Tổ chức bầu cử: Xác định ngày bầu cử

Thời gian tiến hành bầu cử thường do pháp luật bầu cử của các quốc gia quy định. Bộ luật Liên bang Mỹ quy định thời gian tiến hành bầu cử Nghị viện vào ngày thứ ba (sau ngày thứ hai đầu tiên) của tháng 11 của những năm chẵn. Tức là trong khoảng từ ngày 2 đến ngày 8 tháng 11. Tuy nhiên, hầu hết các nước không quy định ngày bầu cử Nghị viện cố định cho quốc gia, mà chỉ quy định thời hạn chung cho các cuộc bầu cử. Sau đó, việc xác định ngày bầu cử cụ thể do cơ quan có thẩm quyền ấn định.

Theo một số tác giả, việc xác định ngày bầu cử Nghị viện thường do Chính phủ có toàn quyền quyết định, việc phê chuẩn của nguyên thủ quốc gia (Vua hoặc Tổng thống) chỉ mang tính hình thức. Chính phủ, hoặc đôi khi là Thủ tướng có quyền quyết định ngày bầu cử nếu thấy rằng việc bầu cử sẽ mang ưu thế lớn cho đảng chính trị của mình. Ví dụ ở Australia, Thủ tướng liên bang có quyền xác định ngày bầu cử Nghị viện trong thời gian Nghị viện chưa hết nhiệm kỳ. Trong khi đó, ở Pháp, chỉ Tổng thống có quyền quyết định ngày bầu cử Nghị viện vào bất cứ thời gian nào, cho dù quyết định đó không được Chính phủ tán thành.

Thời điểm tiến hành bầu cử nghị viện ở Anh không cố định, mà do chính đảng cầm quyền lựa chọn để có lợi nhất cho họ. Chẳng hạn, từ năm 1945 đến 2005, đã có 4 lần ngày bầu cử diễn ra vào tháng 5, tháng 6, tháng 8 và tháng 10. Bầu cử nghị viện Anh nhiệm kỳ 2010-2015 diễn ra từ 7 giờ sáng đến 10 giờ đêm ngày 6.5.2010 để bầu 650 hạ nghị sỹ từ 650 khu vực bầu cử.

Ở nhiều nước, Hiến pháp hoặc luật bầu cử quy định khoảng thời gian tối đa giữa hai lần bầu cử Nghị viện, chứ không quy định thời gian tối thiểu.  Điều 17 Hiến pháp Cộng hoà Séc năm 1992 quy định: “Cuộc bầu cử vào hai viện của Nghị viện được tiến hành trong khoảng thời gian bắt đầu trước 30 ngày kể từ ngày kết thúc nhiệm kỳ của Nghị viện và kết thúc vào ngày kết thúc nhiệm kỳ của Nghị viện. Trong  trường hợp Hạ nghị viện bị giải thể, thì cuộc bầu cử được diễn ra trong thời hạn 60 ngày sau ngày giải thể”. Do đó, Điều 17 chỉ xác định thời gian tiến hành bầu cử. Theo Điều 63 của Hiến pháp, Tổng thống nước Cộng hoà ấn định cụ thể ngày bầu cử.

Hầu hết các nước đều quy định ngày bầu cử vào ngày nghỉ cuối tuần hoặc ngày lễ. Theo điều 26 của Đạo luật Liên bang Áo năm 1970, ngày bầu cử Hội đồng dân tộc phải được tiến hành vào ngày chủ nhật hoặc một ngày nghỉ chung.

Cuộc bầu cử Nghị viện được tiến hành theo nhiệm kỳ của Nghị viện được gọi là cuộc bầu cử thường kỳ. Do các nghị viện, đặc biệt là Nghị viện của một số nước theo chế độ hai viện, thường xuyên bầu thay đổi một số lượng Nghị sĩ nhất định, hoạt động bầu cử là hoạt động thường xuyên của các nước đó. Ví dụ như tại Hoa Kỳ, nhiệm kỳ của Thượng nghị sĩ là 6 năm, nhưng 1/3 số Thượng nghị sĩ  được bầu lại cứ 2 năm 1 lần. Đồng thời, Hạ nghị sĩ có nhiệm kỳ 2 năm. Bởi vậy, cứ 2 năm Hoa Kỳ lại tổ chức bầu cử Nghị viện thường kỳ.

Bầu cử được tiến hành trong trường hợp Nghị viện bị giải thể trước nhiệm kỳ gọi là bầu cử Nghị viện bất thường. Ngoài ra còn có bầu cử bổ sung, bầu cử lại và bầu cử sau các cuộc đảo chính quân sự để thành lập các cơ quan đại diện mới. Thường là Tổng thống hoặc các cơ quan phụ trách bầu cử ấn định ngày bầu cử của các cuộc bầu cử này.