Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu:

Tích cực, chủ động, hội nhập hơn với thế giới

- Thứ Sáu, 01/02/2019, 18:27 - Chia sẻ
Trao đổi với Báo Đại biểu Nhân dân trước thềm Xuân Kỷ Hợi 2019, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại NGUYỄN VĂN GIÀU đánh giá, hoạt động đối ngoại của QH đã có một năm tiếp tục thành công trên cả quan hệ nghị viện song phương và đa phương. Điều đó chứng tỏ, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao. Việc QH tham gia chủ động, tích cực và hiệu quả tại các diễn đàn nghị viện đa phương đã góp phần làm sâu sắc thêm tiến trình hội nhập khu vực và quốc tế của Việt Nam.

Mở đầu thuận lợi, kết thúc có hậu 

- Năm 2018, công tác đối ngoại của QH được đánh giá là tiếp tục đạt nhiều kết quả quan trọng, đóng góp vào thành công chung của công tác đối ngoại của Đảng, Nhà nước ta. Ông có thể chia sẻ một vài điểm nhấn nổi bật nhất trong công tác đối ngoại của QH năm vừa qua?

- Công tác đối ngoại của QH trong năm 2018 mở đầu bằng hoạt động Việt Nam đăng cai tổ chức Hội nghị Diễn đàn Nghị viện châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 26 (APPF-26), diễn ra từ ngày 18 - 21.1.2018 tại Hà Nội. Đây là hoạt động đầu tiên của năm và cũng là hoạt động lớn nhất của ngoại giao nước ta và hoạt động đối ngoại của QH. Hội nghị APPF-26 có số quốc gia và đại biểu quốc tế tham dự đạt kỷ lục so với những hội nghị trước, với 356 đại biểu quốc tế tham dự. Trong 22 đoàn nghị viện các nước tham dự, có 17 đoàn do Chủ tịch QH, Phó Chủ tịch QH làm Trưởng đoàn. Hội nghị không chỉ nhận được sự quan tâm của Nghị viện các nước trong khu vực mà cả các Lãnh đạo của Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU), với sự tham gia của tân Chủ tịch IPU Gabriela Cuevas Barron, nguyên Chủ tịch IPU Saber Chowdhury và Tổng thư ký IPU Martin Chungong. Những vị khách quý đã đến dự và chia sẻ rất nhiều kinh nghiệm hay của Nghị viện các nước trong khu vực và trên thế giới.

Thành công của hội nghị là việc chúng ta ra Tuyên bố APPF Hà Nội về Tầm nhìn mới cho quan hệ đối tác nghị viện châu Á - Thái Bình Dương. Văn kiện quan trọng này có ý nghĩa đặc biệt, đánh dấu kỷ niệm 25 năm thành lập APPF. Kể từ Hội nghị đầu tiên đến nay, diễn đàn này mới hai lần ra tuyên bố chung là Tuyên bố Tokyo tại Nhật Bản và Tuyên bố Vancouver tại Canada. Tuyên bố APPF Hà Nội không những đánh giá lại hoạt động suốt 25 năm qua, đồng thời còn định hướng tương lai của Diễn đàn, với tầm nhìn 10 - 15 năm tới, để thấy rằng, APPF sẽ tồn tại và hoạt động ngày càng mạnh mẽ hơn.

Tại Hội nghị APPF-26, các quốc gia thành viên đã đề xuất trên 50 dự thảo nghị quyết và thống nhất thông qua 44 Nghị quyết. Trong đó, nhiều sáng kiến do Đoàn Việt Nam đề xuất trùng với sáng kiến của nhiều nước khác, được các đại biểu đánh giá cao và ủng hộ đưa vào nghị quyết, đặc biệt là những đề xuất về phát triển bền vững. Các nước cho rằng, những đề xuất của Việt Nam có điểm tương đồng cao với mối quan tâm chung của nhiều nước, phản ánh mong muốn chung về thúc đẩy gìn giữ môi trường hòa bình, hợp tác và phát triển, nhằm mang lại sự thịnh vượng chung cho mỗi quốc gia và khu vực. Tại hội nghị, nhiều vấn đề chính trị nhạy cảm cũng được các đại biểu thảo luận rất sôi nổi. Dưới sự điều hành, dẫn dắt linh hoạt của QH trên cương vị chủ nhà, Hội nghị đã thống nhất cao nhiều nội dung chương trình nghị sự.

Hội nghị APPF-26 thành công cả về mặt nội dung, tổ chức và quảng bá hình ảnh của đất nước, con người Việt Nam. Sau khi Hội nghị kết thúc, nguyên Chủ tịch IPU đánh giá, QH Việt Nam đủ năng lực tổ chức những hội nghị, hội thảo quan trọng tầm cỡ quốc tế. Hội nghị APPF-26 cũng để lại ấn tượng sâu sắc với các đại biểu quốc tế tham dự. Nhiều đại biểu chia sẻ, họ cảm thấy lưu luyến khi về nước. Thành công của hội nghị cũng là minh chứng cho việc QH thực hiện thành công đường lối chủ trương đối ngoại của Đảng, Nhà nước ta về thúc đẩy ngoại giao đa phương, nâng cao vị thế, vai trò của QH nói riêng, Việt Nam nói chung tại các diễn đàn đa phương; nâng cao năng lực điều hành, dẫn dắt của QH trong hoạt động đối ngoại.

- Với mở đầu thành công như vậy, QH Việt Nam tiếp tục có một năm khởi sắc với ngoại giao nghị viện, thưa ông?

Sự mở đầu thành công của APPF-26 đã mở đường cho những thành công nối tiếp khác trong công tác đối ngoại của QH. Hàng năm, đối ngoại đa phương là hoạt động chiếm phần lớn thời gian hoạt động đối ngoại của QH. QH Việt Nam đã tham gia nhiều diễn đàn nghị viện đa phương khu vực và quốc tế quan trọng. Nổi bật là Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân và Đoàn đại biểu cấp cao QH đã dự Đại hội đồng IPU - 138 tại Thụy Sĩ. Tại Đại hội đồng IPU - 139, QH đã cử đoàn do  Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu dẫn dầu tham dự. Chủ tịch QH dự Hội nghị Chủ tịch QH Á - Âu (MSEP) lần thứ ba tại Thổ Nhĩ Kỳ. QH cũng đã cử đoàn, đều do các Phó Chủ tịch QH làm Trưởng đoàn, tham gia nhiều diễn đàn đa phương khu vực và quốc tế như Đại hội đồng Liên nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (AIPA) lần thứ 39 tại Singapore; Hội nghị Đối tác nghị viện Á - Âu (ASEP) lần thứ 10 tại Bỉ...

Ngoài ra, chúng ta cũng tham dự các hoạt động đối ngoại đa phương khác như Liên minh Nghị viện Pháp ngữ (APF), Hội đồng Nghị viện châu Á (APA). Năm 2018 còn đánh dấu việc chúng ta lần đầu tiên tham gia Mạng lưới Nghị viện (MLNV) toàn cầu của Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF). QH đã đón đoàn đại biểu gồm các nghị sĩ đến từ gần 40 nước của MLNV và sau đó cử đoàn đại biểu tham dự Hội nghị của MLNV tại Washington D.C, Hoa Kỳ, về nội dung Các giải pháp tạo việc làm tốt cho thanh niên tại Việt Nam.


Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ và Đoàn ĐBQH Việt Nam chụp ảnh lưu niệm với các đại biểu tại Phiên họp toàn thể lần thứ nhất Hội nghị thường niên lần thứ 26 Diễn đàn nghị viện châu Á - Thái Bình Dương
Ảnh: Quang Khánh

Hoạt động đối ngoại của QH trong năm 2018 đã kết thúc có hậu, với việc QH phối hợp với IPU và Chương trình Phát triển của Liên Hợp Quốc (UNDP) tổ chức thành công Hội nghị Quốc hội và các mục tiêu phát triển bền vững tại TP Đà Nẵng, từ ngày 17 - 18.12.2018. Hội nghị nhận được quan tâm đặc biệt từ lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Lãnh đạo QH. Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân dự và có bài phát biểu quan trọng tại phiên khai mạc; Phó Chủ tịch Thường trực QH Tòng Thị Phóng chủ trì; Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách lĩnh vực tham gia phát biểu tại phiên khai mạc và tại phiên thảo luận. Với sự hiện diện của gần 200 đại biểu đang công tác tại các cơ quan của QH cũng như ĐBQH hoạt động chuyên trách tại các địa phương; đại diện của Thường trực HĐND các tỉnh, thành phố; lãnh đạo một số bộ, ngành liên quan. Đặc biệt, với sự tham gia của Tổng thư ký IPU, Điều phối viên Thường trú LHQ, các Trưởng đại diện cơ quan LHQ tại Việt Nam và một số chuyên gia quốc tế có nhiều kinh nghiệm triển khai Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững của LHQ. Hội nghị là dịp sơ kết đánh giá sau 3 năm triển khai thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững và các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của Việt Nam; đồng thời, triển khai Bộ công cụ tự đánh giá quá trình triển khai thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu SDGs.

- Qua những kết quả và hoạt động cụ thể như vậy, rõ ràng cho thấy một tinh thần chủ động, tích cực và trách nhiệm trong ngoại giao nghị viện, thưa ông?

Nhìn chung, sự tham gia của QH ngày càng chủ động, tích cực và hiệu quả; góp phần làm sâu sắc thêm tiến trình hội nhập khu vực và quốc tế của Việt Nam. Sự tham gia của các ĐBQH cũng ngày càng chuyên nghiệp, hiệu quả hơn. Đặc biệt, việc Việt Nam có đại diện được tín nhiệm cao bầu làm Phó Chủ tịch IPU cũng một lần nữa khẳng định sự đánh giá cao của Nghị viện các nước đối với QH Việt Nam. Sự tham gia và đóng góp chủ động, tích cực của QH Việt Nam tại các diễn đàn đa phương đã góp phần nâng cao uy tín, trách nhiệm và vị thế của QH nói riêng và Việt Nam nói chung tại các cơ chế hợp tác đa phương khu vực và thế giới.

Hiệu quả, thực chất

- Trên phương diện hoạt động đối ngoại song phương, công tác đối ngoại của QH đã phát huy vai trò ngoại giao nghị viện như thế nào trong tổng thể ngoại giao nhà nước, thưa ông?

Cùng với hoạt động đối ngoại đa phương, hoạt động đối ngoại song phương của QH cũng diễn ra rất sôi động, đóng góp tích cực vào thành công chung của đối ngoại nhà nước, thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, giữ môi trường hòa bình, hợp tác và phát triển; tích cực và chủ động hội nhập quốc tế, đưa quan hệ hợp tác giữa QH với Nghị viện/QH các nước ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả, thực chất. Hoạt động đối ngoại song phương của QH được triển khai theo hướng tiếp tục mở rộng và thúc đẩy quan hệ hữu nghị hợp tác giữa QH nước ta với Nghị viện/QH các nước. Trong đó, ưu tiên các đối tác của quan hệ đặc biệt, các nước láng giềng khu vực, đối tác chiến lược toàn diện, đối tác chiến lược, đối tác truyền thống; tăng cường hiểu biết và tranh thủ sự ủng hộ của Nghị viện, nghị sĩ các nước dành cho Việt Nam thông qua các hoạt động trao đổi đoàn tiếp xúc song phương. Quan hệ hữu nghị hợp tác giữa Việt Nam với các nước và giữa QH nước ta với Nghị viện/QH các nước được thúc đẩy đi vào chiều sâu, ngày càng hiệu quả và thực chất hơn.

Trong năm qua, QH đón và tổ chức hơn 60 đoàn thăm chính thức với Nghị viện/QH các nước khác. Chủ tịch QH thực hiện ba chuyến thăm chính thức tới Vương quốc Hà Lan, Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ và Hàn Quốc. Trong các chuyến thăm này, bên cạnh mục tiêu nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa QH với Nghị viện/QH các nước, quan trọng hơn, QH còn đồng hành cùng Chính phủ trong việc tạo điều kiện triển khai các thỏa thuận hợp tác, hiệp định ký kết giữa Việt Nam và các nước. Đặc biệt, qua các chuyến đi này, Chủ tịch QH kịp thời tháo gỡ những vấn đề cụ thể, hầu hết do các nước đặt ra. Sau khi kết thúc chuyến thăm, Chủ tịch QH yêu cầu Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan Chính phủ tiến hành giải quyết. Tất cả những gì còn vướng mắc trong khuôn khổ pháp luật đều được xử lý ngay và rất hiệu quả.


Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu và Đoàn ĐBQH nước ta tham dự IPU-139

- Ông cảm nhận được ấn tượng về Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế như thế nào qua các chuyến công tác này?

- Hoạt động đối ngoại của QH đã có một năm tiếp tục thành công trên cả hoạt động song phương và đa phương. Điều đó chứng tỏ, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao. Thêm vào đó, với bản lĩnh, sự nhạy bén, phương pháp làm việc của UBTVQH nói chung và trong hoạt động đối ngoại của Chủ tịch QH đã để lại ấn tượng sâu sắc với các đối tác và bạn bè thế giới. Trong chuyến thăm cuối năm nay của Đoàn đại biểu cấp cao QH nước ta đến Hàn Quốc, Chủ tịch QH được trường Đại học quốc gia Pukyong - trường đại học có uy tín và vị thế ở Hàn Quốc trao bằng Tiến sĩ danh dự chuyên ngành chính trị học. Được biết, Ban giám hiệu Nhà trường có quyết định này sau khi đánh giá rất kỹ lưỡng, toàn diện quá trình hoạt hoạt động của Chủ tịch, những đóng góp của Chủ tịch cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam và sự lãnh đạo thành công của QH Việt Nam. Ban giám hiệu nhà trường cho rằng, Chủ tịch QH nước ta không những có vai trò và tầm ảnh hưởng sâu rộng trong nước, mà còn có tầm ảnh hưởng, quan hệ tốt đẹp giữa Việt Nam - Hàn Quốc và tác động lớn tới quan hệ giữa Việt Nam và các nước. Họ cũng đánh giá, Chủ tịch QH thể hiện tâm và tầm nhìn cho tương lai, luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho giới trẻ và thế hệ mai sau của đất nước.

- Trước thềm xuân mới, ông có thể chia sẻ một số phương hướng công tác của QH trong năm 2019 không, thưa ông?

- Bước sang năm 2019, tình hình quốc tế và khu vực được dự báo tiếp tục có nhiều chuyển biến mới, với nhiều cơ hội và thách thức đan xen. Các xu thế lớn vẫn tiếp tục với diễn biến nhanh, cạnh tranh giữa các nước lớn gia tăng, khu vực châu Á - Thái Bình Dương - Ấn Độ Dương vẫn duy trì vị trí ưu tiên trong chính sách đối ngoại của các nước lớn. Tình hình khu vực Biển Đông tiếp tục diễn biến phức tạp, các cơ chế nghị viện đa phương tiếp tục duy trì vai trò đóng góp tích cực trong giải quyết các vấn đề toàn cầu. Tuy nhiên, cũng đòi hỏi sự gia tăng liên kết chặt chẽ hơn về cơ chế hoạt động, sự phối hợp hiệu quả với kênh hành pháp. Bối cảnh thế giới và khu vực đặt ra cả cơ hội và thách thức cho đối ngoại của nước ta, trong đó có công tác đối ngoại của QH.

Năm 2019, QH sẽ tiếp tục triển khai công tác đối ngoại với các định hướng trọng tâm: phát huy vai trò của ngoại giao nghị viện trong tổng thể ngoại giao nhà nước, phối hợp với đối ngoại Đảng, Nhà nước, ngoại giao nhân dân; thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác, phát triển; tích cực và chủ động hội nhập quốc tế, đưa quan hệ hợp tác giữa QH với Nghị viện các nước đi vào chiều sâu, hiệu quả, thực chất; tăng cường hoạt động đối ngoại với Nghị viện các nước láng giềng, đối tác chiến lược toàn diện, đối tác chiến lược và từng bước mở rộng quan hệ nghị viện với các nước trong khu vực Nam Mỹ, châu Phi…

Đẩy mạnh và nâng tầm hoạt động đối ngoại đa phương đến năm 2030, nhằm tăng cường sức mạnh tổng hợp quốc gia, nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của đất nước; giữ vững môi trường hòa bình ổn định bảo vệ vững chắc độc lập, thống nhất chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; tham gia tích cực, chủ động, có trách nhiệm tại các diễn đàn tổ chức Nghị viện khu vực và thế giới mà QH nước ta là thành viên; chủ động trong công tác vận động Nghị viện các nước ủng hộ quan điểm của QH Việt Nam về các vấn đề liên quan tại các diễn đàn Nghị viện quốc tế và khu vực, chủ động chuẩn bị để QH nước ta đảm nhận Chủ tịch AIPA năm 2020.

Tích cực thúc đẩy việc ký kết và phê chuẩn các hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam với các nước nhất là hiệp định thương mại tự do Việt Nam EU (EVFTA); tăng cường giám sát đối với quá trình hội nhập của Việt Nam đặc biệt hoạt động giám sát của QH và ĐBQH đối với các vấn đề kinh tế đối ngoại và tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam, giám sát việc thực thi các thỏa thuận điều ước quốc tế Việt Nam đã ký kết.

- Xin chân thành cảm ơn ông!

Thanh Chi thực hiện