Cũng trong phiên làm việc buổi sáng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về các vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội.
Tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, vận động
Kết luận nội dung thứ nhất, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoan nghênh, đánh giá cao quyết tâm chính trị, cách làm bài bản, nghiêm túc việc triển khai Nghị quyết của Trung ương, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và của Chính phủ trong việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 1 (2019 - 2021) ở 44 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu phát biểu điều hành phiên họp |
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ và chính quyền địa phương các tỉnh, thành phố thực hiện sắp xếp ĐVHC trong đợt này, sau khi được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Nghị quyết thì tổ chức triển khai thực hiện để bảo đảm các ĐVHC thực hiện sắp xếp kịp thời tổ chức Đại hội Đảng bộ các cấp theo đúng kế hoạch đề ra. Các bộ, ngành địa phương tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, quán triệt để thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp các ĐVHC; quan tâm đầu tư, phát triển để ổn định sản xuất đời sống nhân dân ở các đơn vị được sắp xếp; bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, an ninh biên giới; bảo đảm đoàn kết thống nhất trong nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc. Chú ý sắp xếp, bố trí thực hiện tốt chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức sau khi sắp xếp.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ khẩn trương chỉ đạo các địa phương thực hiện tốt việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019 - 2021, báo cáo Quốc hội theo đúng kế hoạch đề ra. Đồng thời đề nghị Chính phủ tăng cường công tác kiểm tra việc tổ chức thực hiện các Nghị quyết này của UBTVQH về sắp xếp đơn vị hành chính, kịp thời nắm bắt khó khăn, vướng mắc của các địa phương để có biện pháp tháo gỡ, khắc phục kịp thời, có kiến nghị hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo cơ sở pháp lý cho giai đoạn 2 sắp xếp đơn vị hành chính (2022 - 2030) theo Nghị quyết của Bộ Chính trị.
Về nội dung dự thảo Nghị quyết, đề nghị xác định Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1.3.2020 để các cơ quan, tổ chức và địa phương kịp thời kiện toàn tổ chức, thay đổi con dấu và các điều kiện cần thiết khác cho hoạt động của đơn vị hành chính mới được thành lập.
Đề xuất tiếp thu 9 nội dung
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng phát biểu tại phiên họp |
Trình bày Báo cáo tóm tắt các nội dung dự kiến tiếp thu, chỉnh lý trong dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) và đề nghị của Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Ban, Viện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các Đoàn ĐBQH, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Ban soạn thảo đề xuất tiếp thu 9 nội dung về: tiêu chuẩn về quốc tịch đối với ĐBQH; việc quyết định số lượng ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Đoàn ĐBQH; luật hóa quy định về đánh giá, phân loại đối với ĐBQH hoạt động chuyên trách ở địa phương; thay hình thức văn bản kết luận bằng nghị quyết phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội; giữ số lượng Hội đồng, Ủy ban nhưng đề nghị đổi tên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng thành Ủy ban Văn hóa, Giáo dục; giữ quy định về số lượng cấp phó tại Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội như hiện nay; gắn quyền đăng ký tham gia làm thành viên Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của ĐBQH với trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ thành viên Hội đồng, các Ủy ban; bổ sung quy định về hình thức hoạt động của ĐBQH hoạt động chuyên trách; quy định kinh phí bảo đảm cho hoạt động của Đoàn ĐBQH do ngân sách trung ương bảo đảm.
Cân nhắc, đánh giá một cách thận trọng
Về việc chuyển Ban thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội thành cơ quan chuyên môn của Quốc hội, nhiều ý kiến đề nghị nghiên cứu, đánh giá đầy đủ để chuyển Ban Công tác đại biểu và Ban Dân nguyện thành cơ quan chuyên môn (Ban) thuộc Quốc hội để bảo đảm tính đồng bộ về loại hình tổ chức và yêu cầu chuyên môn hóa đối với bộ máy tham mưu, giúp việc Quốc hội. Tuy nhiên, cũng có ý kiến chưa nhất trí việc nâng cấp các Ban này thành các cơ quan thuộc Quốc hội vì chưa đủ lập luận về sự cần thiết.
Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải phát biểu |
Hiện tại, Ban Công tác đại biểu và Ban Dân nguyện đã có Đề án chuyển Ban Công tác đại biểu, Ban Dân nguyện thành cơ quan chuyên môn thuộc Quốc hội gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội và kiến nghị bổ sung vào Luật Tổ chức Quốc hội quy định về địa vị pháp lý, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan này. Theo đó: Ban Tổ chức đại biểu dân cử là cơ quan chuyên môn thuộc Quốc hội, có chức năng tham mưu, giúp việc Quốc hội, trực tiếp và thường xuyên là Ủy ban Thường vụ Quốc hội, về công tác đại biểu dân cử và tổ chức bộ máy, nhân sự của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan thuộc Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Hội đồng nhân dân theo quy định của pháp luật. Ban Dân nguyện là cơ quan chuyên môn thuộc Quốc hội, có chức năng tham mưu, giúp Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác dân nguyện. (Nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Tổ chức đại biểu dân cử và Ban Dân nguyện xin xem cụ thể trong Đề án của từng Ban hoặc Báo cáo tổng hợp ý kiến).
Thường trực Ủy ban Pháp luật và Ban soạn thảo thấy rằng, các Đề án này đã được Ban Công tác đại biểu và Ban Dân nguyện chuẩn bị rất công phu, kỹ lưỡng, nêu rõ các căn cứ chính trị, pháp lý và có phương án cụ thể đề xuất về quy định về các cơ quan này trong Luật Tổ chức Quốc hội. Qua nghiên cứu, thảo luận bước đầu về Đề án của các Ban, đa số ý kiến tán thành với sự cần thiết chuyển Ban Công tác đại biểu và Ban Dân nguyện thành cơ quan chuyên môn thuộc Quốc hội như những lý do nêu trong các Đề án; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban thuộc Quốc hội cơ bản vẫn là các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn đang thực hiện theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Tuy nhiên, để có cơ sở tiếp thu, chỉnh lý trong dự thảo Luật Tổ chức Quốc hội, đề nghị làm rõ hơn một số nhiệm vụ, quyền hạn còn có sự giao thoa, chưa rõ ràng với các cơ quan khác, giữa Ban Tổ chức đại biểu dân cử với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, Hội đồng Bầu cử quốc gia, thành viên Hội đồng Bầu cử quốc gia, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội. Hay giữa Ban Dân nguyện với Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban, Ban Tổ chức đại biểu dân cử, Văn phòng Quốc hội… Việc bổ sung quy định về các cơ quan chuyên môn thuộc Quốc hội trong Luật Tổ chức Quốc hội cần được cân nhắc, đánh giá một cách thận trọng, củng cố thêm lập luận thuyết phục để bảo đảm phù hợp với yêu cầu của Nghị quyết Trung ương về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị để tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Bên cạnh đó, vẫn có ý kiến còn băn khoăn đề nghị trong các Đề án cần làm rõ hơn nữa về cơ sở lý luận và thực tiễn của sự cần thiết chuyển Ban Công tác đại biểu và Ban Dân nguyện thành các cơ quan chuyên môn thuộc Quốc hội. Bởi khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thành lập các Ban, mục đích chủ yếu là để tham mưu, giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện một số công việc về công tác dân nguyện và công tác cán bộ liên quan trực tiếp đến ĐBQH thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Nhiệm vụ, quyền hạn và tính chất hoạt động của các Ban không có sự độc lập như Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội mà luôn theo sự phân công, lãnh đạo, chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để trực tiếp tham mưu và giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện một số công việc cụ thể. Chính vì vậy, Luật Tổ chức Quốc hội giao Ủy ban Thường vụ quy định cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của các Ban này là phù hợp. Nay nếu chuyển các Ban thành cơ quan chuyên môn thuộc Quốc hội trong khi tổ chức bộ máy vẫn giữ nguyên, nhiệm vụ, quyền hạn của Ban thuộc Quốc hội cơ bản vẫn như hiện nay thì cần phân tích, làm rõ hơn vị trí pháp lý cũng như cơ chế, cách thức hoạt động của các Ban, trong đó đánh giá kỹ mối quan hệ trong việc tổ chức, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Ban với các cơ quan khác như Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội để bảo đảm tương xứng với tính chất, vị thế mới và khả năng thực tế của bộ máy.
Vì vậy, đề nghị Đảng đoàn Quốc hội bố trí một phiên họp riêng để xem xét, cho ý kiến về 2 Đề án này để làm cơ sở báo cáo Bộ Chính trị xem xét, cho ý kiến chỉ đạo. Kết luận của cấp có thẩm quyền về vấn đề này sẽ là cơ sở để tiếp thu, thể hiện trong dự thảo Luật.
