Những năm gần đây, cơ cấu kinh tế Đồng Nai đã có những thay đổi rõ rệt, ngành nông nghiệp đóng góp tỷ trọng 57,5% năm 1985 nay chỉ còn chiếm 9,12% tổng GRDP toàn tỉnh. Sau nhiều năm tái cơ cấu, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Đồng Nai đã khẳng định, nông nghiệp là một trong những ngành kinh tế chủ lực của tỉnh, từ phát triển theo chiều rộng giải quyết các vấn đề việc làm nay đã được chuyển đổi phát triển theo chiều sâu, mô hình kinh tế tri thức có đầu tư chất xám và hàm lượng công nghệ cao.
Vốn ngoại là “đòn bẩy”
Đồng Nai là một trong 6 tỉnh, thành có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI lớn nhất cả nước. Các dự án FDI đầu tư vào Đồng Nai phần lớn là sản xuất công nghiệp, sản phẩm làm ra hơn 80% xuất khẩu qua hơn 170 quốc gia, vùng lãnh thổ.
Trồng dưa lưới công nghệ cao
Toàn tỉnh hiện nay có 32 khu công nghiệp đi vào hoạt động với quy mô giá trị sản xuất công nghiệp tăng 200 lần, thu nhập bình quân đầu người tăng 16 lần. Để có được những bước tiến khả quan trên, hạ tầng nông thôn Đồng Nai là một trong những yếu tố thu hút, giữ chân nhà đầu tư.
Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, đến cuối tháng 4.2020, Đồng Nai có hơn 1.500 dự án có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vẫn còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký gần 30,6 tỷ USD. 17% tổng vốn đầu tư ngoài KCN chủ yếu thuộc lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật, bất động sản, nông nghiệp, trong đó dẫn đầu là Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản, Singapore…
Những năm gần đây, đầu tư vào nông nghiệp đã trở thành một trong những xu hướng đầu tư mạnh mẽ nhất đối với mọi doanh nghiệp cả trong và ngoài nước. Khối doanh nghiệp FDI đã đi tiên phong trong việc rót những khoản vốn khổng lồ vào nông nghiệp, mà cụ thể là chăn nuôi, sản xuất thức ăn chăn nuôi, phân bón và sau này là trồng trọt - chế biến nông sản trên quy mô lớn. Nguồn vốn đổ vào nông nghiệp chủ yếu nhằm phát triển nông nghiệp công nghệ cao, cánh đồng mẫu lớn cho năng suất cao cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến.
Tính đến nay, nguồn vốn mà các doanh nghiệp FDI đầu tư vào nông nghiệp tại Đồng Nai đã lên đến gần 1 tỷ USD. Trong đó, các doanh nghiệp FDI chủ yếu đầu tư vào sản xuất hạt giống, thuốc bảo vệ thực vật; sản xuất con giống, thức ăn chăn nuôi, mở trang trại chăn nuôi… Nguồn vốn trên đã góp phần giúp nông nghiệp Đồng Nai phát triển mạnh mẽ hơn.
Cũng theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, một số doanh nghiệp FDI đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp với số vốn lớn có thể kể đến là: Công ty cổ phần chăn nuôi C.P. Việt Nam, Công ty TNHH Cargill Việt Nam, Công ty Sunjin Vina, Công ty TNHH Syngenta Việt Nam, Công ty TNHH CJ Vina, Công ty TNHH De Heus... Khi mới đầu tư vào Đồng Nai, các doanh nghiệp FDI thường tập trung vào mảng thức ăn chăn nuôi, hạt giống, khi ổn định thì mở rộng ra những mảng khác. Theo thống kê sơ bộ, Đồng Nai hiện thu hút hơn 30 doanh nghiệp FDI rót vốn vào sản xuất thức ăn chăn nuôi, con giống, chăn nuôi heo, gà, thủy sản...
Ông Kiều Minh Lực, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam ở Khu công nghiệp Biên Hòa 2 cho biết: “C.P. là một trong những doanh nghiệp FDI đầu tiên đến Việt Nam đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp và Đồng Nai là điểm “dừng chân” đầu tiên. Công ty bắt đầu với lĩnh vực sản xuất thức ăn chăn nuôi, sau mở rộng ra sản xuất con giống, chăn nuôi, chuyển giao kỹ thuật cho nông dân. Đầu tư của C.P. góp phần giúp cho ngành chăn nuôi của tỉnh phát triển”.
Hiện nay, Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam là doanh nghiệp FDI nằm trong top đầu có vốn đầu tư vào nông nghiệp lớn nhất. Đầu tư vào Đồng Nai thành công, CP đã xây dựng thêm hàng loạt nhà máy ở các tỉnh, thành khác và sản xuất cả hạt giống. Trong chăn nuôi, C.P. không dừng lại lợn, gà, vịt mà còn “đặt chân” sang cả thủy sản, chỉ tính riêng nguồn vốn của C.P. đầu tư vào Đồng Nai, lượng vốn đã lên đến gần 300 triệu USD. Sản phẩm của C.P. hiện nay rất đa dạng chủng loại và ngoài tiêu thụ ở thị trường trong nước còn xuất khẩu vào một số nước trên thế giới.
Ông Yamasaki Fumiaki, Giám đốc sản xuất Công ty TNHH Koyu & Unitek ở Khu công nghiệp Loteco (TP Biên Hòa) cho hay: “Công ty liên kết với các trang trại nuôi gà tại Đồng Nai và bao tiêu đầu ra để chế biến thịt gà xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản. Hiện sản lượng gà xuất khẩu 200 - 250 tấn/tháng và dự kiến sẽ tăng 350 tấn/tháng vào cuối năm 2020. Để có nguồn sản phẩm sạch, công ty hỗ trợ nông dân kỹ thuật, quy trình nuôi an toàn. Ngoài thị trường Nhật Bản, công ty dự tính sẽ xuất khẩu vào châu Âu”. Công ty TNHH Koyu & Unitek là doanh nghiệp đầu tiên ở Việt Nam xuất khẩu được thịt gà vào Nhật Bản.
Theo ông Nguyễn Trường Giang, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi - Thú y Đồng Nai, các doanh nghiệp FDI rót vốn vào lĩnh vực chăn nuôi đã góp phần nâng cao chất lượng, năng suất sản phẩm chăn nuôi đưa Đồng Nai trở thành tỉnh dẫn đầu cả nước về chăn nuôi heo, gà, vịt theo hướng tập trung.
Bên cạnh đó, kinh tế FDI còn giúp thúc đẩy phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, với nhiều công trình giao thông trọng điểm của quốc gia đã và đang xây dựng như: tuyến cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây; cao tốc Bến Lức - Long Thành; Dầu Giây - Phan Thiết; Dầu Giây - Liên Khương; hệ thống cụm cảng biển dọc sông Đồng Nai, Thị Vải; cảng hàng không quốc tế Long Thành…
Đặt mục tiêu về chất lượng
Đồng Nai là nơi giao thông thuận lợi, nông nghiệp phát triển, do đó nhiều doanh nghiệp FDI đã chọn làm nơi đặt nhà máy đầu tiên để sản xuất, rồi mới tiếp tục mở rộng ra các tỉnh, thành khác. Cùng với việc đầu tư nhà máy sản xuất giống, các doanh nghiệp FDI liên kết với những địa phương trong tỉnh, đưa nhiều loại giống mới, kỹ thuật trồng, chăm sóc hiện đại đến với các câu lạc bộ, hợp tác xã, nông dân. Kết quả, nông dân giảm chi phí đầu vào, nhưng năng suất, chất lượng nâng lên và thu nhập cũng tăng theo.
Từ nhiều năm nay, trên 80% hạt giống bắp để sản xuất tại Đồng Nai đều do các doanh nghiệp FDI cung cấp. Cùng với việc sản xuất hạt giống bắp thì các doanh nghiệp tiến hành đầu tư vào sản xuất phân bón, thuốc bảo vệ thực vật cho cây bắp và mở rộng ra các loại cây trồng khác tại Việt Nam.
Bà Lê Thị Hiệp, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Xuân Lộc chia sẻ: “Cây hằng năm trên địa bàn huyện hầu hết sử dụng giống mới để có năng suất, chất lượng cao. Những hạt giống trên chủ yếu do các doanh nghiệp FDI sản xuất, cụ thể như bắp, rau ăn lá, củ, quả”. Khảo sát một số đại lý lớn chuyên bán sỉ, lẻ hạt giống trên địa bàn tỉnh cho thấy, riêng giống lúa có hơn 80% thuộc doanh nghiệp trong nước sản xuất, còn các hạt giống cho những cây trồng hằng năm khác đến gần 90% do doanh nghiệp ngoại sản xuất tại Việt Nam.
Điển hình như Công ty TNHH Syngenta Việt Nam, năm 2000 đã đầu tư nhà máy sản xuất tại Việt Nam cung cấp hạt giống, bắp, lúa, rau cho thị trường Việt Nam. Nhờ thành công ở lĩnh vực giống cây trồng, công ty tiếp tục sản xuất thêm thuốc bảo vệ thực vật và cung cấp kỹ thuật chăm sóc cây trồng miễn phí cho nông dân.
Ông Trần Lâm Sinh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Đồng Nai đánh giá: “Trên lĩnh vực sản xuất hạt giống bắp và thuốc bảo vệ thực vật, doanh nghiệp ngoại đang chiếm ưu thế. Gần đây, nhiều doanh nghiệp FDI đến tìm diện tích đất có quy mô lớn để trực tiếp trồng rau củ quả”.
Bên cạnh đó, các khu công nghiệp chuyển sang phát triển theo hướng đô thị - công nghiệp - dịch vụ, góp phần hình thành từng bước các chuỗi đô thị hiện đại, phát triển đồng bộ, ưu tiên đầu tư phát triển các khu công nghiệp chuyên ngành.
Tỉnh ủy Đồng Nai cho rằng tăng trưởng kinh tế của địa phương đang hướng tới mô hình hiện đại, tức là đặt các mục tiêu chất lượng như: Cơ cấu, hiệu quả, năng lực cạnh tranh, vị thế của nền kinh tế… lên vị trí ưu tiên hàng đầu so với mục tiêu tăng trưởng theo chiều rộng, ưu tiên về sản lượng.
Chủ trương của tỉnh Đồng Nai là ưu tiên các dự án đầu tư có hàm lượng khoa học công nghệ cao, các dự án đầu tư chiều sâu, nâng cấp thiết bị công nghệ, dự án thân thiện với môi trường; mời gọi các dự án công nghiệp hỗ trợ nhằm tăng tỷ lệ nội địa hóa và chuỗi giá trị gia tăng của sản phẩm sản xuất tại Việt Nam; giảm nhập siêu, góp phần ổn định sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Nói cách khác đó là điều chỉnh tư duy phát triển từ theo đuổi tăng trưởng kinh tế bằng mọi giá sang phát triển hiệu quả và bền vững.
