Đầu tư Quỹ Bảo hiểm xã hội

Thận trọng, tránh nóng vội

- Thứ Hai, 20/05/2019, 07:53 - Chia sẻ
Công tác đầu tư Quỹ Bảo hiểm xã hội (BHXH) cần thực hiện an toàn, hiệu quả, đúng quy định, tránh nóng vội, thiếu hiệu quả. Đó là kiến nghị của các chuyên gia tại Hội thảo khoa học “Nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội” do BHXH Việt Nam vừa tổ chức.

An toàn và hiệu quả

Chia sẻ về Quỹ BHXH, Thứ trưởng, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh cho biết, danh mục đầu tư quỹ BHXH tập trung ưu tiên vào trái phiếu Chính phủ (khoảng 85% tổng số dư đầu tư quỹ); các hình thức đầu tư khác như gửi tiền, mua trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi tại các ngân hàng thương mại có chất lượng hoạt động lành mạnh do Ngân hàng Nhà nước đánh giá, nên an toàn và ít rủi ro. Tính đến cuối năm 2018, tổng số kết dư Quỹ BHXH tăng cao so với năm 1998, lãi đầu tư bình quân trong cả giai đoạn đều tăng trưởng dương và cao hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế. Quỹ BHXH đã trở thành quỹ tài chính công có quy mô lớn, góp phần tích cực phát triển thị trường vốn tại Việt Nam, bảo đảm ổn định lãi suất và thanh khoản tại thị trường trái phiếu Chính phủ…

Công tác đầu tư Quỹ Bảo hiểm xã hội (BHXH) cần thực hiện an toàn, hiệu quả, đúng quy định, tránh nóng vội, thiếu hiệu quả. Đó là kiến nghị của các chuyên gia tại Hội thảo khoa học “Nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội” do BHXH Việt Nam vừa tổ chức.

Đồng tình với quan điểm đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Bùi Sỹ Lợi khẳng định, Quỹ BHXH được quản lý đầu tư an toàn, hiệu quả cao không chỉ góp phần bảo đảm thực hiện chi trả các chế độ, đặc biệt chế độ hưu trí cho người lao động mà còn đóng vai trò tích cực trong phát triển nền kinh tế thông qua việc cấp vốn trực tiếp và gián tiếp cho thị trường vốn. Hàng năm, Quốc hội đều tiến hành giám sát tình hình quản lý và sử dụng Quỹ BHXH. Kết quả cho thấy, công tác quản lý, sử dụng, đầu tư quỹ bảo đảm đúng quy định, không có sai phạm. Quy mô quỹ và tổng tài sản kết dư hàng năm tăng nhanh, lợi nhuận từ hoạt động đầu tư quỹ luôn tăng trưởng dương và cao hơn chỉ số giá tiêu dùng. Thông qua đầu tư vào trái phiếu Chính phủ, hệ thống ngân hàng thương mại và dự án quan trọng quốc gia, Quỹ BHXH đã đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh hội nhập và đổi mới mô hình tăng trưởng, với quá trình già hóa dân số, nhu cầu bảo đảm an sinh xã hội ngày càng cao, đòi hỏi Quỹ BHXH phải ổn định, cân bằng, bền vững hơn trong dài hạn, đáp ứng trách nhiệm chi trả chế độ trong hiện tại và tương lai. Hiện nay, các hình thức đầu tư chưa đa dạng và tập trung chủ yếu vào kênh trái phiếu Chính phủ; đầu tư vào dự án quan trọng quốc gia mới chiếm tỷ trọng rất nhỏ. Đây là các hình thức đầu tư an toàn cao bảo đảm theo quy định của pháp luật nhưng khó có thể đem lại hiệu quả tăng trưởng cao.

Thứ trưởng, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh thừa nhận, bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động đầu tư Quỹ BHXH còn có một số hạn chế. Đơn cử, do đặc thù của quỹ vì mục tiêu an sinh xã hội nên các hình thức đầu tư được quy định chặt chẽ, danh mục đầu tư quỹ chưa đa dạng, hiệu quả đầu tư chưa như mong muốn. BHXH Việt Nam đang tích cực nâng cao hiệu quả quản lý, bảo đảm an toàn tài chính, hướng tới mục tiêu cân đối quỹ trong dài hạn. Song, để hoạt động quản lý quỹ đạt hiệu quả, chính sách pháp luật cần được bổ sung, hoàn thiện như sớm ban hành và triển khai lộ trình phát triển hoạt động đầu tư quỹ phù hợp với yêu cầu ngày càng cao của nền kinh tế - xã hội đất nước và nguyện vọng của người dân.

Tháo gỡ nút thắt

Theo các chuyên gia, BHXH Việt Nam hoàn toàn có cơ sở tin tưởng và có thể đầu tư quỹ ngày càng hiệu quả, nếu thực hiện việc cải tổ quy trình, cách thực hiện trong thời gian sớm nhất. Tuy nhiên, việc nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ là vấn đề cần được nghiên cứu kỹ, thận trọng, cần đẩy nhanh tiến độ song không vì thế mà tiến hành nóng vội, thiếu hiệu quả. Bởi, nguồn quỹ này liên quan trực tiếp đến vấn đề an sinh, quyền lợi của rất nhiều đối tượng trong xã hội; đòi hỏi trách nhiệm rất lớn của BHXH Việt Nam.

Điều quan trọng trước mắt là cần tăng cường việc đánh giá, dự báo tài chính, hiệu quả đầu tư; đa dạng hóa danh mục, cơ cấu đầu tư theo nguyên tắc an toàn, bền vững, hiệu quả; xây dựng đội ngũ nhân lực chuyên trách công tác quản lý đầu tư quỹ BHXH đủ năng lực, phối hợp với các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp, có uy tín đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi từ thực tiễn.

“Nghị quyết số 28-NQ/TW đã tháo gỡ nút thắt, giúp ngành BHXH có thể từng bước lựa chọn các kênh đầu tư mới sao cho có hiệu quả tốt nhất, mà không chỉ giới hạn ở kênh trái phiếu Chính phủ hoặc một số dự án nhỏ lẻ an toàn nhưng tính sinh lời thấp. Quan trọng là ngành BHXH cần xây dựng cho mình những chiến lược mới”- ông Lợi khẳng định.

Chuyên gia tư vấn cao cấp về hưu trí của Ngân hàng Thế giới (WB) William Price cho rằng, các quỹ đầu tư của Chính phủ Việt Nam, trong đó có Quỹ BHXH cần xác định làm thế nào để giảm rủi ro, chấp nhận những biến động trong ngắn hạn nhưng vẫn bảo đảm tính bền vững và hiệu quả về lâu dài. So với các quốc gia khác, mức hưởng lương hưu và các chế độ phúc lợi liên quan đang khá cao trong khi tốc độ già hóa dân số bắt đầu nhanh chóng. Vì thế, bên cạnh xây dựng chiến lược đầu tư đa dạng hóa, quỹ BHXH cần quan tâm tới việc bảo đảm quỹ ngay từ bên trong. Hay nói cách khác, là phải tính tới việc đóng và hưởng phải cân bằng, không thể đóng ít mà hưởng quá nhiều, nhất là khi chúng ta đang hướng tới việc kéo dài tuổi thọ của người dân lên cao nhất có thể.

Minh Nhật