Trụ cột của công tác an sinh!

Chương trình dài hơi, nguồn vốn không hạn định

- Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành quyết định về mức lãi suất cho vay nhà ở xã hội năm 2019 là 4,8%. Vậy, dựa trên cơ sở nào để đưa ra mức lãi suất này, thưa ông?

Tổng hợp các kiến nghị của địa phương, các đoàn giám sát về cho vay nhà ở xã hội cho thấy, vấn đề quan trọng nhất là cần phải tăng thêm nguồn vốn. Theo tính toán của Bộ Xây dựng, trong giai đoạn đến năm 2020, tổng nhu cầu nguồn vốn này khoảng trên dưới 18.000 tỷ đồng, nhưng hiện nay nguồn vốn mới bố trí được hơn 2.000 tỷ đồng. Năm 2018, NHCSXH giải ngân gần 1.000 tỷ đồng. Dự kiến năm 2019, Chính phủ bố trí nguồn vốn 663 tỷ đồng, cùng với nguồn đối ứng sẽ có 1.326 tỷ đồng để cho vay nhà ở xã hội. Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội Nguyễn Văn Lý

- Hiện nay, lãi suất của các tổ chức tín dụng có tham gia cho vay nhà ở xã hội do Nhà nước chỉ định là 5%/năm nên NHCSXH tính toán đề xuất các bộ, ngành trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt mức lãi suất cho vay năm 2019 là 4,8%/năm và chính thức triển khai từ ngày 1.4. Lãi suất cho vay nhà ở xã hội được Chính phủ ban hành theo từng năm. Nhìn tổng thể, chúng tôi cho rằng lãi suất cho vay trong năm nay ở mức như vậy là hợp lý.

Thực tế, đối với các chương trình cho vay ưu đãi của NHCSXH nói chung và chương trình cho vay nhà ở xã hội nói riêng, nếu lãi suất thấp quá thì NSNN phải bù lỗ nhiều, gây áp lực ngược lại ngân sách và nguồn vốn bố trí cho vay có thể sẽ thấp đi và ít người được vay. Cho vay nhà ở xã hội là chương trình cho vay dài, Chính phủ cũng đã phê duyệt khung lãi suất cho vay nhà ở xã hội tại NHCSXH đến hết năm 2020, tối đa không vượt quá lãi suất cho vay của các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định để cho vay nhà ở xã hội theo Nghị định số 100/2015/NĐ-CP.

- So với các chương trình tín dụng nhà ở xã hội mà ngân hàng từng triển khai thì chương trình cho vay nhà ở xã hội lần này có những điểm gì khác biệt, thưa ông?

- NHCSXH đã từng triển khai các chương trình tín dụng liên quan đến nhà ở như chương trình cho vay hỗ trợ hộ nghèo làm nhà ở (giai đoạn 1 theo Quyết định số 167/2008/QĐ-TTg, giai đoạn 2 theo Quyết định số 33/2015/QĐ-TTg); cho vay nhà ở vùng thường xuyên ngập lũ đồng bằng sông Cửu Long; cho vay hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực miền Trung. Điểm khác cơ bản là đối với cho vay nhà ở xã hội theo Nghị định số 100/2015/NĐ-CP không phải là một gói tín dụng mà đây là một chương trình dài, nguồn vốn không hạn định, hàng năm Chính phủ cân đối ngân sách để bố trí vốn sang NHCSXH thực hiện cho vay. Chương trình cho vay này còn thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà nước để thực hiện bảo đảm các tiêu chí về nhà ở trong công tác bảo đảm an sinh xã hội. Chúng tôi tin tưởng rằng, trong thời gian tới, chương trình cho vay nhà ở xã hội sẽ trở thành một trong những trụ cột trong các chính sách an sinh xã hội.

Giúp người nghèo có thời gian tiết kiệm trả nợ

- Người nghèo, người thu nhập thấp có nhu cầu mua, thuê mua, xây dựng, sửa chữa nhà ở thì nhận được ưu đãi nào khi vay vốn NHCSXH, thưa ông?

- Ưu đãi đầu tiên là nếu thuộc đối tượng vay vốn khi vay chương trình này thì người vay đã được hưởng ưu đãi về lãi suất cho vay của chương trình.

Thứ hai, thời gian vay tối thiểu 16 năm và tối đa khoảng 25 năm, giúp người dân có điều kiện tiết kiệm để trả nợ. Ví dụ, nếu một gia đình trẻ phải đi thuê nhà để ở, mỗi tháng họ sẽ mất đứt vài triệu để chi trả tiền thuê nhà; nhưng nếu họ tham gia chương trình vay mua nhà ở xã hội thì cũng số tiền bỏ ra để trả tiền thuê nhà hàng tháng, họ sẽ dùng số tiền này để trả nợ gốc và nợ lãi cho ngân hàng. Sau 16 - 25 năm căn nhà đó là của họ.

Bên cạnh đó, người vay nhận được ưu đãi từ cách thức phục vụ của NHCSXH. Chẳng hạn, chính sách được công khai; được sự hướng dẫn, giám sát của hội, đoàn thể chính quyền địa phương trong việc vay vốn; và không mất chi phí khi đi xác nhận tại địa phương; khi gặp rủi ro, sẽ được xử lý theo quy định hiện hành như đối với các đối tượng chính sách khác.

- Giống như các chương trình tín dụng khác, lo ngại về rủi ro là khó tránh. NHCSXH có biện pháp gì, thưa ông?

- Hoạt động tín dụng luôn kèm rủi ro, chúng tôi cũng đã lường trước và trích lập dự phòng rủi ro trong hoạt động hàng kỳ, nhằm bảo toàn nguồn vốn của Chính phủ. Hiện nay, nợ quá hạn thực hiện các chương trình cho vay của toàn hệ thống NHCSXH chỉ chiếm 0,42% tổng dư nợ.

Đối với cho vay nhà ở xã hội chúng tôi cũng trích lập dự phòng. Nếu người vay gặp rủi ro, chúng tôi sẽ căn cứ mức độ rủi ro để xử lý công khai theo đúng quy định.

- Quy trình kiểm soát cho vay nhà ở xã hội được thực hiện như thế nào để nguồn vốn đến đúng đối tượng, thưa ông?

- Hiện nay, NHCSXH có quy trình, thủ tục cho vay rõ ràng, bình xét cho vay từ cơ sở, bảo đảm dân chủ, công khai thông qua chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội nhận ủy thác, hệ thống tổ tiết kiệm và vay vốn, trưởng thôn để chuyển tải nguồn vốn đến đúng đối tượng thụ hưởng; đồng thời, nâng cao chất lượng tín dụng.

Với trường hợp vay vốn để xây mới, cải tạo hoặc sửa chữa nhà, trước mỗi lần giải ngân theo tiến độ công trình NHCSXH đều tiến hành kiểm tra và nghiệm thu. Với cho vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội, chúng tôi ký hợp đồng 3 bên với chủ đầu tư và người vay vốn để bản đảm trách nhiệm các bên. Trong 5 năm, căn hộ đó không được bán sang nhượng, bảo đảm vốn vay đến đúng đối tượng và sử dụng đúng mục đích. Chúng tôi thường xuyên kiểm tra thực tế và khắc phục ngay một số lỗi cơ bản liên quan đến giấy tờ, chữ ký bảo đảm hỗ trợ tốt nhất cho người vay vốn.

Xin cảm ơn ông!