ngày đọng lại thành nhiều lớp dày, phân hủy bốc mùi. Hoặc ở khu vực bán đảo Thanh Đa thuộc các phường 26, 27, 28 (quận Bình Thạnh) cũng là địa bàn có tình trạng lấn chiếm sông, kênh rạch phổ biến. Đây cũng là địa bàn “nóng” của TP Hồ Chí Minh do đã từng xảy ra nhiều vụ sạt lở gây thiệt hại về tài sản và người.
Là kênh có nhiệm vụ tiêu thoát 50% nước của sân bay Tân Sơn Nhất nhưng kênh A41 đang bị tắc nghẽn bởi rác và tình trạng xây dựng công trình lấn chiếm kênh. Từ năm 2016 đến nay, nhiều đoạn kênh bị tắc dòng chảy do rác vây quanh, nhất là ở những khu vực cống rác thải dày đặc. Dòng kênh đang bị lấn chiếm bởi công trình xây dựng của người dân khiến nhiều đoạn kênh chỉ còn rộng chưa tới 1m, không còn khả năng tiêu thoát nước. Ngoài kênh A41 giúp sân bay Tân Sơn Nhất thoát ngập, khu vực sân bay còn có 2 con kênh cũng làm nhiệm vụ tiêu thoát nước đó là kênh Hy Vọng thoát ra hệ thống kênh Tham Lương và kênh Nhật Bản, song cũng đang tắc vì dòng chảy bị lấn chiếm, khiến sân bay thường xuyên ngập sau mỗi trận mưa, kể cả mưa trái mùa.
Tuyên truyền nâng cao nhận thức
Thực tế những năm qua TP Hồ Chí Minh đã áp dụng nhiều biện pháp để khắc phục hậu quả của việc lấn chiếm kênh rạch. Trong Quyết định số 150/2004, UBND TP Hồ Chí Minh đã quy định rất rõ về việc quản lý, sử dụng hành lang trên bờ sông, kênh, rạch thuộc địa bàn thành phố. Quyết định này cũng đã phân rõ trách nhiệm của các ban, ngành, địa phương trong việc quản lý, bảo vệ và xử lý vi phạm về lấn chiếm kênh, rạch. Tuy nhiên, công tác phối hợp giữa các lực lượng chức năng chưa hiệu quả, dẫn đến tình trạng lấn chiếm, bức tử kênh, rạch vẫn còn phức tạp, các dòng kênh cứ “chết” dần.
Chưa kể, theo Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thị Thanh Mỹ, công tác cải tạo kênh, rạch ở thành phố nằm trong các dự án hạ tầng đô thị nhưng việc duy trì sự xanh, sạch cho môi trường nước kênh, rạch lại phụ thuộc ý thức người dân. “Nếu ý thức bảo vệ môi trường của các hộ dân không cao thì dù có bỏ ra bao nhiêu tiền, với công nghệ hiện đại cỡ nào, kết quả cũng không được như ý muốn” - bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ nhấn mạnh.
Việc kênh, rạch ngày càng bị thu hẹp dòng chảy, bị “bức tử” đang là thực trạng nhức nhối ở TP Hồ Chí Minh. Sau nhiều năm xử lý không triệt để, mới đây, lãnh đạo TP Hồ Chí Minh đã đi khảo sát thực tế tại nhiều địa bàn trọng điểm. Theo đó, UBND TP Hồ Chí Minh đã chỉ đạo các sở ngành, quận huyện xây dựng kế hoạch, công trình để khắc phục tình trạng hành lang sông, hệ thống kênh rạch thoát nước bị lấn chiếm.
Cụ thể, các quận, huyện cần tuyên truyền, vận động các hộ dân lưu chứa và giao rác cho đơn vị thu gom đúng thời gian quy định; ngăn chặn nguồn xả thải ô nhiễm xuống kênh, rạch; không để tái lấn chiếm và gây ô nhiễm hành lang sông, kênh rạch; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm hành chính về vệ sinh môi trường nơi công cộng tại địa phương. Các hộ dân nhà mặt tiền đường, hộ dân cho thuê mặt bằng kinh doanh ở mặt tiền đường phải có thiết bị lưu chứa rác phát sinh, không xả rác ra đường, miệng cống, hố ga thoát nước; giữ gìn vệ sinh lề đường, vỉa hè trước nhà. Các hộ dân cho thuê nhà trọ, khu lưu trú cần có cam kết giữ gìn vệ sinh, lưu chứa và giao rác cho đơn vị thu gom đúng quy định.
Đặc biệt, UBND TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh, trong thời gian tới, quận, huyện nào để hành lang sông và kênh rạch bị lấn chiếm hay tái lấn chiếm thì người đứng đầu sẽ bị kỷ luật. Mặt khác, Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố cũng sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị chức năng tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân trong việc bảo vệ kênh, rạch. Đồng thời, cũng sẽ có mức phạt mạnh tay đối với những hành vi cố tình vi phạm theo quy định.
